دکتر محمد زکی‌عقل روز سه‌شنبه در حاشیه بازدید علمی از بانک ژن پیاز زعفران تربت‌حیدریه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: زعفران اگرچه محصولی مهم و پردرآمد برای کشاورزان و جامعه ایران است، اما مطابق تعریف جهانی آن استراتژیک نیست و بر طبق تعریف سازمان جهانی خواروبار تنها چهار محصول کشاورزی شامل گندم، جو، برنج و سیب‌زمینی محصول استراتژیک محسوب می‌شوند.
وی معرفی زعفران به عنوان یک محصول استراتژیک از سوی برخی مسوولان و کارشناسان را نادرست عنوان کرد و گفت: بکار بردن چنین ادبیاتی در حوزه کشاورزی نتیجه یک دیدگاه و سیاست‌گذاری اشتباه از سوی برخی مسوولان و متولیان در گذشته است.
این استاد دانشگاه در رشته کشاورزی اظهار کرد: با این وجود می توان با استفاده از توسعه کشت زعفران بویژه در استانهای خراسان جهت دهی و سیاست‌گذاری حوزه کشاورزی را با اهداف مختلف همچون اصلاح الگوی کشت، صرفه جویی در آب، حفاظت از خاک، افزایش سرانه درآمدی کشاورزان و بهبود شرایط اقتصادی و نظایر آن تغییر داد.
زکی عقل با بیان اینکه خراسان رضوی و جنوبی از حیث تولید گیاهان دارویی بسیار حاصل خیز و دارای ارزش افزوده بسیار بالاست، گفت: اکنون دولت بابت گندم و آرد هم به کشاورزان و هم به مردم یارانه پرداخت می کند و اگر سمت و سوی کشاورزی این استانها را به گیاهان دارویی و به خصوص زعفران سوق داده شود، با درآمد ارزی حاصله از فروش محصول در بازارهای جهانی می توان بخش زیادی از یارانه پرداختی گندم را جبران کرد.
وی افزود: کشت زعفران به دلیل نیاز به آب نسبتا کم در مقایسه با محصولات پرآب همچون چغندر قند توجیه اقتصادی بالاتری دارد، بنابراین برای استانهای خراسان که با کمبود منابع آبی مواجهند؛ محصولی مناسب به نظر می رسد و حتی می تواند به بهبود شرایط خاک کمک کند و با اتخاذ سیاست های مناسب و منسجم می توان ثمرات زیادی از جمله بهبود شرایط اقتصادی خانوارهای روستایی را فراهم آورد.
این پژوهشگر کشاورزی و استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه برخی مدعی هستند که منشاء زعفران از یونان بوده است، افزود: البته در یونان ۲ گونه زعفران وحشی بیشتر وجود ندارد و حال آنکه در ایران ۹ گونه زعفران غیر زراعی شناخته شده داریم و این موضوع موید آن است که ایران محل کشت و تکامل زعفران بوده است.
زکی عقل اظهار کرد: جا دارد متولیان امور در کنار سیاست گذاری مناسب در حوزه کشت و تولید زعفران، در بحث حفظ جایگاه جهانی ایران نیز اقدامات لازم را به عمل آورند.
به گزارش ایرنا نخستین بانک ژن پیاز زعفران ایران آذر امسال در مجموعه کارخانه نوآفرینی زنجیره ارزش زعفران و انبار سپرده کالایی بورس زعفران تربت‌حیدریه با هدف انجام کارهای مطالعاتی در پیوند با ساختار ژنتیکی زعفران ایران راه اندازی شد.
تربت‌حیدریه به عنوان قطب زعفران ایران و حتی جهان نخستین شهرستان کشور است که بورس زعفران به سال ۱۳۹۷ در آن راه اندازی شد.
پیش از آن نیز برای نخستین بار در کشور پژوهشکده زعفران در تربت حیدریه راه اندازی شد که هم اکنون یکی از واحدهای مستقل وزارت علوم در پیوند با دانشگاه تربت حیدریه است.
زعفران با خواص بی شمار علاوه بر خاصیت غذایی، مصارف پزشکی و تولیدی به عنوان مکمل و طعم دهنده نیز دارد و به نوعی گران ترین ادویه جهان است.
تربت حیدریه به عنوان یکی از شهرستانهای مهم و بزرگ خراسان رضوی در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد مقدس در تولید سایر محصولات همچون ابریشم، گندم، چغندر قند، دانه های روغنی، انار و پسته نیز حائز رتبه های کشوری و استانی است.