آیت‌الله محمود رجبی روز جمعه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، افزود: تمرکز اصلی سند موسسه بر این است که اول فلسفه علم، علوم انسانی و هر یک از این علوم از دیدگاه اسلامی نوشته شود.
وی با بیان این‌که موسسه در عرصه آموزش و پژوهش سابقه ۴۰ ساله دارد، اضافه کرد: در حال حاضر به‌اندازه کافی نیروی فارغ‌التحصیلی که در بعد حوزوی و دکتری مسلط به علوم انسانی باشد، وجود دارد که به علوم انسانی غربی به‌خوبی مسلط هستند، مبانی آن را می‌شناسند، مبانی را نقد می‌کنند، این مبانی را بر اساس اندیشه‌های اسلامی، فلسفه اسلامی، معارف عقلی و نقلی اسلامی سامان می‌دهند.
وی با تاکید بر این‌که وظیفه داریم وارد عرصه اسلامی سازی علوم انسانی شویم، ادامه داد: هر هفته در موسسه جلساتی با شرکت اعضای هیات علمی تشکیل می‌شود و مساله علوم انسانی اسلامی به تضارب آرا و بحث و نقد گذاشته می‌شود و نتیجه این جلسات قابل استفاده است.
رجبی با اشاره به این‌که محور اصلی کار ما علوم انسانی اسلامی است، اضافه کرد: تحقیق، طرح پژوهشی و پایان‌نامه‌ای که نسبتش با علوم انسانی اسلامی مشخص نباشد را تایید نمی‌کنیم.
وی بیان کرد: از علامه مصباح میراث بسیار ارزشمندی برای موسسه به‌جای مانده و آن نظام آموزشی و پژوهشی استوار، مشخص و شفاف است که تجربه عملی چندین دهه را دارد که هنوز هم در نظام آموزشی، حتی مدیریتی و پژوهشی که وی داشت نکته‌های بدیعی وجود دارد که قابل اقتباس است و هر نهادی از علوم انسانی اسلامی که در حوزه تاسیس شده وامدار اندیشه‌های علامه می‌باشد.
علامه مصباح از آغاز نهضت انقلاب، همراه امام خمینی(ره) بود
رییس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که علامه مصباح یزدی از آغاز نهضت انقلاب، همراه امام خمینی(ره) بود، گفت: علامه به دلیل وظیفه‌مندی تشخیص می‌داد باید در سیاست ورود پیدا کند و در برابر رژیم پهلوی موضع بگیرد؛ بنابراین این‌گونه نیست که کنار از سیاست بوده و یک‌مرتبه در دهه آخر عمرش وارد سیاست شد.
رجبی با بیان این‌که علامه مصباح یزدی ویژگی‌های متعددی داشت که از وی ۲ شخصیت ممتاز ساخته بود، تصریح کرد: اولین و مهم‌ترین ویژگی وی اخلاص و وظیفه‌مندی بود، یعنی در تمام شئون زندگی در فکر این بود که بیندیشد و فکر کند آنچه خداوند از وی می‌خواهد، چیست.
وی افزود: چنین شخصیتی طبعا کارها و انتخاب‌هایش کارشناسانه، جهت‌دار و هدفمند صورت می‌گرفت و متناظر با نیازهای جامعه بود.
وی اضافه کرد: آینده‌نگری یکی دیگر از ویژگی‌هایش بود که موفقیت زیادی در این زمینه داشت؛ خلاها و نیازهای آینده را به‌خوبی از روی فکر، مشورت و استفاده از تجارب دیگران تشخیص می‌داد.
رجبی ادامه داد: بر این اساس برای آینده برنامه‌ریزی می‌کرد، این برنامه‌ریزی متناظر به نیازهای زمانی، آینده‌نگرانه و تحول‌خواه بود.
وی با اشاره به این‌که نظم بسیار بالا و استفاده از تمام فرصت‌ها یکی دیگر از ویژگی‌های وی بود، گفت: حضرت امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی از جمله بزرگان و اساتید برجسته‌ای بود که علامه از محضرشان در زمینه‌های مختلف استفاده کرده بود و در شکل‌گیری شخصیت وی نقش داشت.
علامه مصباح جامع‌نگر، آینده‌نگر، نیازمحور و وظیفه‌محور بود
وی با اشاره به این‌که علامه مصباح از محضر بسیاری از بزرگان، فقها، مفسران، فیلسوفان و عرفای بزرگ بهره برده بود، خاطرنشان کرد: وی جامع‌نگر، آینده‌نگر، نیازمحور و وظیفه‌محور بود و همین ویژگی‌ها علامه را نسبت به سایر شخصیت‌ها ممتاز کرده است.
رییس موسسه امام خمینی(ره) تاکید کرد: آنچه اقشار مختلف جامعه نیاز به آن دارند، آنچه پرکننده خلاهایی است که در یک مقطع زمانی وجود دارد و آنچه پاسخ قاطع و مستدل به کسانی است که درصدد تهاجم به ارزش‌های انسانی و سعادت جامعه هستند، در چنین شخصیتی وجود دارد.
وی با بیان این‌که علامه مصباح توجه جامع‌نگرانه به توده مردم، خواص، دانشگاه و حوزه داشت، ادامه داد: از سوی دیگر دارا بودن منطق قوی و در عین حال قابل فهم و متناسب برای هر قشر باعث شد اقشار مختلف به فراخور شرایط خود احساس کنند علامه نیاز و خواست آن‌ها را مطرح می‌کند.
وی افزود: علامه مصباح در جمع‌های مختلف که سخنرانی می‌کرد، متناسب با مخاطب رهنمود می‌داد، مخاطب متوجه می‌شد همان چیزی را که می‌خواهد با بیان قابل فهم و پشتوانه منطقی عرضه می‌شود و طبیعی بود که مطلب را کامل دریافت و در زندگی استفاده کند و بتواند راه خود را پیدا نماید.
رجبی تصریح کرد: قوت علمی و منطق و در عین حال بیان روان و رسای وی و از طرف دیگر اخلاص، نیازشناسی و آینده‌نگری موجب شده بود آنچه را که می‌گوید، حرف دل مخاطبان باشد.
وی بیان کرد: اگر درس می‌گفت حساب شده و بر حسب نیاز بود تا هم رشدی که شاگرد باید پیدا کند، کسب نماید و هم در عین حال به معیارها و شاخص‌هایی دست یابد که بتواند در ادامه زندگی روی آن شاخص‌ها حرکت کند.
وی با بیان این‌که در واقع علامه مصباح شاگردان را در ابعاد علمی، تربیتی و اجتماعی تربیت می‌کرد، اضافه کرد: این ویژگی‌ها کمتر در فردی پیدا می‌شود که جوانب مختلف یک مساله را در نظر بگیرد، اخلاص در کار و در عین حال منطق قوی و بیان رسا داشته باشد؛ حتی مخالفان به بیان رسا و منطق فنی علامه معتقد بودند.
علامه مصباح از ابتدای ورود به حوزه علمیه فردی سیاسی بود
وی با اشاره به این‌که وی از آغاز ورود به حوزه علمیه و از زمان شروع نهضت امام فردی سیاسی بود، افزود: به دلیل وظیفه‌مندی تشخیص می‌داد باید در سیاست ورود پیدا کنم و باید در برابر رژیم پهلوی موضع بگیرم؛ در دوران رژیم پهلوی تندترین نشریه‌ای که در آن زمان منتشر می‌شد، نشریه انتقام بود که به دست علامه نشر می‌یافت.
رجبی با بیان این‌که علامه نماینده امام در هیات‌های موتلفه بود، اضافه کرد: قبل از انقلاب با مرحوم شهید بهشتی در مورد حکومت اسلامی تحقیق می‌کرد و سال ۵۴ با تشکیل موسسه امام خمینی، گروه پژوهشی حکومت در قرآن را راه‌اندازی کرد؛ تئوری که وی راجع به حکومت دارد، تئوری ویژه‌ای است که نظیرش را جای دیگری ندیده‌ایم.
وی با بیان این‌که علامه در طول عمرش شخصیت سیاسی بود، افزود: شخصیت سیاسی به این معنی که دغدغه مسائل سیاسی اسلام و پیاده شدن آن در نظام اسلامی را داشت و همین‌طور نهضت حضرت امام؛ وی از مبارزانی بود که تبعید شد؛ کسی که اساسنامه جامعه مدرسین که با هدف دفاع از نهضت امام شکل گرفت را نوشت، علامه مصباح بود.
وی تصریح کرد: در دهه اخیر برخی جریان‌های سیاسی سخنان وی را مقابل دیدگاه‌های خودشان می‌دیدند و برای مبارزه با علامه به میدان آمدند و همین مساله باعث شد برجسته شود و توجه‌ها به سمت وی جلب شد.
رییس موسسه امام خمینی(ره) افزود: از طرف دیگر وی احساس وظیفه می‌کرد که باید جریان‌های معتقد به انقلاب را در بعد سیاسی حساس کرد که فکر نکنند فقط باید کارهای علمی و اجتماعی کنند، اما در بعد سیاسی‌کاری نداشته باشند و در این صورت نظام سیاسی و سیاستمداران از افرادی که خیلی دل‌بستگی به انقلاب ندارند، شکل می‌گرفت که این خطر جدی برای انقلاب بود.
وی اضافه کرد: از یک‌سو مبارزه برخی جریانات سیاسی علیه علامه و از سوی دیگر احساس خطر وی نسبت به عدم پرداختن به مسائل سیاسی و عدم ایجاد شبکه مدافعان نظام از سوی نسل آینده و فرهیختگان باعث شد در دهه آخر عمرش ورود جدی به سیاست داشته باشد؛ بنابراین این‌گونه نیست که کنار از سیاست بود و یک‌مرتبه در دهه آخر عمرش وارد سیاست شد.
وی ادامه داد: همواره در اعلامیه‌هایی که جامعه مدرسین در دفاع از امام و مقابله با رژیم داشت، علامه مصباح نفر دومی بود که بیشترین امضاها را داشت؛ حضور وی در سیاست در طول عمرش چشم‌گیر بود.
علامه تبعیت از ولایت را به دلیل وظیفه الهی مقدم می‌دانست
رجبی با اشاره به دیدگاه علامه از تئوری حکومت اسلامی، بیان کرد: تئوری حکومت اسلامی که وی در بیاناتش داشت، بعدا تعبیر جمهوری اسلامی را نیز به کار برد و دیدگاه علامه این بود تئوری که اسلام دارد همان حکومت اسلامی است.
وی افزود: در توضیح جمهوری اسلامی نیز حاکمیت اسلامی مدنظر وی بود و در ادامه چون امام نیز جمهوری اسلامی را به کار برد و تاکیدشان بر نقش مردم هم پررنگ‌تر شد، مشی حضرت امام را به کار برد.
وی با تاکید بر این‌که قطعا علامه تبعیت از ولایت را به دلیل وظیفه الهی مقدم می‌دانست، گفت: دیدگاه وی این بود که مشروعیت نظام به ولی‌فقیه است، این مساله تقریبا اتفاق رای همه علمای اسلام است حتی آنان که حیطه ولایت را خیلی محدود می‌دانند؛ لذا اگر همه فتاوای مراجع را ببینید می‌گویند که اگر ولی‌فقیه حکم کرد، بر تمام مراجع تقلید واجب است تبعیت کنند.
رییس موسسه امام خمینی(ره) با بیان این‌که علامه مقبولیت در نظام اسلامی را قائل به خواست مردم می‌دانست، افزود: علامه مکرر تاکید می‌کرد که رای مردم در مقبولیت نظام جمهوری اسلامی بدون شک نقش دارد و بر رای بالای مردم در انتخابات و قانون اساسی تاکید می‌کرد.
آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی در ۱۱ بهمن سال ۱۳۱۳ به دنیا آمد؛ وی در سال ۱۳۲۵ وارد حوزه علمیه یزد شد؛ وی دوره مقدمات و سطح حوزوی را که عموما در هشت تا ۱۰ سال خوانده می‌شد، در مدت چهار سال به پایان رساند.
آیت‌الله مصباح با جدیت و پشتکار، ضمن تحقیق در رشته‌های مرتبط با فقاهت، مانند اصول فقه، رجال و درایه، و همچنین طی مراحل عالی حوزه، در سن ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد نایل آمد، ولی همچنان حدود هشت سال در درس فقه و اصول حضرت امام خمینی(ره) و حدود ۱۵ سال در درس فقه آیت‌الله بهجت در موضوعات طهارت، مکاسب و خیارات شرکت کرد.
آیت‌الله مصباح برای تربیت نیروی انسانی متعهد، مومن و متخصص در رشته‌های مورد نیاز به تاسیس و مدیریت چندین مدرسه و موسسه حوزوی و دانشگاهی پرداخت؛ وی شاگردان بسیاری را تربیت کرد که بسیاری از آن‌ها در رشته‌های مختلف علوم اسلامی و انسانی به تحقیق و نظریه‌پردازی پرداخته‌اند و یا در زمینه‌های مختلف آموزشی، مدیریتی، یا فرهنگی منشا خدماتی کم‌نظیر بوده‌اند.
آیت‌الله مصباح بنیان‌گذار و رییس موسسه آموزشی و پژوهش امام خمینی(ره)، نماینده ادوار مجلس خبرگان رهبری، عضو سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رییس سابق شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) و یکی از استادان حوزه علمیه قم بود.
آیت‌الله مصباح یزدی پس از یک دوره بیماری، عصر جمعه ۱۲ دی‌ماه ۱۳۹۹ دار فانی را وداع گفت.