به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از شبکه خبری «سی ان ان»، به گفته محققان این تحقیق که نتایج آن در نشریه «نیچر» منتشر شده است، این فسیل جمجمه متعلق به یک گونه منقرض شده موسوم به «کاکوسفالوس ویلدی» (Coccocephalus wildi) است که بیش از یک قرن پیش در یک معدن زغال سنگ در کشور انگلیس کشف شده است.
این فسیل تنها نمونه شناخته شده از این گونه منقرض شده است و دانشمندان در دانشگاه میشیگان آمریکا و دانشگاه بیرمنگام انگلیس از شیوه تصویربرداری غیرمخرب توموگرافی رایانه‌ای یا «سی تی اسکن» برای نگاه کردن به درون جمجمه این فسیل و بررسی ساختار بدنی داخلی آن استفاده کردند.
دانشمندان با انجام این کار با یک شگفتی رو به رو شدند. بنا بر بیانیه دانشگاه میشیگان، تصویر توموگرافی رایانه‌ای این ماهی، یک «لکه شناسایی‌نشده» را نشان داد.
این شکل سه‌بُعدی متمایز دارای یک ساختار روشن با خصوصیات مشابه با مغز مهره‌داران است؛ این ساختار دارای تقارن دوجانبه بوده و حاوی فضاهای توخالی است که در ظاهر شبیه شکمچه (ventricles) است و تارهایی نیز دارد که با عصب‌های جمجمه‌ای شباهت دارند.
«سام گیلز» دیرینه‌شناس و محقق دانشگاه بیرمنگام و از مشارکت‌کنندگان در این تحقیق گفت: این کشف جالب و بی‌سابقه‌ای است؛ زمانی که این تیم تحقیقاتی تصمیم به مطالعه داخل جمجمه گرفت، هیچ ایده‌ای در این خصوص نداشت که ممکن است یک مغز در داخل آن وجود داشته باشد. این کشف چنان غیرمنتظره بود که برای مدتی طول کشید تا اطمینان حاصل کنیم این واقعا یک مغز است. آناتومی مغز در این فسیل، دستاوردهای بزرگی برای شناخت ما از تکامل مغز ماهیان دارد.
به گفته این محققان، «کاکوسفالوس ویلدی» (C.wildi) از ماهیان اولیه بوده که دارای ستون فقرات و میله‌های استخوانی موسوم به «شعاع» (rays) به طول ۶ تا ۸ اینچ بوده است. این ماهی در مدخل رودخانه (estuary) شنا می‌کرده و از حیوانات کوچک آبزی و حشرات آبزی تغذیه می‌کرده است.
«رودریگو تینوکو فیگورا» از محققان اصلی این مطالعه از دانشگاه میشیگان گفت: دانش ما از تکامل مغز مهره‌داران تا حد زیادی محدود به دانسته‌های ما از گونه‌های زنده بوده است اما این فسیل به ما کمک می‌کند تا شکاف‌ها (گپ‌های) موجود در دانش را پُرکنیم. کسب چنین دانشی تنها با مطالعه چنین فسیل‌هایی قابل تحقق است.
دانشمندان برخلاف استخوان‌ها و دندان‌ها به ندرت بافت نرم مغزی را در فسیل‌ها پیدا می‌کنند. با این حال این مطالعه مشخص کرد که مغز این ماهی C. wildi به طور خاصی و به خوبی حفظ شده است. در گذشته فسیل مغز بی‌مهرگانی با قدمت حدود ۵۰۰ میلیون سال کشف شده که البته صاف شده بودند اما این قدیمی‌ترین فسیل سه‌بعدی مغز متعلق به مهره داران است که تاکنون در دسترس قرار گرفته است.