تیک‌تاک در سال ۲۰۱۶ توسط شرکتی چینی به نام «بایت دانس - ByteDance» آغاز به کار کرد و به سرعت در بیش از ۱۵۰ بازار مختلف جهانی در دسترس است. علاوه بر پکن، در لس‌آنجلس، مسکو، بمبئی، سئول و توکیو نیز محبوبیت دارد. برنامه‌ای با یک میلیارد کاربر روزانه در سال ۲۰۲۲.
تیک‌تاک با اشتراک‌گذاری ویدئوهای بی‌محتوا و اغلب تفریحی، بسیار مورد توجه قرار گرفته و به طور خاص براساس فعالیت‌های گذشته و علایق کنونی هر کاربر تنظیم‌شده است. علاوه بر آن، می‌توان از طریق جست‌وجو در بخش «پیداکردن - discover)حساب‌ها، صداهای خاص و هشتگ‌ها را یافت و به محتوا دسترسی پیدا کرد.
مخاطبان این برنامه فقط نسل نوجوان یا جوان نیستند و می‌توان از کاربران مختلف با سن‌های متفاوت سخن گفت. این روزها کاربران بین ۱۰ تا ۱۹سال ۲۵ درصد، ۲۰ تا ۲۹ سال ۲۲.۴ درصد و ۳۰ تا ۳۹ سال ۲۰.۱ درصد و بیش از ۵۰ سال نیز ۱۱ درصد را تشکیل می‌دهند؛ البته بیشتر کاربران را زنان تشکیل می‌دهند.
اما این رقم در آمریکا بسیار چشمگیر است و ۶۱ درصد کاربران آمریکایی تیک‌تاک، از زنان هستند و آمریکا با ۱۳۱ میلیون کاربر، در صدر جدول استفاده‌کنندگان این برنامه بوده و پس از آن اندوزی با ۹۲ میلیون، برزیل با ۷۴ میلیون، روسیه با ۵۵ میلیون و مکزیک با ۴۶ میلیون در رده‌های بعدی قرار دارند.
به جز شهروندان چین،آمریکا با ۱۳۱ میلیون کاربر، در صدر استفاده‌کنندگان از تیک‌تاک بوده و ۶۱ درصد کاربران آمریکایی این برنامه از زنان هستنددلایل موفقیت تیک‌تاک
_ راه‌اندازی در زمان مناسب
_ در بازه‌های زمانی کوتاه، اطلاعات و علایق فردی را دریافت می‌کند و آنچه را که دوست دارید یاد می‌گیرد و برای شما بیشتر به نمایش در می‌آورد.
_ سرگرم‌کننده و خلاق است.
_ آسان‌بودن ساخت ویدئوهای سرگرم‌کننده
_ پیوسته روندهای جدیدی دارد.
_ متفاوت‌بودن با دیگر پلتفرم‌ها
_ امکان استفاده از موسیقی دارای حق نسخه‌برداری
_ پتانسیل شهرت را ارائه می‌دهد
با این اوصاف نگرانی آمریکا در مورد تیک‌تاک چیست؟ آیا به دلیل اینکه چینی‌بودن آن، خطرناک است؟! یا چون آمریکا بر حسب عادت، انگشت اتهام و انتقادش همواره سمت چین بوده، علیه آن اعتراض کرده؟
نفوذ و جاسوسی و اقدام علیه امنیت ملی!
بسیاری از مسئولان آمریکایی از جمله نمایندگان، مدیران بر موضوع «تیک‌تاک هراسی» معتقدند و ترویج آن را میان شهروندانشان مهم می‌دانند. «مایک گالاگر» یکی از نمایندگان جمهوری‌خواه در مجلس آمریکا بر این باور است که تیک‌تاک بسیار مخرب بوده و جوانان آمریکا را معتاد می‌کند حتی بیشتر از ماری جوانا!
این پلتفرم برای آمریکا موضوع بسیار جدی است که چرا تیک‌تاک همتراز فیلم‌های هالیوود، یوتیوب و توئیتر محبوب است! محبوبیت و سرعت فعالیت تیک‌تاک در وسعت جهانی سبب شده بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر آمریکایی از آن استفاده کنند و این اتفاق، موجب نگرانی دولت آمریکا شده زیرا این محبوبیت یعنی دسترسی دولت چین به حجم گسترده‌ای از داده‌های شهروندان آمریکایی و این یک تهدید امنیتی برای کاخ سفید است.
محبوبیت تیک‌تاک در میان مردم ایالات متحده یعنی دسترسی دولت چین به حجم گسترده‌ای از داده‌های شهروندان آمریکایی و این یک تهدید امنیتی برای کاخ سفید استآمریکا بیمناک از تهدید علیه امنیت ملی و نگران از این حجم کاربر آمریکایی فعال در این برنامه به این نتیجه رسیده تا واکنش خود را به رویدادهای در حال پیش‌رو نشان دهد و جنگی اقتصادی و تجاری را راه اندازد. این واکنش‌ها در دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ آغاز شد؛ دقیقا پس از محدود و ممنوع‌کردن شرکت مخابراتی هواوی. اما به طور مطلق نمی‌توان گفت که آمریکا فقط به دلیل امنیت ملی دست به اعتراض علیه تیک‌تاک زده، بلکه باید فراتر از آن را دید و آن، نقش آشکار موفقیت چین فراتر از مرزهاست.
چین، اندک شرکت‌های موفق در سطح بین‌المللی دارد و حال یکی از آن معدود شرکت‌ها با بیش از ۲ میلیارد کاربر در جهان و بالای ۱۰۰ میلیون کاربر در آمریکا موفقیت چشمگیری داشته و این یکی از دلایل مهم برای آمریکاست که نمی‌تواند ببیند رقیب تجاری او، روزبه‌روز در کشورش محبوب‌تر می‌شود و می‌تواند بر مردم ایالات متحده مسلط شود؛ به همین دلیل ترامپ، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا اعتراض خود را با عنوان «تهدید علیه امنیت ملی» ابراز کرد.
ماجرای تیک‌تاک در بحبوحه کرونا و همه‌گیری آن در آمریکا، ترامپ را از سویی نگران و از سویی فرصتی برای زمین‌زدن حریفش «بایدن» دانست تا بتواد هم به اهداف سیاسی خود برسد و هم رقیب تجاری خود را تضعیف کند. از این رو گفت، تیک‌تاک با فعالیت‌های جاسوسی میان کاربران آمریکایی، به دنبال تغییر تفکر کاربران آمریکایی در سیاست و تاثیردر روند انتخابات ریاست جمهوری است؛ در واقع این پلتفرم، علیه امنیت ملی آمریکاست.
پس از این نگرانی، ترامپ پکن را تهدید به متوقف‌کردن این اپلیکیشن در آمریکا کرد که اگر اطلاعات شخصی و داده‌های کاربران آمریکایی آن برنامه را به آمریکا نفروشد این اپلیکیشن در آمریکا مسدود و متوقف خواهد شد. مدیر وقت اف‌بی‌آی گفت، همه اطلاعات کاربران ما در دست دولتی است که ارزش‌های ما را ندارد و ماموریتی دارد که بسیار با منافع آمریکا در تضاد بوده و این بسیار نگران‌کننده است. حتی سناتورها و نمایندگان، از دولت فدرال خواسته بودند تیک‌تاک را ممنوع کنند و بر همین اساس سناتور «مارکو روبیو» لایحه‌ای برای انجام این کار ارائه کرد.
ترامپ از این جنگ تجاری _ اقتصادی به نفع خود و برای تضعیف بایدن در انتخابات استفاده کرد اما نتوانست کاری پیش ببرد زیرا در انتخابات به بایدن باخت؛ بایدن نیز در سیاستی در مخالفت با ترامپ، تصمیمی برای متوقف و ممنوع‌کردن تیک‌تاک نگرفت و این تصمیم معلق ماند.
پس از انتخابات ریاست جمهوری، پیش‌نویس توافق با دولت بایدن برای ادامه کار این اپلیکیشن چینی در آمریکا در دست بررسی قرار گرفت. آنها پیش‌نویسی برای رفع نگرانی‌های امنیت ملی ناشی از تیک‌تاک تهیه با چین مذاکره کردند که تیک‌تاک در یک معامله، تغییراتی در امنیت داده‌ها و حاکمیت خود ایجاد کند بدون اینکه این غول چینی مالکیتش را به آمریکا بفروشد. اما هنوز دو طرف بر سر این توافق درگیرند و فضایی همچون جنگ سرد در روابط پکن و واشنگتن ایجاد شده است؛ جنگ دیجیتالی و توافق بر سر حفظ منافع هر دو کشور!
ترامپ در زمان ریاست جمهوری، پکن را به متوقف‌کردن تیک‌تاک در آمریکا تهدیدکرد و اینکه اگر اطلاعات و داده‌های کاربران آمریکایی را به واشنگتن نفروشد این برنامه مسدود و متوقف خواهد شداما دلیل اینکه چرا هنوز دولت بایدن موفق به این توافق نشده، را باید در دستان جمهوری‌خواهان آمریکا دانست که دولت را به دلیل نرمش بیش از حد در برابر چین محکوم کرده‌اند و با بایدن در این طیف سیاسی در تضاد هستند؛ تا آنجا که سناتور روبیو در بیانیه‌ای گفت: هرچیزی به جز جدایی کامل تیک‌تاک از شرکت ByteDance امنیت ملی ما را تهدید می‌کند و مشکل حل نخواهد شد.
پاسخ تیک‌تاک
تیک‌تاک هرگز نمی‌خوهاد مخاطبان آمریکایی‌اش را از دست دهد و شرکت ByteDance گفته، داده‌های کاربران را به دولت چین نداده است؛ بنابراین این شرکت «پروژه تگزاس» را راه‌اندازی کرده، تلاشی برای منزوی‌کردن داده‌های حساس از کاربران آمریکایی‌اش. به‌گونه‌ای که فقط کارکنان در آمریکا دسترسی داشته باشند. مدیر تیک‌تاک در این باره گفت: بسیار مطمئنم که ما به راه‌حلی خواهیم رسید که به طور منطقی نگرانی‌های امنیت ملی را برطرف کند. تیک‌تاک موافقت کرده که داده‌های آمریکا را در یک سرور متعلق به شرکت Oracle ذخیره کند اما تا کنون نتوانسته مقام‌های آمریکایی را از نگرانی فارغ کرده و با آنها به توافق برسند.
واشنگتن و پکن امیدوارند که بتوانند به توافقی برسند که هم امنیت ملی آمریکا به خطر نیفتد و هم تیک‌تاک، کاربران آمریکایی‌اش را از دست ندهد؛ اما ممکن است تا پایان دولت بایدن به طول بیانجامد و اگر دولت بعدی این توافق را نپذیرد اتفاقی مهم در این جنگ سرد و تجاری رخ خواهد داد.
شاید بتوان از این اختلاف‌ها این نتیجه را گرفت که آمریکا نگران از ابرقدرت نبودن در زمینه اقتصاد، سیاست و تجارت و چین در جدال قدرت اول دنیا در همه این موارد است.
منابع:
https://theweek.com/tiktok/۱۰۱۹۱۰۸/will-america-ban-tiktok
https://www.kcl.ac.uk/how-tiktok-got-caught-in-the-crosshairs-of-us-china-politics
https://www.npr.org/۲۰۲۲/۱۱/۱۶/۱۱۳۷۰۷۶۸۶۴/fbi-says-china-could-use-tiktok-to-spy-on-americans-including-government-workers