به گزارش ایرنا، "غریب" یک فیلم ایرانی به کارگردانی محمدحسین لطیفی و نویسندگی و تهیه‌کنندگی حامد عنقا محصول سال ۱۴۰۱ است، این فیلم درباره شهید محمد بروجردی است که در چهل و یکمین دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش درآمد که علاوه بر دریافت چندین سیمرغ بلورین، عنوان پرافتخارترین فیلم این جشنواره را نیز کسب کرد.
فیلم "غریب" آخرین فیلم به نمایش درآمده در جشنواره فیلم فجر مشهد در پردیس سینمایی هویزه به عنوان سینمای ویژه اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه بود که در نشست نقد و بررسی بعد از آن مورد بررسی منتقدان و کارشناسان سینما در مشهد قرار گرفت. در این نشست "محمدعلی صباغی" "علیرضا ظفر" و "محمد کلاته ملایی" این فیلم را از زوایای مختلف بررسی کردند.
محمدعلی صباغی، کارشناس سینما در این نشست درباره فیلم "غریب" گفت: برخلاف سایر بزرگان سینمایی (کیومرث پوراحمد) که امسال فیلمهایشان در حد و انداره خودشان نبود، محمدحسین لطیفی در "غریب" فیلم نسبتا قابل قبولی ارائه داد که با آثار تلویزیونی قبلی آقای لطیفی فاصله زیادی داشت، این فیلم نمره قبولی را می گیرد و در کارنامه لطیفی ثبت خواهد شد.
"غریب" پیوند و رابطه صمیمی و درستی بین دفاع از میهن در بین همه نهادهای نظامی ترسیم کرد که به بهترین شکل به رابطه احساسی و قدرتمند و ملی بین سپاه و ارتش به عنوان قوای نظامی جمهوری اسلامی ایران و مدافعان امنیت پرداخته بود که واقعا جای تامل داشت، زیرا تاکنون این رابطه بین ارتش و سپاه در سینمای ایران به نمایش گذاشته نشده بود.وی جای خالی موضوعاتی مانند "غریب" را در سینمای دفاع مقدس کشور خالی دانست و اظهار داشت: این فیلم پیوند و رابطه صمیمی و درستی بین دفاع از میهن در بین همه نهادهای نظامی ترسیم کرد که به بهترین شکل به رابطه احساسی و قدرتمند و ملی بین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی به عنوان قوای نظامی ایران و مدافعان امنیت پرداخته بود که واقعا جای تامل داشت، زیرا تاکنون این رابطه بین ارتش و سپاه در سینمای ایران به نمایش گذاشته نشده بود.
صباغی به سیمرغ بلورینی که بخش جلوه های ویژه و گریم فیلم "غریب" در این جشنواره بدست آورده بود، اشاره و بیان کرد: جشنواره برای دو فیلم "شماره ۱۰" و "غریب" جایزه یکسان به آقایان خلج و شجاعی اختصاص داد که کاش هیات داوران با شجاعت سیمرغ بلورین را به یک فیلم اختصاص می داد، به عقیده من در این بخش کمیت بر کیفیت غالب شده و این سوء تفاهم را ایجاد کرده است که هر کس کار بیشتری در جشنواره ارایه دهد، سهم بیشتری نیز از جوایز خواهد داشت.
وی اختصاص سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره به "پردیس پورعابدینی" به عنوان بازیگر فیلم "غریب" را در خور او ندانست و گفت: در جشنواره ای که سابقا خانم پسیانی برای ایفای درخشان نقش خود در یک فیلم سیمرغ بلورین دریافت کرد، چطور می شود که خانم پورعابدینی با یک نقش تله فیلمی ساده و کوتاه منتخب برای دریافت سیمرغ بلورین شود؟ کاش جشنواره همان طور که با شجاعت کار خود را آغاز کرد با شجاعت هم سیمرغ های بلورین خود را به بازیگران می داد.
این کارشناس سینما در مشهد بیان کرد: در برخی از صحنه های فیلم "غریب" کارگردان شتابزاده و برشی وارد شد، با این حال، بازی "بابک حمیدیان" به عنوان شهید بروجردی خوب بود و باید نامزد دریافت سیمرغ بلورین می شد اما شخصیت پردازی آن را می توان یکی از آسیبهای فیلم در نظر گرفت.
صباغی ادامه داد: یک اثر سینمایی فارغ از بار هنری خود، کارکرد اجتماعی نیز باید داشته باشد، هرچند بهترین آثار سینمایی دنیا نیز خالی از ایراد نیستند اما کارکرد اجتماعی فیلم "غریب" مناسب است و تصویر خوبی از یک قهرمان نمایش می دهد، وقتی مخاطبان مجاهدت، عزت و افتخار را در تصویرسازی از شهید بروجردی در فیلم می بینند، احساس غرور می کنند، جای فیلمهایی مانند "غریب" در سینمای ما بسیار خالی است.
وی با اشاره به برخی نقص ها در کار کارگردانی فیلم "غریب" اظهار داشت: کاش آقای لطیفی حوصله به خرج می داد و بیشتر به جزئیات در کارگردانی خود توجه می کرد، صحنه های نبرد در این فیلم کارگردانی ضعیفی داشت و بعضا کودکانه کار شده بود، اما در بخشی از فیلم دیالوگهای خوبی مطرح می شود که می تواند درس های بزرگی برای برخی مسوولان باشد، مخصوصا یک دیالوگ مهم در آن که گفته می شود "مردم امنیت داشته باشند عزت نداشته باشند باز هم حالشان خوب نیست" به واقع کلام درست و بجایی در شرایط کنونی کشور است.
صباغی اضافه کرد: یک صحنه ماندگار فیلم "غریب" که به واقع در سینمای کشور ماندگار خواهد ماند، نگاه پسربچه خبرچینی است که حال آزاد شده و به شهید بروجردی می نگرد، نگاه این پسربچه اتفاق بی نظیری در سینمای ایران است.
پژوهشگر و کارشناس سینما و رسانه در مشهد نیز در این نشست گفت: یکی از ویژگی های بارز فیلم "غریب" آن است که تلاش کرد به تاریخ وفادار باشد، موضوعی که در برخی از فیلمهای حوزه دفاع مقدس کمتر مورد توجه قرار می گیرد، در فیلم "سرهنگ ثریا" در جشنواره نیز فیلمنامه با یک شتابزدگی در پژوهش همراه با سلایق شخصی نگارش شده بود. در فیلم "غریب" به برخی عناصر و موضوعات ریز با یک سری دیالوگها به خوبی پرداخته شده بود بدون آنکه فیلم طولانی شود.
علیرضا ظفر اظهار داشت: در جایی از فیلم یک ارتشی می گوید "درست است ما در طاغوت بودیم اما برای ما آن خاک و آن پرچم اولویت دارد"، این قسمت از دیالوگ و انگشتری که دو یا سه بار در فیلم می بینیم، به مخاطبان نشان می دهد که اعتقادات و ارزشها برای یک ارتشی چه مفهومی دارد. "کومله" و "دموکرات" را در این فیلم به صورت واقعی نشان داده می شود، ویژگی های شهید بروجردی را به خوبی به تصویر می کشد، با یک دیالوگ کوچک یک برش تاریخی را نشان می داد که برای مخاطب بسیار جذاب است.
وی بیان کرد: آنچه در فیلم "غریب" برای من به عنوان تماشاگر جذاب بود، نشان دادن شهید بروجردی به عنوان "مسیح کردستان" خارج از بحثهای شعارزدگی بود، شخصیت مقتدر و چریکی که انجام یک ماموریت خاص را در یک دوره خاص در قائله کردستان برعهده گرفت، استفاده از واژه مسیح کردستان و خرده دیالوگها و ارتباطاتی که در این فیلم شکل می گیرد، توانست به شخصیت شهید بروجردی وفادار باشد و به خوبی آن را به تصویر بکشد، برخلاف آنچه در خصوص شهید ستاری در فیلم "هایپاور" دیدیم یا برشی که از شهید بابایی یا شهید صیاد در آن فیلم داشت.
این کارشناس سینمای مشهدی اضافه کرد: فیلم "غریب" در واقع شخصیت شهید بروجردی را شهید نکرد چه به لحاظ دیالوگها و چه به لحاظ بازی، خارج از موضوع نقد تخصصی سینما و بازی بازیگران توانست به شخصیت شهید بروجردی وفادار بماند و برچسب مسیح کردستان را بر این شهید به خوبی نشان دهد.
یک منتقد سینما در مشهد نیز در این نشست گفت: "غریب" بهترین اسم فیلمی بود که من در جشنواره فجر امسال دیدم، به واقع نام این فیلم برازنده بود و از شخصیت شهید بروجردی، برای ما یک شهید غریب و از آن بالاتر یک انسان غریب می سازد، این فیلم کاری با تماشاگر می کند که وقتی فیلم تمام می شود، او دلش برای شخصیت شهید بروجردی تنگ می شود.
محمد کلاته ملایی افزود: "غریب" فیلمنامه نسبتا اندازه و خوبی دارد و یک بازی خوب از "بابک حمیدیان" در نقش شهید بروجردی را به نمایش می گذارد، کارگردانی اثر هم در برخی بخشها خیلی خوب و در برخی بخشها خوب نیست، فیلم اگر کارگردانی یکدست و منظمی می داشت یکی از شاهکارهای سینمای ایران می بود.
وی به بخشهایی از فیلم "غریب" که کارگردانی فوق العاده ای داشته است، اشاره کرد و گفت: در همه بخشهای فیلم، دوربین هر موقع به شهید بروجردی می رسد یک متانت و ادبی در مقابل شهید دارد و این احترام را به مخاطب منتقل می کند، فهم درست فیلمساز از دوربین در مواجه با شهید بسیار عالی است، لبخند شهید را در چند جای فیلم می بینیم، در فیلم روی صبور بودن شهید هم خیلی تاکید دارد، در واقع ویژگیهای انسانی شهید بروجردی کاملا با رفتن شهید در موقعیت های مختلف ساخته می شود و این بخشها از نکات برجسته کارگردانی در این اثر است.
این منتقد سینما با اشاره به بخشهایی از ضعفهای کارگردانی در فیلم "غریب" بیان کرد: در برخی بخشهای فیلم، کارگردان اشتباه می کند، تصویری که از رییس کومله به مخاطب ارایه می دهد، زیاد است، دوربین اکثرا از مهران احمدی (رییس کومله) کلوزآپ (کادر بسته) ارایه می دهد در حالی که دوربین باید عقب تر می ایستاد، این کلوز آپ دادن باعث می شود که مخاطب دیگر کومله نبیند و فقط یک رییس ببیند، آن وقت کومله به یک شخص تقلیل پیدا می کند، دوربین اگر یک مقدار عقب تر می ایستاد، فاصله اش را با مهران احمدی حفظ می کرد و خیلی نزدیک نمی رفت، بهتر می توانست آن نگاه خبیثانه کومله را برای مخاطب به تصویر بکشد.
ملایی اظهار داشت: فیلمساز در صحنه های جنگی و نبرد هم خوب عمل نمی کند، سکانسی که شهید با خودرو می خواهد وارد دل دشمن شود، تدوین و کارگردانی و حرکت دوربین خوب نیست، جایی که کارگردان می توانست کارگردانی خوبش را به رخ مخاطبان بکشد، این بود که نمایی از شهر سنندج را در فیلم نشان دهد چرا که قرار بود سنندج شاهد یک جنگ چریکی باشد اما هیچ نمایی از آن در ذهن مخاطب شکل نمی گیرد.
وی اضافه کرد: در آخر فیلم "غریب" نیز تمرکز روی شعر، اقدامی شعاری بود، دیگر فیلم شخصیت شهید بروجردی را ساخته بود و نیازی به شعر نداشت.
این منتقد سینما در جمع بندی نظرات خود از فیلم "غریب" گفت: من همیشه طرفدار فیلمهای انسانی در سینمای ایران هستم، فیلمی که براساس مسائل انسانی ساخته نشود، خوب نیست؛ فیلم "غریب" فیلمی انسانی بود که فیلمساز تلاش کرد با دوربین خود یک انسان و برخورد انسانی را نشان دهد.