هرچند آمارها حکایت از ترسالی بودن پنج ماهه نخست سال زراعی جاری امسال دارد اما بررسی آمارهای هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد نشان می دهد که گستره خشکسالی در بیشتر شهرهای استان زیاد است.
به گفته کارشناسان در سال هایی که میزان بارندگی ها کمتر از میانگین بلندمدت باشد خشکسالی و سال هایی که بیشتر از این شاخص باشد ترسالی اطلاق می شود.
از آنجا که تجربه نشان می دهد بخش عمده ای از باران های سال آبی در نیمه نخست هر سال آبی یعنی پاییز و زمستان رخ می دهد در این گزارش وضعیت بارندگی های دهه اخیر به صورت ایستگاهی تا بهمن ماه بررسی شده است.
میانگین سالیانه بارندگی کهگیلویه و بویراحمد در سال های پرآبی بالغ بر ۷۰۰ میلی متر گزارش شده است در حالی که این شاخص در زمان خشکسالی تا زیر ۵۰۰ میلی متر کاهش می یابد.
براساس آمار هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد در فاصله سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ هر یک از ایستگاه های ۶ گانه این استان بین چهار تا هفت دوره خشکسالی را گزارش کرده اند که این آمار گویای کفه سنگین خشکسالی در این خطه است.
روایت آمار از خشکسالی در کهگیلویه وبویراحمد
سرپرست اداره کل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد می گوید: ایستگاه تحقیقات کشاورزی منطقه امامزاده جعفر از توابع شهرستان گچساران با ثبت ۶ سال ترسالی شاهد بیشترین بارندگی های مطلوب در یک دهه اخیر بوده است.
علی کرمی تاکید کرد: در حالی که میانگین بلند مدت این منطقه تا پایان بهمن ماه ۳۱۳ میلیمتر است بیشترین میزان بارش این منطقه سال ۱۳۹۷ با ۵۳۶ میلی متر و کمترین آن در سال ۱۳۹۶ با ۱۶۳ میلی متر گزارش شده است.
وی بیان کرد: شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران با پنج سال دومین ایستگاه بیشترین دامنه ترسالی کهگیلویه و بویراحمد در ۱۰ سال پیش تاکنون را داشته است.
سرپرست اداره کل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: درحالی که میانگین بلندمدت مهرماه تا بهمن ماه هر سال در شهر دوگنبدان ۳۱۳ میلی متر است نیمی از یک دهه گذشته این شهر شاهد خشکسالی بوده است.
کرمی عنوان کرد: بیشترین بارندگی های یک دهه اخیر این ایستگاه در سال ۱۳۹۷با ۵۴۷ میلی متر و کمترین آن سال ۱۳۹۶ با ۷۱ میلی متر ثبت شده است.
وی تاکید کرد: یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد در پنج ماه نخست سال آبی (مهر تا بهمن ماه) در یک دهه اخیر تاکنون سه سال با وضعیت ترسالی را سپری کرده است.
کرمی میانگین بلندمدت پنج ماه نخست شهر یاسوج را ۴۷۰ میلی متر اعلام کرد.
سرپرست اداره کل هواشناسی ابراز کرد: شهر سردسیری سی سخت هم پنج ماهه نخست سال های ۱۳۹۲تاکنون شاهد چهار دوره ترسالی بوده است.
کرمی با یادآوری اینکه میانگین بلند مدت بارندگی های پنج ماه نخست سال در شهر سی سخت ۴۰۰ میلی متر است تصریح کرد: سال ۱۳۹۷ با ۶۱۳میلی متر و سال ۱۳۹۶ با ۱۴۸ میلی متر بیشترین و کمترین میزان باران در این شهر ثبت شده است.
وی عنوان کرد: شهر گرمسیری لیکک هم که میانگین بارندگی آن در پنج ماه نخست سال آبی ۲۸۹ میلی متر است نیز شاهد ۶ سال ترسالی در پنج ماهه نخست سال آبی یک دهه اخیر تاکنون بوده است.
کرمی تاکید کرد: میزان بارش بلند مدت سالانه در ایستگاه یاسوج ۷۹۶،سی سخت ۶۹۶.۷،دوگنبدان ۴۳۷.۴،دهدشت ۵۰۳،لیکک ۴۰۶.۷ ،مارگون ۶۲۶و منطقه امامزاده جعفر ۴۴۱ میلیمتر است.
آبخیزداری
کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن ۵۷ رودخانه به طول یکهزار و ۴۰۰ کیلومتر و۱۱ هزار کیلومتر آب راه بیش از ۱۰ درصد از روان آب‌های کشور معادل ۱۰ میلیارد متر مکعب را در خود جای داده یکی از مناطق آسیب پذیر کشور در ویرانی های سیل و زخم خورده خشکسالی‌ها است نیازمند ایجاد زیرساخت هایی برای مدیریت روان آب هاست.
اگرچه از سال ۱۳۷۰ تاکنون ۲.۶ میلیون متر مکعب سازه آبخیزداری در این استان ایجاد شده است که اجرای این سازه ها باعث ذخیره سالیانه ۴۰میلیون متر مکعب مهار سیلاب و کنترل ۱.۲ میلیون متر مکعب فرسایش خاک در استان می شود اما برنامه ریزی برای توسعه این سازه ها به حفظ منابع آب و خاک کمک می کند.
آبخیزداری به معنای مهار آب های روان در زمان سیلاب و تزریق آن به سفره‌های زیرزمینی و همچنین ذخیره در پشت سدهای خاکی برای استفاده در زمان خشکسالی یا فصول گرم سال است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد با اشاره به اینکه فعالیت های آبخیزداری ضمن کنترل سیلاب و فرسایش خاک سبب تغذیه آب و به اکوسیستم های طبیعی و افزایش پایداری کمک می کند تاکید کرد: توسعه زیرساخت های آبخیزداری در استان به مدیریت آب کمک می کند.
عبدال میرفردی تاکید کرد: سازه های آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد به صورت سالانه، ۱۴۰ میلیون متر مکعب روان آب سطحی را کنترل می کند، همچنین حدود ۳.۵میلیون متر مکعب فرسایس سالانه خاک را کنترل می کند و نزدیک به۴۰ میلیون متر مکعب، سفره های آبی زیرزمینی را تقویت می کند.
برنامه های آبخیزداری
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد گفت:پنج میلیارد تومان اعتبار به ایجاد سازه های آبخیزداری در ۱۰ منطقه این استان اختصاص یافته است.
میرفردی اظهار کرد: این میزان سرمایه گذاری از محل اعتبارات مدیریت بحران برای اجرای طرح های آبخیزداری در مناطقی مانند آبدهگاه، امامزاده جعفر،رودریش،لوداب و مال شیخ پیش بینی شده که نیمی از آن ابلاغ شده است.
وی با اشاره به اینکه این طرح ها در قالب ۲ هزار و ۸۴۰ مترمربع بند رسوب گیر طراحی شده تاکید کرد: احداث سازه های آبخیزداری مذکور هم اکنون در مرحله برگزاری مراحل قانونی مناقصه است و عملیات اجرایی آنان در اسفند ماه امسال آغاز می شود.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد تاکید کرد: امسال همچنین ۴۶میلیارد تومان اعتبار از محل اعتبارات ملی و محرومیت زدایی برای توسعه سازه های آبخیزداری در استان پیش بینی که یک میلیارد تومان آن جذب شده است.
میرفردی ابراز داشت:سال جاری ۲۶میلیارد تومان از محل اعتبارات ملی و ۲۲ میلیارد تومان از محل منابع مالی محرومیت زدایی برای احداث سازه های آبخیزداری جدید یا تکمیل طرح های نیمه تمام مصوب شده است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد تصریح کرد: در صورت تخصیص اعتبارات پیش بینی شده ۴۱ هزار متر مکعب سازه آبخیزداری در استان احداث خواهد شد.
وی ابراز کرد:بی بی حکیمه در گچساران،دم چنار در بویراحمد و دارشاهی در شهرستان دنا و مناطقی مانند دیشموک،چاروسا، زیلایی و طسوج نیز طرح های آبخیزداری اجرا می شود.
میرفردی با اشاره به شرایط اقلیمی سال آبی جاری باران های سیل آسای تابستانی اظهار داشت: احداث سازه های آبخیزداری ضمن ذخیره آب برای دوران کم آبی از بروز سیل و خسارت های ناشی از آن پیشگیری می کند.
وی با اشاره به انجام طرح مطالعاتی پروژه های آبخیزداری در سطح یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار و مطالعات اجرایی به مساحت ۶۲۰ هزار هکتار در استان ،تصریح کرد: کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت اجرای طرح های آبخیزداری بیشتری را دارد
کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود ۱۶ هزار و ۲۴۹ کیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و کوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارد و یک درصد مساحت کشور را در اختیار دارد.