به گزارش ایرنا، چهاردهمین نمایشگاه سراسری فرش و تابلو دستباف کشور در اراک میزبان تولیدکنندگان این هنر صنعت سنتی و نفیس از استان های، کرمان، اصفهان، فارس، خراسانی رضوی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، قم و اراک است و تولیدات مناطق مختلف کشور در ۶۰ غرفه این نمایشگاه عرضه شده است.
فرش دستباف بر اساس شواهد، تاریخ و اطلاعات جمع آوری شده محصولی از ذوق و هنرمندی مردم ایران زمین است و قدمت این دستباف های رنگارنگ و زیبا به حدود دو هزار و ۵۰۰ سال قبل باز می گردد.
امروز صنعت فرش دستباف در عرصه ملی و بین‌المللی نسبتا جایگاه مناسبی دارد و شهرها و کشورهایی که توانسته‌اند مزایای رقابتی بیشتری داشته باشند، موفق‌تر بوده و تولید و صادرات بیشتری دارند.
فرش دستباف ایران متأثر از ویژگی‌های برجسته فرهنگی و هنری آن در سده‌ها و دهه‌های گذشته، همواره به‌عنوان یکی از کالاهای برجسته در سبد صادرات غیرنفتی ایران مطرح بوده و است؛ به‌گونه‌ای که طی سال‌های متمادی نخستین و بالاترین ردیف ارزآوری در صادرات ایران و اشتغال چند میلیون نفر را به خود اختصاص داده است.
فرش دستباف از جمله صنایع دستی است که از آن به‌عنوان تنها صنعت بومی‌سازی شده یاد می‌شود و این صنعت در عین حال که به سرمایه اولیه اندکی نیاز دارد، بسیار پردرآمد و پربازده است.
فرش بافی در استان مرکزی قدمتی ۲۰۰ ساله دارد، فرش ساروق آوازه نیکویی در جهان دارد و بیشتر کشورهای صاحب هنر، فرش ساروق را به خوبی می شناسند و امروزه هم هنوز زیراندازهای دست بافت این منطقه مورد توجه کشورهای مختلف دنیا است.
در دهه های اخیر برخی کشورها نظیر چین، مراکش و هند با الگوبرداری از فرش های تولیدی اراک با روش نوین و برنامه‌ریزی دقیق در تولید فرش وارد شده و بسیاری از تولیداتشان را به نام تجاری ساروق به دنیا عرضه می کنند.
اصالت و ظرافت‌های هنری، طرح و نقش‌های فرش دست بافت اراک، در موزه‌های معروف دنیا جهانگردان بی‌شماری را به خود جذب می کند، این آثار بی‌بدیل خود معرف فرهنگ و تمدن این مرز و بوم و جایگاه خاص اراک در قریحه هنری و ظرفیت فرهنگی است.
شهرت دست بافته‌های استان مرکزی به ویژه اراک از اواسط حکومت ناصرالدین شاه حضوری قابل لمس یافته و شهرتی جهانی می‌یابند.
یکی از پیشکسوتان فرش استان مرکزی در حاشیه نمایشگاه سراسری فرش دستباف به ایرنا، گفت: موقعیت جغرافیایی و استراتژیک سلطان آباد (اراک فعلی) و قرار گرفتن آن در مسیر راه‌های بازرگانی و تجاری کشور شرایطی خاص بوده که این منطقه به قطب تجارت فرش تبدیل شده و تعداد زیادی از تجار و بازرگانان نخبه این رشته از کشورهای مختلف را در خود گردآورده بود.
محمدحسین فراهانی بیان کرد: به علت ارزش اقتصادی فرش در سال ۱۲۶۶ هجری شمسی شرکت سوییسی زیگلر در سلطان آباد اقدام به گشایش نمایندگی کرد و تشکیلات اداری و انبارداری و چرخه مراحل فنی مواد اولیه را در این منطقه رونق داد.
وی تاکید کرد: بافت قالی و قالیچه‌های نفیس با طرح‌های خاص از دیرباز به صورت حرفه‌ای و سازمان یافته در اراک و بخش‌های گسترده‌ای از استان مرکزی رونق داشته و قالی مناطق مشک آباد و ساروق با طرح‌های بند ریحان، گل حنا، بوته، لیلیان و گل مرغ زبانزد بوده‌اند.
این تاجر فرش استان مرکزی ادامه داد: رج شمار رایج فرش های استان مرکزی از ۲۰ تا ۷۰ را شامل می‌شود که این نشانه ظرافت و تخصص و پویایی این هنر در استان است.
فراهانی تاکید کرد: فرش اراک با رنگ‌های دوغی ساروق، آبی فراهان و روناسی مشک آباد شهرت جهانی یافته است.
وی افزود: رونق و نبوغ ویژه در رنگرزی از نقاط قوت صنعت فرش اراک است و استفاده از روناس، برگ مو، پوست انار، پوست گردو و اسپرک، رایج بوده ودر رنگرزخانه ها تا گذشته ای نه چندان دور بوی رنگدانه های طبیعی به مشام می‌رسید.
یک طراح نقشه فرش دستباف اراکی نیز گفت: فرش این خطه تنوع مناسبی از طرح دارد و تفکرمداری و ذوق هنرمندانه ویژگی بارز آن است که طرح‌های این منطقه را برجسته کرده است.
مژگان ایران‌دوست افزود: لیلیان و بند ریحان در زمره طرح های مشهور فرش روستایی و لچک ترنج، افشان، شاه عباسی، جنگلی، شکارگاه، درختی و پیچ، خشتی، شیخ صفی، اسلیمی، گل حنا، ماهی، تک بته، نقشه عظیمی، بته میر، شاخ بزی، مستوفی و گل ریز در رسته نقشه های شهری استان مرکزی است. وی اضافه کرد: توافق عوامل طبیعت را می‌توان در نقوش فرش دید، نقوشی که از خطوط عمودی، افقی و دیگر نقش های هندسی و خطوط زاویه‌دار تشکیل شده است. این طراح نقشه ف
وی بیان کرد: خطوط طراحی فرش اراک تدوام نقوش اساطیری است که ریشه در روزگارانی بسیار دور دارد و وجود نگاره‌ها و طرح‌هایی از قبیل ترنج و درخت، لاله باز، لاله بسته و برگ مو، هر کدام نشانه‌ای از خواست باطنی بافندگان برای سرسبزی و خرمی محیط زیست است.
ایران‌دوست گفت: حاشیه لوزی در فرش اراک نشانه‌ای از حرکت آب در یک جوی باریک یا داخل حوضچه و وجود نقش گل خورشیدی در گلیم‌ها حکایت از برکت خورشید و زایندگی خاک است که نزد بافندگان روستایی قابل احترام است. وی بیان کرد: نقش بوته جقه یا بوته ترمه که حالت درخت سرو خمیده را دارد و در عین حال سمبل نجات و زندگی در بافته‌های روستایی و عشایر است به دلیل سربلندی و استقامت یکی از نمادهای زندگی است.
این طراح نقشه فرش اظهار کرد: بوته جقه به عنوان سمبل زندگی در طرح‌های بیشتری اعم از قالی، گلیم و پارچه رسوخ کرده و در ارتباط با عواطف و حالات روحی بافنده به اشکال مختلفی متجلی شده است.
ایران‌دوست اضافه کرد: فرش‌ها و گلیم‌های بافته شده در هر منطقه از نظر طرح، بافت و رنگ‌آمیزی، مختصات خاص منطقه خود را دارند و تلفیق هوشمندانه طرح ها در فرش اراک، عامل کلیدی در شهرت جهانی آن بوده است.
یکی از بافنده های فرش دستباف استان مرکزی گفت: دستمزد بافندگان بسیار پایین است در صورتی که این کالا با قیمتی بالا در بازار عرضه می شود.
فاطمه ایمانی افزود: بافت فرش موجب بیماری‌هایی اسکلتی از جمله آرتروز می شود، بنابراین بافندگان باید مورد توجه و حمایت جدی قرار گیرند.
وی افزود: بیمه قالی بافان، ارایه تسهیلات به بافندگان، آموزش به بافی، راه اندازی مجتمع های قالی بافی و کلاس‌های تخصصی از جمله اقدامات برای برطرف شدن مشکلات صنعت فرش در استان مرکزی است.
این بافنده فرش استان مرکزی اظهار کرد: ایجاد کارگاه‌های تولیدی تاثیر به سزایی در اشتغالزایی بافندگان خواهد داشت زیرا در این مراکز بافندگان جمع شده و با انگیزه بیشتری اقدام به بافت فرش می کنند.
وی بیان کرد: ایجاد کارگاه تولید فرش در شهرک های صنعتی در صورت داشتن برخی امکانات از جمله مهدکودک برای نگه داری فرزندان بافندگان، وسیله حمل و نقل و امکانات رفاهی خوب است تا بافنده بدون دغدغه به بافت فرش اقدام کند.
یک تاجر فرش دلیجانی در گفت و گوبا ایرنا، گفت: افزایش قیمت مواد اولیه یکی از مشکلات اصلی صنعت فرش دستباف استان مرکزی یکی از مهمترین مشکلات این بخش است.محمدعلی دلیگانی عنوان کرد: افزایش قیمت تمام شده فرش با افزایش قیمت مواد اولیه تناسبی ندارد و قیمت مواد اولیه چندین برابر قیمت فرش افزایش داشته است.
وی ادامه داد: روند اداری و رفت و آمدهای مداوم برای دریافت تسهیلات نیز از دیگر مشکلات قالی بافان استان مرکزی است که نهادهای متولی باید نسبت به اصلاح این شرایط با فعالان این حوزه که بیشتر بانوان هستند همکاری بیشتری داشته باشند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری مرکزی در گفت و گو با ایرنا در این خصوص گفت: این استان از دیرباز در حوزه فرش دستباف یکی از قطب های شهیر ملی و جهانی بوده است و برجسته سازی این ظرفیت اقتصادی باید با برنامه هدفمند در دستور کار مسئولان باشد.
حسن میرزاخانی افزود: حمایت همه جانبه مسئولان و اقشار مختلف مردم از صنعت فرش و تامین خواسته‌های تولیدکنندگان و بافندگان می‌تواند یکی از بهترین راهکارهای کلیدی برای حل معضل بیکاری و بالا بردن بنیه اقتصادی اقشار کم درآمد باشد.
وی ادامه داد: استان مرکزی به خصوص مناطق فراهان، ساروق، جیریا، غیاث آباد، محلات و دلیجان قطب تولید فرش های دستباف نفیس در کشور هستند، که می طلبد مسئولان نسبت به معرفی این داشته باارزش تلاش کنند. معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری مرکزی بیان کرد: در گذشته‌ای نه چندان دور صنعت فرش دستباف ایران به خصوص استان مرکزی در همه نقاط دنیا شناخته شده بود و صادرات این هنر صنعت نقش موثری در بالا بردن تولید ناخالص ملی داشت و اکنون نیز مسئولان صنعتی و فرهنگی باید نسبت به احیاء موقعیت فرش ایرانی بیش از پیش بکوشند.
میرزاخانی گفت: با وجود هنر فرش دستباف که به نام ایران ثبت شده، اما در این حوزه دوران افولی را در سال های اخیر تجربه کردیم که باید برای جبران این افول تلاش بسیار صورت گیرد تا بتوانیم بخشی از این خلا را جبران کنیم و بازارهای از دست رفته در دنیا را به دست بیاوریم.
۳۵۳ هزار دلار فرش دستباف از استان مرکزی صادر شد
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی گفت: ۳۵۳ هزار دلار فرش دستباف به متراژ بیش از سه هزار متر مربع، از ابتدای سال جاری تا پایان آذرماه از این استان به نقاط مختلف جهان صادر شد که نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است.
علی جودکی افزود: محموله‌های صادراتی فرش دستباف استان مرکزی امسال بیشتر به مقصد کشورهای ایالات متحده آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، چین و هند ارسال شده است.
وی صادرات فرش دستباف استان مرکزی در سال گذشته را نیز ۲۶۱ هزار و ۲۴ دلار عنوان کرد و ادامه داد: فرش دستباف ایران اسلامی آوازه جهانی دارد و باید نسبت به تسهیل در امور صادرات آن اقدامات لازم انجام شود.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی اظهار کرد: یک‌هزار و ۵۳۷ کارت قالیبافی و ۷۷۴ مجوز مشاغل خانگی امسال در نقاط مختلف این استان صادر شد و این اقدام تا پایان سال ادامه دارد.
جودکی بیان کرد: بیش از ۲۰ هزار متر مربع فرش دستباف امسال در نقاط مختلف این استان بافته شد که شهرستان‌های اراک، دلیجان، خمین، کمیجان، محلات و ساروق و جیریا بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داده‌اند.
وی گفت: ایجاد اشتغال اصلی ترین دغدغه دولتمردان است که برخی بسترها برای آن وجود دارد اما باید به احیاء فرش در استان مرکزی به عنوان مهد این هنرصنعت توجه ویژه شود.
مدیرکل صنعت، معدن وتجارت استان مرکزی بیان کرد: رونق صنعت فرش دستباف استان می‌تواند یکی از بهترین راهکارها برای حل معضل بیکاری به خصوص در روستاها باشد.
جودکی افزود: فرش باید متناسب با نیاز صادرات و ذائقه خریداران بازارهای خارجی و داخلی بافته شود و توجه به سلیقه مشتریان و تولید هدفمند ضروری است.
هنرصنعت فرش دستباف استان مرکزی ظرفیتی بالقوه است که با مدیریت بهینه و نظارت اصولی می‌تواند به عرصه‌ای موفق از اقتصاد مقاومتی و اشتغالزایی تبدیل شود و تولید ثروت را در کنار حفظ سرمایه‌های زیستی برای این منطقه به ارمغان بیاورد.