۱۰۰ روز نخست وزیری سوناک و دورنمای تاریک بقای او در قدرت

به گزارش ایرنا، اکثریت قابل توجهی از رای دهندگان در انگلیس بعید می‌دانند که ریشی سوناک بتواند در انتخابات سراسری پیش رو پیروز شود، اما فکر می‌کنند که او نخست وزیر بهتری از بوریس جانسون یا لیز تراس است.

در حالی که سوناک یکصد روز نخست وزیری خود را جشن می‌گیرد اما تازه‌ترین نظرسنجی رونامه تایمز لندن نشان می‌دهد که سوناک هنوز نتوانسته رای دهندگانی را که در ادوار نخست وزیران پیشین محافظه‌کار، به این حزب پشت کردند جلب کند.

از هر ۱۰ نفر، هفت نفر (۷۲ درصد) معتقدند که او پس از انتخابات بعدی نخست وزیر نخواهد بود، در حالی که تنها ۲۷ درصد فکر می‌کنند که او تاکنون خوب عمل کرده است. در همین حال نظرسنجی موسسه معتبر یوگاو نشان می‌دهد که رای دهندگان با اختلاف ۱۴ درصد فکر می‌کنند که سوناک نخست وزیر بهتری از جانسون بوده است.

اقتصاد

یکی از بزرگترین موفقیت‌های نخست وزیری سوناک پایان دادن به آشفتگی بازار در پی برنامه اقتصادی جنجالی لیز تراس است. بازار به ظاهر آرام شده اما مسائل اقتصادی اساسی اعم از تورم دو رقمی، رشد منفی اقتصادی، میزان قابل توجه استقراض دولتی، همچنان باقی است و طرح ریاضت اقتصادی دولت برای کاهش تورم، فضای مانور اقتصادی او را به شدت کاهش داده است.

بانک مرکزی انگلیس روز پنجشنبه اعلام کرد که برای دهمین بار متوالی نرخ بهره بین‌بانکی را که با اقساط وام مسکن میلیون‌ها خانوار انگلیسی ارتباط مستقیم دارد ۵۰ واحد پایه افزایش داده و به این ترتیب شوک دیگری به بازار مسکن و مخارج بدهکاران به بانک‌ها وارد کرد.

نرخ بهره بین‌بانکی تا اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی برای کاهش تأثیرات اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا به ۰.۱ درصد کاهش یافته بود اما با افزایش افسارگسیخته شاخص تورم که اینک به ۱۰.۵ درصد رسیده، سیر صعودی طی می‌کند.

کمیته سیاست‌های پولی بانک مرکزی انگلیس در جلسه روز پنجشنبه تصمیم گرفت تا نرخ بهره بین بانکی را با ۰.۵ درصد افزایش به ۴ درصد برساند که بالاترین میزان از سال ۲۰۰۸ میلادی محسوب می‌شود.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که قرارداد وام مسکن صدها هزار بدهکار بانک، امسال به پایان می‌رسد و انتظار می‌رود که چند صد پوند به اقساط ماهانه آن‌ها اضافه شود. اگر سوناک بخواهد در قدرت بماند باید برای مدیریت این شوک اقتصادی طرح ملموس و موثری را ارائه کند.

این درحالیست که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد ۶۷ درصد از رای دهندگان از عملکرد اقتصادی سوناک رضایت ندارند.

سازمان خدمات ملی درمان

اوضاع خدمات بهداشتی در انگلیس پیش از همه‌گیری کووید رو به وخامت بود و به همین خاطر، شیوع کرونا ضربه سنگینی را به آن وارد کرد. این روزها بیماران ساعت‌ها برای ویزیت پزشک عمومی انتظار می‌کشند، صدها بیمار در راهروهای اورژانس بصورت هفتگی جان می‌دهند، خدمات آمبولانس‌ها با تاخیر ارائه می‌شود و در مجموع اوضاع به شدت آشفته است.

بنابراین برگرداندن اوضاع به روال سابق هم طاقت‌فرسا و طولانی است و هم هزینه آن ارزان نخواهد بود. این درحالیست که طی چند ماه اخیر ده‌ها هزار پرستار، خدمه آمبولانس و پزشک در اعتراض به شرایط کاری و دستمزدهای پایین اعتصاب کرده و دولت با وجود مشکلات عمیق مالی کشور، قادر به مهار نارضایتی‌ها نبوده است.

سوناک برای پیروزی در انتخابات باید بتواند بر وضع موجود غلبه و اوضاع را آرام کند اما از هم‌اکنون تا انتخابات سراسری سال آتی، میلیون‌ها بیمار انگلیسی احتمالاً خدمات بهداشتی مطلوبی را تجربه نخواهند کرد و این به ضرر وی تمام می‌شود.

طبق نظرسنجی صورت گرفته، ۷۸ درصد از رای دهندگان، عملکرد نخست وزیر در بهبود خدمات درمانی را بد ارزیابی می‌کنند.

مقابله با مهاجران

مقابله با ورود پناهجویان به انگلیس یکی از پنج وعده نخست وزیر در ابتدای سال جاری میلادی بود و با اطمینان اعلام کرد که عملکرد دولت او بر همین اساس قابل سنجش است.

سوناک در همین زمینه لایحه‌ای را تنظیم و این ماه به مجلس ارائه خواهد کرد که بر اساس آن امکان درخواست پناهندگی برای پناهجویانی را که به صورت غیرقانونی وارد کشور شده‌اند سلب می‌کند. طبق این قانون مهاجران غیرقانونی پس از شناسایی دستگیر و به‌سرعت اخراج می‌شوند.

انتظار می‌رود که این لایحه با واکنش منفی گروه‌های مدافع حقوق بشری و اجرای آن مانند طرح انتقال پناهجویان به روآندا با مشکل روبرو می‌شود. اما تداوم آمار بالای ورود پناهجویان به انگلیس که سال گذشته میلادی به بیش از ۴۵ هزار نفر رسید باعث نارضایتی اقشار ملی‌گرا خواهد شد.

طبق نظرسنجی صورت گرفته، ۷۱ درصد از رای دهندگان معتقدند که سوناک عملکرد بدی را در مدیریت نظام مهاجرتی این کشور نشان داده است.

اعتصاب‌ها

رکود اقتصادی، تورم مهارنشدنی، کمبود انرژی و مشکلات معیشتی همه و همه مردم انگلیس را که از رفاه همیشگی خود محروم کرده، به اعتراض واداشته است و در نتیجه اهمال‌کاری دولت، بیش از نیم میلیون نفر از مشاغل عمومی روز چهارشنبه در اقدامی هماهنگ و کم سابقه دست به اعتصاب زده‌اند.

در حرکت اعتراضی روز چهارشنبه که یک چالش بزرگ برای دولت محافظه‌کار ریشی سوناک به شمار می‌رود، معلمان، کارکنان دانشگاه‌ها، رانندگان قطار، کارمندان دولت و بسیاری دیگر از مشاغل در تداوم اعتراض به افزایش افسارگسیخته هزینه‌های زندگی و مشکلات عمیق مالی دست از کار کشیدند. آن‌ها خواستار بهبود شرایط کاری و افزایش دستمزدهای خود هستند.

طبق برآوردهای صورت گرفته اعتصاب روز چهارشنبه ۶۸ میلیون پوند به اقتصاد انگلیس زیان زد. پژوهشکده اقتصادی CEBR که این پیش‌بینی را مطرح کرده است، می‌گوید که این خسارت علاوه بر زیان ناشی از غیبت کارکنانی است که نمی‌توانند دورکاری کار کنند و این مساله احتمالا ۲۶ میلیون پوند دیگر به اقتصاد کشور ضرر زده است.

این درحالیست که به گفته کارشناسان رقم واقعی خسارت ناشی از اعتصاب روز چهارشنبه با در نظر گرفتن سایر مولفه‌ها بیشتر از برآورد ارائه شده است. سخنگوی CEBR گفت روز چهارشنبه پرهزینه ترین روز در کل دوره هشت ماهه اعتصابات اخیر به شمار می‌رود.

رفتاری که دولت ریشی سوناک در ماه‌های اخیر از خود نشان داده گونه‌ای از خوش باوری است که اوضاع خودبخود بهبود می‌یابد اما سندیکاهای معترض برای روزها و هفته‌های آینده نیز تحرکات اعتراضی گسترده‌ای تدارک دیده‌اند. پیش‌بینی می‌شود که دوشنبه آینده بزرگترین اعتصاب کارکنان بخش درمان باشد.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که از نظر ۷۲ درصد مردم سوناک عملکرد خوبی را در مدیریت بخش عمومی نشان نداده است.

رسوایی‌ها

روز اولی که ریشی سوناک مقابل دفتر نخست وزیری ایستاد در پی رسوایی‌هایی که سلفش بوریس جانسون را احاطه کرده بود، متعهد شد که یکپارچگی و حرفه‌ای بودن را به دولت بازگرداند. با این حال خیلی طولی نکشید که انتصابات او در دولت، سوالاتی را درباره قضاوت‌هایش ایجاد کرد.

سوناک، سوئلا براورمن را که در دوران نخست وزیری لیز تراس به دلیل افشای اطلاعات حساس وزارت کشور برکنار شده بود، به این وزارت خانه بازگرداند. نخست وزیر انگلیس همچنین گاوین ویلیامسون وزیر دفاع مستعفی دولت ترزا می را هم به کابینه خود راه داد، اما مجبور شد استعفای او را به دلیل اتهامات قلدری و بدرفتاری نامبرده بپذیرد.

سوناک، چند روز پیش ناظم زهاوی را نیز به دلیل فرار مالیاتی از مقام دبیر حزب محافظه‌کار برکنار کرد و اکنون با فشار زیادی برای برکناری دومینیک راب از مقام معاون نخست وزیر به اتهام بدرفتاری و قلدری در محل کار مواجه است.

رابطه سوناک با اعضای حزبش

سوناک به هر میزان که حرفه‌ای، کاربلد و شایسته تصدی سمت نخست وزیری باشد اما برای حزب دست راستی و عمدتا سفیدپوست محافظه‌کار یک آسیایی رنگین‌پوست محسوب می‌شود. او از نظر محافظه‌کاران یک هندی ثروتمند است که در پی یک دوره تلاطم‌های سیاسی انگلیس به‌صورت موقت انتخاب شد تا بعد از آرام شدن اوضاع، برکنار شود.

ریشه آسیایی سوناک در جریان اولین نشست پرسش‌وپاسخ از نخست وزیر در مجلس عوام هم از سوی رهبر انگلیسی‌الاصل حزب مخالف مورد اشاره قرار گرفت و با القای برتری نژادی، انتخاب او را به عنوان اولین نخست وزیر آسیایی تبریک گفت.

گزارش‌ها حاکیست که هم حزبی‌های سوناک در حال توطئه‌چینی برای برکناری او هستند و بوریس جانسون هم خود را برای بازگشت به قدرت، پیش از انتخابات سراسری سال آینده آماده می‌کند. جانسون با سفر به اوکراین و تعریف از برگزیت دوباره در رسانه‌ها خبر ساز شده است. برخی پیش‌بینی می‌کنند که او پیش از پایان امسال به داونینگ استریت باز می‌گردد.

طبق نظرسنجی‌های صورت گرفته، ۱۲ درصد از رای دهندگان فکر می‌کنند که سوناک محافظه کاران را متحدتر کرده است، در حالی که ۲۱ درصد می گویند که اختلاف آن‌ها بیشتر شده است.

سیاست خارجی و دفاعی

سیاست خارجی و دفاعی سوناک با اسلاف خود تفاوتی چندانی ندارد. او جیمز کلورلی و بن والاس وزرای امور خارجه و دفاع دولت قبل را در مقام‌های خود ابقاء کرد. به این ترتیب انگلیس به موضع جنگ طلبانه در قبال اوکراین ادامه داده و نامبرده اولین رهبر غربی است که اعلام کرد تانک در اختیار کی‌یف قرار می‌دهد.

در حوزه ایران، وی به تداوم پیروی از سیاست‌های واشنگتن و اتخاذ تصمیم‌های هماهنگ با متحدان اروپایی ادامه داده است. انگلیس در سه ماه گذشته، همراه با سایر کشورهای غربی تحریم‌هایی را به بهانه مسائل حقوق بشری و ادعای بی‌اساس مشارکت ایران با روسیه در جنگ اوکراین تحریم‌هایی را علیه شخصیت‌ها و نهادهای ایرانی وضع کرده است.

در خصوص برجام هم سخنگوی سوناک در آخرین نشست با خبرنگاران به ایرنا گفت موضع دولت تغییری نکرده و دست‌یابی به توافق نهایی همچنان امکان پذیر است.