به گزارش ایرنا، صنعت پرورش اسب در کشورهای مختلف به‌ویژه کشورهای اروپایی، آمریکایی و برخی کشورهای منطقه خاورمیانه هرساله علاوه بر درآمدهای حاصل از تولیدمثل و فروش کُره‌ها، درآمدهایی از محل شرکت در مسابقات کورس سوارکاری را نصیب فعالان این حوزه و برگزار کنندگان مسابقات آن می‌کند.
پرورش اسب از دیرباز در بین ترکمن‌های ساکن گلستان از جمله مناطق گنبدکاووس، کلاله، مراوه‌تپه، آق‌قلا و بندرترکمن جایگاه ویژه‌ای داشته و طبق اعلام کارشناسان بیش از ۱۷ هزار راس اسب از نژادهای مختلف در این استان نگهداری می‌شود که افزون بر ۳ هزار راس آن از نژاد اصیل ترکمن، حدود ۷ هزار راس آن از نژاد دوخون و هزار و ۱۰۰ راس آن هم از نژاد تروبرد است.
به اعتقاد کارشناسان، زمانی این جایگاه می‌تواند در ایجاد درآمد برای پرورش دهندگان و اشتغالزایی برای جوانان استان گلستان مفید باشد که مسوولان و متولیان زمینه صادرات و همچنین برگزاری مسابقات منطقه‌ای و بین‌المللی را در رشته‌های مختلف سوارکاری فراهم کنند.
اسب اصیل ترکمن یکی از گونه‌ای پرطرفدار ایرانی است که پیشینه‌ای طولانی در زندگی ترکمن‌ها دارد و با توجه به ویژگی‌های خاص‌اش در تمام امور ورزشی پرطرفدار بوده و علاقمندان حاضر هستند مبالغ هنگفتی را برای نگهداری این گونه پرداخت کنند.
به گفته کارشناسان، اسب ترکمن شامل سه زیرتیره «یموت، آخال‌تکه و گوگلان» است که تیره‌های «یموت و آخال‌تکه و آخال‌یموت ترکیبی از ۲ تیره» در کنار نژادهای دوخون و تروبرد در استان گلستان نگهداری و پرورش داده می‌شود و مالکان آنها پای ثابت شرکت در کورس‌های بهاره، تابستانه، پاییزه و زمستانه گنبدکاووس، آق‌قلا و بندرترکمن و سایر نقاط کشور هستند.
نداشتن فروش داخلی، نبود پایگاه مرکزی برای تجارت اسب و همچنین شرکت اسب‌های غیرخالص در کورس‌های سوارکاری باعث کاهش قیمت اسب‌های اصیل شده است.
ممنوعیت و محدودیت صادرات اسب‌های اصیل
به گفته مدیر جهاد کشاورزی کلاله، بر اساس سیاست‌های کلی وزارت جهاد کشاورزی برای حفظ و صیانت از ذخیره ژنتیکی اسب، صادرات هرگونه اسب اصیل از کشور دارای ممنوعیت و محدودیت است.
رحیم دانشور افزود: نداشتن فروش داخلی، نبود پایگاه مرکزی برای تجارت اسب و همچنین شرکت اسب‌های غیرخالص در کورس‌های سوارکاری باعث کاهش قیمت اسب‌های اصیل شده و این مسائل همگی اقتصاد پرورش اسب را شکننده کرده است.
وی تاکید کرد: تنها راه برون رفت از این وضعیت حضور در بازارهای هدف بین المللی است و وزارت جهاد کشاورزی باید در موضوع منع صادرات تجدید نظر کند چرا که ما ظرفیت تولید خود را بالا بردیم اما بازار داخلی کشش این حجم از تولید را ندارد.
یکی از پرورش دهندگان اسب ترکمن هم با اشاره به اینکه حدود ۱۶ سال است مجوز صادرات اسب ترکمن به خارج از کشور داده نمی‌شود، اظهار داشت: اجازه صادرات را به مالکان اسب ترکمن نمی‌دهند و مهمترین دلیل آن را حفظ نژاد اعلام می‌کنند.
آنامحمد قلیچی ادامه داد: این مساله باعث شده تا اسب‌های ترکمن به قیمت واقعی خود نرسند اما اسب‌های خارجی بدون شناسنامه به راحتی وارد کشور می‌شود.
وی که مالک ۵۰ راس اسب ترکمن در روستای صوفیان کلاله است، گفت: علاوه بر آن در کورس‌های سوارکاری استان دورهای کمتری به اسب ترکمن در مقایسه با اسب‌های خارجی "تروبرد و دوخون" اختصاص می‌یابد.
درآمد پرورش اسب جوابگوی هزینه‌های نگهداری نیست
منصور آرخی یکی دیگر از پرورش دهندگان اسب از نژاد «دوخون و تروبرد» در گنبدکاووس هم بیان کرد: روزانه به طور میانگین ۳۰۰ هزار تومان هزینه خوراک و نگهداری هر اسب از نژاد دوخون و تروبرد می‌شود اما درآمد حاصل از فروش و یا جوایز مسابقات کورس‌های سوارکاری جوابگوی این هزینه‌ها نیست.
وی افزود: عشق و علاقه به پرورش اسب و سوارکاری مهمترین انگیزه برای ادامه فعالیت در این حوزه است و در خیلی مواقع برای زنده نگهداشتن این صنعت مجبور به هزینه کردن از سایر منابع درآمدی خود هستیم در صورتی که اگر مجموعه پرورش اسب خود را فروخته و پول آن را در بانک بگذارم با سود ماهانه آن نیاز به فعالیت دیگر ندارم.
وی با اشاره به نگهداری ۵۵ راس اسب از نژاد تروبرد و دوخون در مجموعه پرورش اسب و سوارکاری خود واقع در گنبدکاووس بیان کرد: قیمت جو و سبوس تعاونی با بازار آزاد یکی است، لذا درخواست داریم برای کمک به پرورش دهندگان اسب جو یارانه‌دار بدهند و یا حداقل تعاونی‌ها خوراک دام را به صورت مدت‌دار بفروشند.
آرخی همچنین از وضعیت برگزاری کورس اسبدوانی گلایه کرد و گفت: نظارت بر افزایش جایزه و دوپینگ در مسابقات سوارکاری به درستی انجام نمی‌شود به عبارتی پرورش دهندگان، اسب یک میلیارد تومانی خود را به مسابقات می‌آوردند اما در صورت اول شدن فقط حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان از جایزه مثلا ۴۰ میلیون تومانی به مالک می‌رسد که با پرداخت هزینه حمل، کارگر و خوراک عملا سودی عایدش نمی‌شود.
این پرورش دهنده اسب ادامه داد: وضعیت نامناسب نظارت بر کورس سوارکاری در کنار کاهش قیمت اسب‌ها به دلیل کسادی بازار داخلی و نبود مجوز برای صادرات روز به روز شرایط را برای ادامه کار سخت‌تر می‌کند.
آرخی تاکید کرد: در صورت دادن مجوز برای صادرات با حضور در مسابقات بین‌المللی از جمله جایزه بزرگ دوبی می‌توانیم با برنده شدن و کسب مقام جوایزی با مبالغ چشمگیر دریافت کنیم و حتی اسب‌های خود را به قیمت‌های بسیار مناسب بفروشیم که در هر دو حالت برای کشور ارزآوری به همراه دارد.
وی ضمن درخواست از مسوولان برای مبارزه با دوپینگ در مسابقات اسبدوانی، گفت: با افزایش مبالغ جوایز کورس‌ها، پرورش دهندگان با رضایت بیشتری اسب‌های خود را برای مسابقات به مناطق مختلف ایران اعزام می‌کنند.
پرورش‌دهندگان از جوایز مسابقات اسبدوانی راضی نیستند
معاون اسبدوانی فدراسیون سوارکاری هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر انجام نظارت کامل توسط هیات‌های سوارکاری شهرستان‌ها و استان‌ها بر دوپینگ در مسابقات، گفت: نمونه گیری و پلمب نمونه‌ها، کدگذاری و ارسال آنها به فدراسیون توسط عوامل اجرایی شهرستان و استان انجام می‌شود.
حکیم ایگدری افزود: ارسال نمونه به آزمایشگاه خارج از کشور توسط فدراسیون سوارکاری انجام می‌شود و فدراسیون در نهایت جواب‌های دریافتی را به معاونت اسبدوانی اعلام می‌کند.
در صورت دادن مجوز برای صادرات با حضور در مسابقات بین‌المللی از جمله جایزه بزرگ دوبی می‌توانیم با برنده شدن و کسب مقام جوایزی با مبالغ چشمگیر دریافت کنیم و حتی اسب‌های خود را به قیمت‌های بسیار مناسب بفروشیم که در هر دو حالت برای کشور ارزآوری به همراه دارد.
وی بیان کرد: در هفته نخست مسابقات اسبدوانی پاییزه و زمستانه سال ۱۴۰۱ گنبدکاووس ۳۰ درصد به جوایز همه رده‌ها افزوده شد و در ادامه از هفته هشم جوایز کلاس‌های ششم و هفتم ۴۰ درصد، پنجم ۳۶ درصد، چهارم ۳۲ درصد، سوم ۲۸ درصد، دوم ۲۴ درصد و اول ۲۰ درصد افزایش یافت.
معاون اسبداونی فدراسیون سوارکاری ادامه داد: با توجه به این افزایش‌ها هم اکنون مبلغ جایزه کلاس یک برای اسب‌های اول تا سوم حدود ۲۵۰ میلیون تومان، کلاس ۲ حدود ۱۹۱ میلیون تومان، کلاس سه ۱۲۶ میلیون تومان، کلاس چهار ۹۷ میلیون تومان، کلاس پنجم ۷۴ میلیون تومان، کلاس ششم ۵۶ میلیون تومان و کلاس هفتم هم ۳۶ میلیون تومان است.
ایگدری گفت: پرورش دهندگان از میزان جوایز فعلی مسابقات راضی نیستند لذا تلاش داریم با هماهنگی هیات سوارکاری شهرستان، استان و فدراسیون مبلغ جوایز را افزایش دهیم.
ایگدری با اشاره به اینکه هدف از راه انداری دفتر معاونت اسبدوانی پاسخگویی به مردم است، گفت: هر مالکی که در رابطه با نحوه برگزاری مسابقات در بحث‌های مختلف دوپینگ، عوامل اجرایی و جوایز گلایه دارد می‌تواند به این دفتر مراجعه کند تا شبهات را برطرف و در صورت تایید ایراد برای رفع آن تلاش کنیم.
نگهداری ۶۰ هزار راس اسب در کشور
رییس جهاد دانشگاهی گلستان هم از نگهداری ۶۰ هزار راس اسب در کشور خبر داد و گفت: سهم این استان حدود ۱۷ هزار راس اسب از نژادهای مختلف از جمله ترکمن است که آمار ۱۰ هزار راس آن ثبت شده است.
ابراهیم شهبازی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر سرآمدی ۲ نژاد برتر اسب ترکمن شامل «آخل تکه و یموت» در دنیا بیان کرد: علاوه بر گلستان شاهد نگهداری تعدادی قابل توجهی از نژاد اسب ترکمن در استان‌های خراسان شمالی و تهران هم هستیم.
رییس جهاد دانشگاهی گلستان گفت: این مرکز برای کمک به معرفی ظرفیت پرورش اسب در استان با تکیه بر توانمندی علمی داخلی «ذخیره‌سازی ژنتیک اسب اصیل ترکمن و اصلاح نژاد این گونه را به روش جنین‌های منجمد» در دستورکار قرار داده است.
شهبازی ادامه داد: با انجام این اقدامات وضعیت شناسنامه‌دار شدن اسب اصیل ترکمن ساماندهی می‌شود و با توجه به ظرفیتی که داریم می‌توانیم به ارزآوری قابل توجهی از این محل برای استان گلستان امیدوار باشیم.
سهم صفر درصدی ایران از تجارت جهانی اسب
وی گفت: ۳۰۰ میلیارد دلار حجم تجارت جهانی اسب است اما سهم ایران از جمله گلستان از این محل تقریبا صفر است در صورتی که باید بیش از پیش به این صنعت درآمدزا و اشتغال آفرین به عنوان گنجینه‌ای از فرهنگ و تاریخ کشور توجه شود.
رییس جهاد دانشگاهی گلستان افزود: در صورتی که طرح ذخیره ژنتیک و اصلاح نژاد اسب اصیل ترکمن به سرانجام برسد و اجرا شود تخمین می‌زنیم این صنعت سالانه ۴ تا ۵ میلیون دلار ارزآوری برای استان داشته باشد.
وی مهمترین دلایل در بحث محدودیت صادرات اسب از کشور را نداشتن شناسنامه بین المللی و مباحث قرنطینه‌ای دانست و گفت: این مسائل با رایزنی‌های انجام شده با رییس فدراسیون سوارکاری و رییس موسسه تحقیقات دام کشور با هدف توسعه صنعت اسب استان گلستان قابل حل است.
معرفی نشدن درست نژادهای اسب بومی ایران به دنیا
یکی از پژوهشگران و مدرسان دانشگاه در حوزه سوارکاری و پرورش اسب در گلستان گفت: صادرات اسب به شکل انگشت شمار و از اسب‌های فلات به کشورهای همسایه مانند پاکستان، افغانستان و قزاقستان انجام می‌شود و معرفی نکردن پتانسیل‌های ژنتیکی نژادهای بومی ایران، ناتواتی در بازاریابی در سطح بین المللی، نبود قرنطینه‌های بین المللی و قوانین دست و پا گیر اداری برای صادرات از مهمترین دلایل این محدودیت است.
۳۰۰ میلیارد دلار حجم تجارت جهانی اسب است اما سهم ایران از جمله گلستان از این محل تقریبا صفر است در صورتی که باید بیش از پیش به این صنعت درآمدزا و اشتغال آفرین به عنوان گنجینه‌ای از فرهنگ و تاریخ کشور توجه شود.
آریا ساعدی افزود: ایران نتوانسته برتر بودن نژادهای اسب بومی خود را به درستی به دنیا معرفی کند چرا که کشورهای دنیا به دنبال خرید اسب‌هایی هستند که عملکردهای بهتری در ورزش و سایر کاربردها دارند.
وی با اشاره به انجام تحقیقات محدود و در خیلی مواقع برگرفته از داده‌های قبلی بر روی اسب‌های بومی، اظهار کرد: تاکنون بر روی اسب‌های بومی ایران کارهای تحقیقاتی کلان در بحث «اسبدوانی، پرش و استقامت » انجام نشده تا بتوانیم با اقتدار کتابچه‌ای از ظرفیت اسب‌های ایران را در اختیار علاقمندان به صنعت اسب در دنیا قرار دهیم.
این پژوهشگر، اسب‌های «یورقه» را اسب‌های پرتوان و اقتصادی در ایران برشمرد و گفت: اسب‌های یورقه بیشترین پراکندگی را در خراسان دارا هستند که به دلیل ناشناخته بودن در ایران، به صورت قاچاق و با حداقل قیمت از کشور خارج می‌شوند در صورتی که باید با انجام کارهای تحقیقاتی این اسب‌ها به عنوان یک نژاد منحصر به فرد ایران، به دنیا معرفی شود.
برگزار نشدن جشنواره‌های بین المللی اسب در ایران
برای توسعه صنعت اسب در کشور و استان گلستان مسوولان باید در کنار رونق بخشی به بازارهای محلی و حراج، برگزاری جشنواره‌های بین المللی و ملی، به افزایش تعداد مسابقات سوارکاری، ایجاد بستر لازم برای تولید و پرورش اسب، تشویق به صادرات، اعمال محدودیت تولید اسب‌های مشابه خارجی و حمایت از سرمایه‌گذاران با اعطای وام‌های ارزان قیمت (قرض الحسنه) و بازپرداخت طولانی مدت با هدف رونق بخشی به کسب و کارهای کوچک در روستاها و شهرها و معرفی اسب به عنوان یک جاذبه گردشگری توجه بیشتری داشته باشند.
ساعدی برگزار نشدن جشنواره‌های بین المللی اسب در ایران را از دیگر موانع توسعه این صنعت در کشور دانست و بیان کرد: برگزاری جشنواره‌ها از جمله فرصت‌های ایجاد شده برای معرفی نژادهای مختلف اسب و برقراری ارتباط با سایر فعالان این عرصه و همچنین بازاریابی مورد نیاز است اما فقط شاهد برگزاری جشنواره‌های ملی اسب اصیل ترکمن در نقاط مختلف کشور از جمله روستای صوفیان شهرستان کلاله آن هم بدون حضور مهمانان خارجی هستیم.
وی افزود: گلستان از امکانات و توانمندی‌های بالایی در عرصه پرورش اسب و سوارکاری برخوردار است و می‌توان از طریق پرورش، نگهداری و صادرات اسب ترکمن و همچنین برگزاری مسابقات منطقه‌ای و ملی در رشته‌های مختلف سوارکاری، هزاران فرصت شغلی ایجاد کرد و درآمدهای فراوانی را عاید اقتصاد استان ساخت.
درآمدزایی صنعت اسب در گلستانی مستلزم حمایت
وجود اقلیم‌های متنوع آب و هوایی و سازگاری آن برای پرورش و نگهداری اسب، ارزان بودن نسبی هزینه‌های مربوط به نگهداری و تولید در مقایسه با بیشتر کشورهای دنیا، پیشینه اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و هنری مرتبط با اسب و پرورش آن، وجود تعداد زیادی از افراد علاقمند و عاشقان اسب و اسبداری در جای جای استان همراه با نیروی کار ارزان و وجود جنگل و منابع طبیعی در کنار فراهم بودن شرایط تحقیقات در حوزه پرورش اسب با وجود مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی، وجود مراتع فراوان برای تعلیف و امکان نگهداری اسب به روش ایلخی‌داری (پرورش آزاد در طبیعت)، داشتن بزرگترین میادین اسبدوانی ایران و قابلیت صادرات اسب بومی ترکمن با توجه به ظرفیت های بالقوه از جمله شرایط مطلوب گلستان برای توسعه فعالیت در این صنعت است.
طبق اعلام سازمان جهادکشاورزی گلستان بیش از ۳ هزار سر اسب ترکمن در بیشتر نقاط استان از جمله شهرستان‌های گنبدکاووس، کلاله، گالیکش، مراوه‌تپه، آق‌قلا و بندرترکمن به سبک‌های "ایلخی‌داری، سنتی و صنعتی" پرورش داده می‌شود.
اسب ترکمن با داشتن بدنی کشیده و لاغر، گونه‌ای زیبا از نژاد اسب محسوب می‌شود که بیشتر در منطقه ترکمن صحرای استان گلستان زیست کرده و پرورش می‌یابد.
پرورش اسب در گلستان، صنعتی اشتغالزا نیازمند سرمایه‌گذاری
رفع محدودیت شرکت در جشنواره اسب اصیل ترکمن، کمک به این صنعت اشتغالزا
دبیرخانه دائمی جشنواره ملی زیبایی اسب اصیل ترکمن در کلاله افتتاح شد