به گزارش گروه جامعه ایرنا، بهداشت و سلامت از چنان اهمیتی برخوردار است که امروزه تمامی کشورهای جهان از جمله کشورهای توسعه یافته مساعدت های بهداشتی و سالم سازی محیط بشری در کشورهای جهان سوم را از زمره ارجح ترین تبلیغات و اولویت های خود قرار داده اند.
ایران نیز در زمینه بهداشت و سلامت پیشاهنگ و پرچمدار علوم و فنون پیشگیری و علم پزشکی اجتماعی در خاورمیانه شناخته می شود که از جمله مهمترین وظایف دستگاه های خود را در جهت حفظ و ارتقای بهداشت قلمداد کرده است.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از ابتدای انقلاب تا چندی پس از آن وزارت بهداری و بهزیستی نام داشت. در سال ۱۳۵۸ خورشیدی با تشکیل سازمان بهزیستی، عنوان بهزیستی از آن حذف شد و در سال ۱۳۶۴ خورشیدی به دنبال تصویب قانون وزارت بهداری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تغییر کرد و شرح وظایف مفصلی نیز برای آن در نظر گرفته شد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از جمله وزارتخانه هایی به شمار می رود که افزون بر مدیریت و نظارت بر مراکز بهداشتی درمانی کشور، مدیریت دانشگاه‌های علوم پزشکی را نیز بر عهده دارد. در ۱۳۷۳ خورشیدی با تصویب قانون بیمه همگانی، سازمان بیمه خدمات درمانی وابسته به وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی تشکیل شد. با تصویب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی درسال ۱۳۸۳ خورشیدی، تمام وظایف تامین اجتماعی (بیمه‌ای و حمایتی) از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جدا و به وزارت رفاه داده شد.
تدوین و ارایه سیاست‌ها، تعیین خط مشی‌ها و برنامه ریزی برای فعالیت‌های مربوط به تربیت نیروی انسانی گروه پزشکی، پژوهشی خدمات بهداشتی، درمانی، دارویی و همچنین تامین بهداشت عمومی و ارتقای سطح آن از طریق اجرای برنامه‌های بهداشتی و همچنین ایجاد نظم هماهنگ بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و گسترش شبکه تلفیقی بهداشت و درمان و غیره از جمله وظایف اساسی این وزراتخانه به شمار می روند. در مجموع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با هدف فراهم آوردن موجبات تامین بهداشت و درمان تمامی افراد کشور از طریق گسترش خدمات بهداشتی، درمانی و آموزشی تشکیل شد.
قبل از انقلاب، ۳۰ درصد پزشکان ایران وارداتی از بنگلادش، فیلیپین و هند و پاکستان بودند، اما امروز از ۵۳ کشور جهان برای درمان به ایران می آیند.
جمهوری اسلامی ایران در مراقبت های اولیه بهداشتی در منطقه و دنیا پیشتاز بوده و الگو و سرمشق بسیاری از کشورهای جهان است. قبل از انقلاب، ۳۰ درصد پزشکان ایران وارداتی از بنگلادش، فیلیپین و هند و پاکستان بودند، اما امروز از ۵۳ کشور جهان برای درمان به ایران می آیند.
با وجود تحریم های ناجوانمردانه علیه ایران حتی در دارو و تجهیزات پزشکی، رتبه ایران از نظر سن امید به زندگی در چهار دهه گذشته از رتبه ۱۴۲ به ۶۳ در بین کشورهای دنیا صعود کرده و جمهوری اسلامی عمر شهروندان خود را به ۲۲ سال افزایش داده است.
شاخص طول عمر ما پس از پیروزی انقلاب از ۵۵ سال به ۷۷ سال رسید که اکنون حتی از میانگین جهانی هم بالاتر است. قبل از انقلاب شاخص ما از میانگین جهانی پایین‌تر بود، در سال ۶۷ به آمار جهانی رسید و از دهه ۷۰ به بعد حتی طول عمر در ایران از میانگین جهانی فراتر رفت.
ایران در بحث مراقبت اولیه سلامت و گسترش نظام شبکه، جزو الگوهایی موفق در دنیا است، ۳۵ هزار بهورز را در بیش از ۱۹ هزار روستا مستقر هستند که مراقبت اولیه انجام می‌دهند که این عدد قبل از انقلاب ۲ هزار و ۵۰۰ نفر بوده است. این الگوی کشور ما به عنوان الگوی موفق حتی در کشورهای دیگر دنیا تدریس می‌شود.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ۴۴ سال اخیر در کنترل بیماری سل، وبا و مالاریا موفق به ریشه کنی شده، درحالی که هنوز کشوری مانند نیجریه مرگ و میر بسیار بالایی از نظر مالاریا دارد.
در مورد پوشش واکسیناسیون ما از ۲۵ درصد پوشش واکسیناسیون پیش از انقلاب به ۹۹ درصد پوشش رسیده ایم، در بحث هپاتیت بی میانگین دسترسی کودکان تازه متولد شده به این واکسن در دنیا حدود ۴۴ درصد است اما میزان دسترسی ۱۰۰ درصدی ما فراهم شده و همه کودکان تازه متولد شده علیه هپاتیت بی واکسینه می‌شوند و به همین دلیل شاخص ابتلا به این بیماری در ایران از میانگین جهانی پایین‌تر است.
دستاوردهای ۴۴ سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می دهد، مرگ و میر نوزادان، مادران باردار پس از انقلاب تا ۱۰ برابر کاهش یافته، مرگ و میر نوزاد زیر یک ماه از ۱۰۰ نفر در هر ۱۰۰۰ تولد زنده به ۸ نفر در هر ۱۰۰۰ تولد زنده رسیده، یا مرگ مادران هنگام زایمان از ۲۰۰ در هر ۱۰۰ هزار به ۲۰ در هر ۱۰۰ هزار رسیده است.
در زمینه دسترسی درمانی قبلا ۳۰ تا ۳۷ درصد شهرهای کشور بیمارستان و مرکز درمانی داشتند که این آمار اکنون به ۹۷ درصد رسیده است.
در حوزه نیروی انسانی نیز شمار پزشکان ما بالاتر از ۱۵۰ هزار نفر است؛ درحالی که این آمار اوایل انقلاب ۱۳ هزارنفر بود. سرانه پزشک به هر ۱۰ هزار نفر ۴ یا ۴.۵ پزشک بود که اکنون به بالای ۱۵ رسیده و این درحالی است که جمعیت کشور تا ۲.۵ برابر رشد یافته و این سرانه تا ۳.۵ برابر بیشتر شده است.
تعداد دانشکده‌های پزشکی، دندانپزشکی و پیراپزشکی تقریبا ۱۰ برابر شده و از ۷ دانشکده پزشکی به ۶۷ دانشکده پزشکی ارتقا یافتیم و از ۳ دانشکده دندانپزشکی به ۴۴ دانشکده دندانپزشکی و از ۳ دانشکده داروسازی به ۲۲ دانشکده داروسازی ارتقا یافته و میانگین نزدیک ۱۰ برابر شده است.
برای رشته های PHD مرتبط با حوزه سلامت تا سال ۱۳۵۸ تعداد دو نفر فارغ التحصیل داشتیم اما اکنون بیش از ۱۱۰۰ نفر از این دانشجویان وجود دارد، در حوزه بانوان الان ۶۰ درصد فارغ التحصیلان در کارشناسی ارشد مربوط به سلامت بانوان هستند؛ درحالی که آمار قبلا زیر ۲۰ درصد بوده است. در مقطع دکتری نیز از ۱۲ درصد به ۵۲ درصد رشد داشته، همچنین پژوهشگران خانم در حوزه سلامت از ۱۸ درصد به ۴۱ درصد افزایش یافته، استاد تمام‌های ما تا قبل از سال ۷۰ تعداد ۱۸ نفر بود اما اکنون ۲۵۵۲ استاد تمام در هیئت علمی داریم و اعضای هیئت علمی هم ۱۰ برابر شده است.
تا قبل از دهه ۷۰ سالانه ۱۱ هزار اعزام بیمار به خارج از کشور داشتیم و برای هرکدام میانگین ۱۰ هزاردلار هزینه می‌شد. تا سال ۱۳۶۷ نزدیک به ۵۰۰۰ پزشک خارجی داشتیم و هرکدام میانگین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار حقوق می‌گرفتند؛ اکنون پزشک خارجی نداریم و هیچ‌بیماری به خارج اعزام نمی‌شود. این رشد نیروی انسانی حداقل ۱۲ هزار میلیارد تومان در سال صرفه جویی ارزی ناشی از توسعه کمی و کیفی نیروی انسانی است.
این دستاوردها همچنین گویای آن است که مجموع صرفه‌جویی ارزی خودکفایی دارو نزدیک ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان است.
تعداد تخت‌های بیمارستانی کشور از ۵۰ هزار به ۱۵۰ هزار تخت رسیده است. در سال ۹۰۰ میلیون خدمت بهداشتی_درمانی در کشور ارائه می‌شود.
تا قبل از دهه ۷۰ سالانه ۱۱ هزار اعزام بیمار به خارج از کشور و تا سال ۱۳۶۷ نزدیک به ۵۰۰۰ پزشک خارجی داشتیم اما اکنون پزشک خارجی نداریم و هیچ‌بیماری به خارج اعزام نمی‌شود.
ایران در زمینه تولید داروهای پیشرفته و نوترکیب جزو چهار کشور برتر دنیا است، در بحث تولید سلول‌های بنیادی جزو سه کشور اول دنیا هستیم و بیش از ۷۰۰۰ پیوند کبد در این چند سال انجام شده، در مورد کاشت حلزون جزو پنج کشور برتر دنیا هستیم و در بانک قرنیه جزو کشورهای اول دنیا هستیم.
در حوزه جراحی عروق اکنون در ۲۶ مرکز استان مرکز جراحی عروق داریم. در خصوص پیوند قلب طی دو سال کرونا ۶۹ پیوند موفق قلب اطفال داشتیم که در آن دو سال ما مقام اول دنیا را داشتیم.
نیروی انسانی پژوهشی ما در سه دهه گذشته بیش از ۲۶ برابر شده است و جایگاه علمی ما در حوزه پزشکی چه کمی و چه کیفی ۱۵ یا ۱۶ است؛ درحالی که در سال ۱۳۵۸ این رتبه ۱۰۱ بود.
در زمینه دسترسی درمانی قبلا ۳۰ تا ۳۷ درصد شهرهای کشور بیمارستان و مرکز درمانی داشتند که این آمار اکنون به ۹۷ درصد رسیده است.
امروز ایران جزو کشورهای برتر جراحی قلب در دنیاست و جزو معدود کشورهایی است که عمل پیوند قلب در آن صورت می گیرد،۱۴۰ عمل پیوند قلب در کشور کارنامه درخشان جراحی قلب در ایران وجهان است و بانک قرنیه در جمهوری اسلامی یکی از بهترین بانک های قرنیه دنیا است و ظرف ۲۴ ساعت قرنیه مورد نظر بیمار آماده می شود.