به گزارش خبرنگار ایرنا ،مشکلات و آلودگی‌های ناشی از سوخت مازوت و تبعات آن این روزها نتنها گریبان گیر هوای پاک منطقه شده است ،بلکه از نظر کارشناسان و دوستداران محیط زیست، تاثیر مستقیم بر زندگی فردی و اجتماعی دارد و مشکلاتی را برای کشاورزی زراعی و باغی و حیات وحش منطقه ایجاد کرده است.
به نظر می رسد یکی دیگر از دلایلی که فرایند شدت آلودگی هوای مازندران را دوچندان کرده است ، انتقال کامل و بدون وقفه سوخت مازوت به این خطه است ، چراکه اینطور تصور می شود که آلودگی هوا به دلیل وجود درختان جنگلی ، سرسبزی ها همراه بارندگی ها ، کمتر دیده می شود، درحالی که افزایش و شدت آلودگی هوا و اثرات مخرب مصرف سوخت مازوت را می توان با حضور در ۵۰۰ متری تا ۲ کیلومتری شرکت های مصرف کننده این سوخت از جمله نیروگاه نکا ، کارخانه سیمان و چوب و کاغذ را با برده های نرمی که روی سقف خودرو و یا گیاهان اطراف می نشیند را به وضوح ببینید.
نگرانی‌ها از بی توجهی‌ها به برنامه‌های پیشگیرانه پیشروی و تخریب به عناصر اقلیمی مازندران از آب و خاک به پیشروی آلودگی هوا در این خطه رسیده است، موضوعی که کارشناسان تنها راه برای جلوگیری ازاین معضل را خارج شدن مصرف سوخت مازوت و اختصاص کامل سهمیه گاز مورد نیاز صنایع عنوان می کنند.
همان طوری که چشم اندازهای آبی حدود ۴۰۰ کیلومتری نوار ساحلی دریای خزر و سرسبزی شالیزارهای بیش از ۵۰۰کیلومتری حاشیه جاده های اصلی و فرعی مازندران با تصرف و تجاوز ، تغییرکاربری های غیر مجاز ،گسترش شهرنشینی و ساخت وسازهای بی رویه درعرصه های طبیعی مازندران را از دست داده ایم ،از طرفی آب های زیر زمینی و خاک حاصلخیز استان را به دلیل بی توجهی به مصرف بی رویه انواع سموم کشاورزی و ورود انواع آلودگی ناشی از فاضلاب های کشاورزی و صنعتی را به مخاطره انداخته ایم این بار با افزایش بی رویه مصرف سوخت مازوت در واحد های صنعتی بزرگ به ویژه نیروگاه نکا و کاسپین ،کارخانه سیمان ، شرکت چوب کاغذ مازندران و حدود ۷۰ واحد های مستقر در شهرک های صنعتی،هوای به ظاهر پاک استان را طبق اظهارات رسمی مسئولان به مرز ناسالم رسانده ایم.
شدت آلودگی و رسیدن به مرز ناسالم هوای مازندران در حالی است که تخریب و آلوده کردن خاک در اثر رها شدن انواع ضایعات، پسماندها و فاضلاب شهری و روستایی، مصرف سموم و کودهای شیمیایی و فعالیت های صنعتی به عنوان مهمترین آسیب های تهدید کننده حیات خاک استان یک دهه پیش کلید خورده است.
از آنجایی که استان مازندران با سهم حدود نیم میلیون هکتار اراضی کشاورزی زراعی و باغی در چرخه کشت ،سالانه حدود هفت میلیون و ۵۰۰هزار تن انواع محصولات کشاورزی تولید را به بازارهای مصرف عرضه می کند و نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد ،لذا توجه به خاک و حفاظت از زمین به عنوان مهمترین بستر تولید ضروری است.
لزوم توجه به افزایش سهمیه سوخت گاز برای واحد های صنعتی بزرگ استان در مازندران از این جهت مورد تاکید است ،چراکه طبق اظهارات رسمی نیروگاه نکا به عنوان بزرگترین واحد صنعتی مصرف کننده انرژی ، اکنون این نیروگاه با مصرف کامل سوخت فسیلی مازوت فعال است ، موضوع نگران کننده تر تشدید آلودگی هوای استان این است که واحدهای صنعتی کوچکتر با هدف جلوگیری از تعطیلی ناشی از افت فشار گاز مازوت سوز شدند.
افزایش مصرف سوخت مازوت در مازندران در حالی است که به گفته مدیرعامل شرکت گاز مازندران با توجه به فعال بودن خط انتقال گاز ۴۲ اینچ سمنان - کیاسر - ساری ، هیچ مشکل زیرساختی برای انتقال گاز مورد نیاز واحدهای خانگی و صنعتی استان وجود ندارد ، ولی تامین آن بستگی به سهمیه اختصاصی به استان در تصمیم گیری‌های کشوری دارد.
طرح بزرگ گازرسانی دامغان - کیاسر - ساری دهم مرداد ماه سال ۹۶ با ظرفیت انتقال گاز حدود ۳۰ میلیون مترمکعبی ، با هدف مهم کاهش آلودگی هوا راه اندازی شد ،اما طبق بررسی های میدانی ایرنا هر ساله شاهد افزایش مصرف سوخت مازوت به ویژه در چهارماهه پایان هر سال در استان هستیم.
مسوولان و کارشناسان مازندران ؛خط ۴۲ اینچ گاز دامغان-کیاسر-ساری را در حالی به مثابه یک تیرو چند نشان تعبیر کردند ،یعنی علاوه بر گذر از توقف واردات گاز ترکمنستان ،پایداری گازمشترکان خانگی و صنعتی ، حذف شدن مصرف سوخت فسیلی و برداشت چوب از جنگل توسط روستانشینان حاشیه جنگل ها را نیز به دنبال دارد ، اما اکنون پس از گذشت حدود ۶ سال از افتتاح این خط ، طبق آمار رسمی همچنان بیش از ۶۰ درصد مصرف سوخت صنایع بزرگ استان مازوت است و واحد های شهرک های صنعتی حتی نانوایی های داخل شهرهای استان نیز به خاطر افت فشار گاز دچار مشکل و ناچار به مصرف سوخت جایگزین فسیلی می شوند.
اگرچه با افزایش ظرفیت انتقال گاز از طریق خط لوله ۴۲ اینچ سمنان ساری واردات روزانه حدود ۱۰میلیون متر مکعب گاز از ترکمنستان از طریق ایستگاه دشت شاد گرگان متوقف شد و مشکل افت و قطع تامین مشترکان گاز خانگی استان نیز برطرف شده است ، اما اکنون با تخصیص ندادن گاز مورد نیاز برای تامین سوخت واحدهای بزرگ صنعتی و تولیدی ، آلودگی هوای استان با بالا رفتن مصرف سوخت فسیلی از دغدغه های جدی استان شده است، چراکه قرار بود با جریان روزانه ۴۰میلیون متر مکعب گاز در خط لوله ۴۲اینچ دامغان - ساری، کارخانه های سیمان، صنایع چوب و کاغذ و نیروگاه نکا که نیاز مصرف روزانه این سه کارخانه حدود ۲۰میلیون متر مکعب است ،برای همیشه برطرف شود و علاوه بر آن می توان گاز مورد نیاز برای یک واحد پتروشیمی نیز تامین کرد.
دوچندان شدن آلودگی هوای مازندران با ارسال و مصرف بی کیفیت ترین سوخت فسیلی
یکی از کارشناسان آزمایشگاه شرکت های وابسته به وزارت نفت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن تایید مصرف بی کیفیت ترین سوخت مازوت در استان مازندران گفت که اگرچه خالص سازی مازوت بسیار سخت ، زمان بر و پر هزینه است ، اما این تفکر که آلودگی این سوخت در شمال کمتر دیده می شود و می توان هر گونه سوختی را در استان مصرف کرد ،جفا به زندگی اجتماعی مردم این خطه و کشاورزی آنان است.
وی که خواست نامش در این گزارش ذکر نشود ، توضیح داد: افزایش و شدت آلودگی هوا و اثرات مخرب مصرف سوخت مازوت را می توانید با حضور در ۵۰۰ متری تا ۲ کیلومتری شرکت های مصرف کننده این سوخت از جمله نیروگاه نکا را با برده های نرمی که روی سقف خودرو و یا گیاهان اطراف می نشیند را به وضوح ببینید.
وی با ذکر این نکته که بارندگی اسیدی ناشی از وجود ذرات ناشی از مصرف سوخت مازوت در مازندران برای کشاورزی به ویژه آب شرب و آبزیان بسیار خطرناک است، بیان داشت: این وضعیت مستقیم روی محصولات تولیدی این استان و در نهایت سلامتی مردم می‌تواند تاثیرگذار باشد.
این کارشناس آزمایشگاه فرآورده های نفتی با بیان این که مازوت در دنیا به نفت کثیف معروف است چراکه فرآیند سوختی ناقصی دارد و آلودگی زیادی تولید می‌کند، گفت: به همین دلیل مصرف آن در واحدهای صنعتی بویژه در نزدیکی مناطق مسکونی کنار گذاشته شده است و اگر هم قرار به مصرفش باشد معمولا در دریاها و برای کشتی‌های بزرگ مصرف می‌شود.
وی گفت: نکته دیگری که مهم است و شرکت های نیروگاهی علاقه بیشتری برای مصرف سوخت مازوت دارند، قدرت حرارتی بالای سوخت مازوت است ، باید بپذیریم که وقتی کارکرد سوخت مازوت در توربین ها نسبت به گاز چندین برابر است، شرکت ها نیز با رغبت بیشتری از این سوخت استفاده می کنند و این امر طبیعی به نظر می رسد.
وی در عین حال گفت که کشورهای پیشرفته حفاظت از محیط زیست را به مراتب بیشتر از این موارد و یا ملاحظات ترجیح می دهند و حاضر می شوند که تا هزنیه اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی را متقابل بشوند تا محیط زیست آنان به هیچ عنوان آسیب نبیند.
مدیران کل حفاظت محیط زیست ، هواشناسی و پدافند غیر عامل مازندران در حالی نسبت به افزایش مصرف سوخت مازوت و شدت آلودگی هوای استان هشدار می دهند که مدیران عامل شرکت های نیروگاه نکا ، چوب و کاغذ و سیمان مازندران به صورت رسمی اعلام کردند که همه امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای مصرف سوخت گاز طبیعی فراهم است و فقط نیاز به اختصاص کامل سهمیه سوخت داریم.
کارشناسان رطوبت بالای هوای مازندران میزان اثرگذاری آلودگی هوا بر سلامت ساکنان این استان را بیشتر می‌کند به گفته آنان اگرچه فعالیت واحد های صنعتی از جمله نیروگاه نکا که تامنی کننده تولید برق کشور بسیار مهم و حساس است اما سلامت محیط زیست انسانی و کشاورزی هرگز نباید تحت شعاع قرار بگیرد.
ملاحظات و شرایط سخت عامل افزایش مصرف سوخت مازوت در مازندران
مدیر عامل پدافند غیرعامل استانداری مازندران با بیان این نکته که من به عنوان شهروند آلودگی هوا و وجود ذرات خطرناک ناشی از مصرف سوخت مازوت را در اطراف نیروگاه نکا تایید می کنم و به عنوان یک مسوول نیز از دغدغه های جدی استان است، در عین حال گفت: مصرف سوخت مازاد مازوت به دلایل ملاحظات مختلف همواره در کشور از برنامه های دولت ها بوده است و عواقب ناشی از آن به این خطه هم رسیده است.
دکتر حمید بخشی در گفت و گو با ایرنا با توضیح این نکته که ماموریت پدافند غیر عامل بیشتر در حوزه تهدیدات فراسرزمینی است ، اما به صورت خاص تهدیدات را با منشاء داخلی مورد توجه و ریشه یابی می کند، افزود: تهدیدات زیستی از جمله تغییر کاربری زمین های کشاورزی تجاوز و تصرف به عرصه های طبیعی ، آلودگی خاک ،آب و هوا که نقش مستقیم در فعالیت های کشاورزی و امنیت ملی غذایی دارد از مهمترین مسایل و دغدغه در مازندران است.
وی با بیان این که حفاظت محیط زیست مازندران متولی نظارت بر فعالیت های واحد های صنعتی به لحاظ آلودگی هوا ادارات صنعت، معدن وتجارت و حفاظت محیط زیست هستند ، گفت: طی ۲ سال اخیر هنوز به اداره کل پدافند غیر عامل استان به عنوان یک دستگاه حاکمیتی شکایتی از این واحد نشده است که البته این موارد نیز به دلایل ملاحظات ملی ، توجیه می شود.
بخشی با بیان این که به هیچ عنوان رویکرد ارسال مازوت بی کیفیت برای مازندران با هدف این که آلودگی آن کمتر مورد مشاهده عینی قرار می گیرد را نخواهیم پذیرفت ، توضیح داد: از طرف شخص استاندار این موضوع را پیگیری خواهم کرد و علاوه بر این که از محیط زیست می خواهیم تا مقوله فیلتراسیون واحد های صنعتی را مورد موجه قراربدهد ، لزوم افزایش سهمیه گاز طبیعی برای استان را نیز همه باهم فریاد می زنیم.
شدت یافتن آلودگی هوا با مازوت سوزی سه واحد بخار نیروگاه نکا
مسوولان شرکت نیروگاه نکا اعلام می کنند که این شرکت آماده مصرف سوخت پاک گاز در همه روزهای سال است ، با توجه به اهمیت در مدار بودن واحد های بخار با هدف تامین برق کشور ، اولویت مصرف سوخت گاز است اما اگر نیاز مصرف را کم کنند به ناچار به سمت سوخت جایگزین مازوت می رویم.
بناب این گزارش در حال حاضر سه واحد بخار در مدار به دلیل کمبود گاز فقط با مازوت کار می کنند و آلودگی ناشی از مصرف سوخت مازوت را نیز می پذیریم ، شرکت تصمیم گیر درباره مصرف سوخت نیست و تامین گاز با شرکت ملی گاز است و در زمانی که گاز مصرفی کمتر از نیاز نیروگاه برای تامین برق باشد؛ ناگزیر به استفاده از مازوت است.
طبق اعلام رسمی در مجموع روزانه حدود ۱۲ میلیون مترمکعب گاز برای واحدهای بخار و سیکل ترکیبی نیروگاه نکا نیاز است که کمبود آن با مصرف سوخت مازوت جبران می شود.
نیروگاه شهید سلیمی نکا متشکل از چهار واحد بخار هر یک با قدرت اسمی ۴۴۰ مگاوات، سیکل ترکیبی شامل ۲ واحد گازی با قدرت نامی ۳۷۵.۵ مگاوات و یک واحد بخار دیگر با قدرت ۱۶۰ مگاوات و همچنین ۲ واحد توربواکسپندر با قدرت نامی هر یک ۹.۵ مگاوات است و چهار درصد برق کشور را تولید می‌کند.
زیرساخت برای تامین گاز واحدهای خانگی و صنعتی مازندران فراهم است
مدیرعامل شرکت گاز مازندران نیز گفت که با توجه به فعال بودن خط انتقال گاز ۴۲ اینچ سمنان - کیاسر - ساری ، هیچ مشکل زیرساختی برای انتقال گاز مورد نیاز واحدهای خانگی و صنعتی استان وجود ندارد ، ولی تامین آن بستگی به سهمیه اختصاصی به استان در تصمیم گیری‌های کشوری دارد.
قاسم مایلی رستمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با ذکر این نکته که گاز مورد نیاز واحد های صنعتی بزرگ استان بویژه نیروگاه نکا ، کارخانه سیمان و چوب و کاغذ مازندران بر اساس سهمیه اعلامی به استان تامین می شود، افزود: با ایجاد خط لوله ۴۲ اینچ دامغان - ساری از ۶ سال پیش ظرفیت انتقال گاز روزانه به مشترکان استان تا ۲ برابر افزایش یافته است.
وی با بیان این که خط ۴۲ اینچ دامغان - ساری ظرفیت روزانه حدود ۳۰ میلیون مترمکعب را دارد ، توضیح داد :به طور یقین بر اساس مصرف حداکثری روزهای سرد فصل زمستان استان که ۳۴تا ۳۶میلیون مترمکعب است، افت و یا قطعی گاز نخواهیم داشت ، اما اختصاص گاز به مازندران تصمیم ملی است و تامین انرژی گاز برای مشترکان خانگی استان اولویت همه دولت ها بوده و خواهد بود.
مدیرعامل شرکت گاز مازندران با اعلام این که امسال کشور طبق اعلام رسمی با کمبود ۲۰۰میلیون متر مکعب گاز مواجه است ، گفت: به همین دلیل اهمیت درست و بهینه مصرف کردن گاز از سوی مشترکان خانگی و جایگزینی سوخت فسیلی بویژه مازوت در نیروگاه ها مورد تاکید است.
وی ابراز امیدواری کرد با توجه به اهمیت حفاظت محیط زیست مازندران و پیامدهای اجتماعی و کشاورزی ناشی از آلودگی هوا ، سهمیه گاز استان به حدی برسد که کمترین میزان مصرف مازوت در استان رقم بخورد.
مایلی رستمی گفت : خط ۴۲ اینچ سمنان - ساری با هدف تامین گاز مازندران و گلستان ایجاد شده است و این ظرفیت واقعی نیز وجود دارد ، اما این که مشکلی در تامین گاز صنایع وجود دارد ، ربطی به نبود ظرفیت انتقال ندارد و کاملا بی معنا است.
مدیر عامل شرکت گاز مازندران با اعلام این که اکنون گاز طبیعی در شبکه‌های زیرساختی استان به حد کافی وجود دارد و نیازی نیست حتی یک لیتر سوخت فسیلی در بخش های خانگی استان مازندران مصرف شود، افزود : طرح گازرسانی، یک پروژه زیرساختی مهم برای توسعه رفاه و حفاظت از محیط زیست است که شرایط مناسب برای ماندگاری جنگل و محیط زیست را افزایش می‌دهد.
احداث نیروگاه های تولید آب گرم و سیستم گرمایش محلی تنها راه کاهش آلودگی هوا در استان های شمالی
مدیرعامل شرکت برق منطقه ای مازندران و گلستان گفت: ساخت نیروگاه های تولید آب گرم و سیستم گرمایش محلی تنها راه کاهش آلودگی و کاهش مصرف گاز خانگی احداث نیروگاه های تولید آب گرم و سیستم گرمایش محلی تنها راه کاهش آلودگی و کاهش مصرف گاز خانگی به میزان ۵۰درصد است.
کوروش موسوی تاکامی افزود: برای افزایش راندمان و کاهش مصرف سوخت گاز خانگی شهرداری‌ها باید در ساخت نیروگاه‌های تولید آب گرم در محله‌های شهرهای مازندران و گلستان اهتمام ورزند.
وی گفت: این نیروگاه‌ها می‌توانند از سوخت زباله، گاز، بیومس و گرمای خروجی استک نیروگاه‌ها تغذیه شوند و آب گرم را در یک سیکل بسته در شهرها به گردش درآورند.
وی اظهار داشت :این سیستم مصرف سوخت خانگی کشور را ۵۰ درصد کاهش می‌دهد و آب گرم مصرفی و نیز آب گرم سیستم‌های گرمایشی را تأمین می‌کند.
موسوی خاطرنشان کرد: باید از سیستم‌های گرمایش محلی نسل سوم، چهارم و پنجم بهره برد و مازندران و گلستان با توجه به ظرفیت‌های موجود زباله، بیومس، گاز، سوخت مایع و گرمای خروجی نیروگاه‌ها می‌تواند گزینه پایلوت خوبی برای کشور باشند.
مدیرعامل شرکت برق منطقه ای مازندران و گلستان اظهار داشت : گرمایش محلی یا District Heating راه نجات کشور برای رهایی از مصرف سوخت بی‌رویه و آلودگی هوا است.
وی افزود: شهرک‌های مسکونی کنا سواحل درای خزر می‌توانند از همین امسال با احداث نیروگاه‌های CHP و سیستم لوله‌کشی آب گرم شهری شروع به کار کنند.
وی گفت: برای اجرای این طرح می توان از شرکت های دانش بنیان بهره جست و شرکت‌های دانش‌بنیان را وارد میدان کرد.