به گزارش ایرنا، یوسف ثبوتی، متولد سال ۱۳۱۱ در زنجان دانش‌آموخته دکترای اختر فیزیک در سال ۱۳۴۲ از دانشگاه شیکاگو بوده که قریب سه دهه بعد از تدریس در دانشگاه شیراز و ۴۰ سال دوری از زادگاه خویش، اواخر دهه هفتاد و در آستانه دهه هفتم عمر خود به زنجان بازگشت تا به ایده تاسیس دانشگاهی ویژه تربیت دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته‌های علوم پایه (فیزیک، ریاضی، شیمی، علوم زیستی و علوم زمین) جامه عمل بپوشاند.
کتاب "علوم پایه زنجان" روایت روزها و سال‌های نخستین شکل‌گیری این تجربه موفق در آموزش عالی ایران است.
محتوای کتاب در سه قالب تدارک دیده شده؛ یادداشت‌های روزانه دکتر ثبوتی از میانه فروردین سال ۷۱ تا انتهای سال ۷۴، گفت‌وگو با موسس دانشگاه که در فاصله بهار ۹۳ تا پاییز ۹۵ انجام شده و پیوست‌ها که شامل تصاویر برخی از نخستین احکام، مکاتبات و گزارش‌ها از روند تاسیس و فعالیت دانشگاه است.
کتاب متنی روان دارد و گفت‌وگوها نیز تا حد زیادی کاستی یادداشت‌های روزانه را با اطلاعات تکمیلی جبران می‌کند.
این گفت‌وگوها توسط ماندانا فرهادیان انجام شده که خود دانش‌آموخته همین دانشگاه بوده و آشنایی قبلی او با موضوع کتاب در شکل دادن به روند کتاب موثر بوده است.
در این کتاب آمده، یکی از مهم‌ترین دلایل دکتر ثبوتی برای پیگیری ایده تاسیس دانشگاه علوم‌پایه این بوده که «مدیریت دانشگاه‌ها عملا تفاوتی بین آموزش در سطح دکتری و کارشناسی ارشد و آموزش در سطح کارشناسی نمی‌گذارند» و «مدیران جوان و بی‌تجربه دانشگاه‌ها ملزومات تحصیلات تکمیلی را نمی‌توانند درک کنند».
در پایان تابستان سال ۷۰، شورای گسترش دانشگاه‌ها با تاسیس «مرکز (بعداً دانشگاه) تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان» و انتخاب فیزیک به عنوان نخستین رشته تحصیلی در این مرکز موافقت می‌کند و مرکز رسماً ۲۷ خرداد ۷۲ افتتاح می‌شود.
در بخششی از گفت‌وگوها ثبوتی از برخی مبانی فکری خود هم سخن گفته است از جمله در صفحه ۴۷۶ کتاب می‌خوانیم: «برچسب تیزهوش و نخبه نه فقط کمکی به آدم‌ها نمی‌کند بلکه آدم‌ها را از اینکه بتوانند با همدیگر بجوشند و همکاری کنند، باز می‌دارد، توسعه‌یافتگی کشورهای پیشرفته به خاطر نابغه‌ها و نخبگانشان نیست، به خاطر سخت‌کوشی طیف وسیع آدم‌های متوسط‌شان است که پیش رفته‌اند.»
به گزارش ایرنا، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان به‌عنوان یکی از قویترین مراکز تحقیقاتی در کشور شناخته می شود و در سه رشته فیزیک، شیمی و ریاضی به عنوان بهترین دانشگاه در ایران معرفی شده است.
این دانشگاه در رشته‌های فیزیک، ریاضی، شیمی، علوم زیستی، علوم کامپیوتر و زمین‌شناسی مدارک در سطوع عالی (کارشناسی ارشد و بالاتر) را ارائه می‌دهد.
در حال حاضر دانشگاه دارای بیش از ۱۱۰ عضو هیأت علمی و بیش از هزار دانشجو در مقاطع مختلف است و با دارا بودن نسبت بسیار بالای استاد به دانشجو در بین دانشگاه‌های کشور کم‌نظیر می باشد.
همچنین این دانشگاه از نظر نسبت تعداد مقالات با کیفیت به تعداد اعضای هیأت علمی همواره یکی از بهترین‌ها در سطح کشور بوده است.