به گزارش ایرنا، مسجد جامع سمنان واقع در مرکز شهر سمنان در خیابان امام خمینی(ره) در قرن نخست هجری و بر روی خرابه‌های آتشکده بنا شده، اما از اثرهای به جا مانده در این بنا رد پایی از دوره سلجوقی و تیموری نیز به چشم می خورد؛ به گفته کارشناسان سبک معماری مسجد جامع سمنان، به شیوه معماری آذری است.
در کتاب مرات البلدان صنیع‌الدوله آمده است: در زمان خلافت علی بن ابیطالب(ع)، ایشان فرمودند از کوفه تا بخارا هزار و یک مسجد بنا کنند، در حکومت عبدالله بن عمر، ثروتمندان سمنان مسجد کنونی شهر را ساختند ولی این بنا دارای چندان شکوهی نبود. پس از آن بارها افراد زیادی بر بنای ابتدایی افزودند، برای مثال، گنبد باختری و شبستان شمالی را خواجه‌وند، ابوسعید سمنانی و خواجه نظام‌الدین در دوران سلطنت سنجر سلجوقی ساختند و شبستان جنوبی را شیخ رکن‌الدین علاالدوله سمنانی در زمان وزارت ارغون خان بنا کرد و چون خرابی به وجود آمده بود، در زمان فتحعلی شاه، ذوالفقارخان به تجدید آن پرداخت.
این یادمان تاریخی دارای ۲ ورودی، یک مناره و چندین فضای معماری مانند صحن، ایوان بزرگ، مقصوره غربی و سه شبستان شمالی، جنوب و شرقی است.
ایوان بزرگ با ارتفاع ۳۱ متر در بخش غربی صحن از دیگر شاهکارهای معماری مسجد جامع سمنان محسوب می شود که از آثار خواجه شمس الدین علی بالیچه سمنانی وزیر شاهرخ تیموری است و چنان این بنا با شکوه و جلال است که وقتی به ارتفاع و ابهت این بنای مذهبی و تاریخی نگاه کنید از ساخت چنین بنایی در زمان های دور با وجود امکانات معدود آن زمان حیرت زده خواهید شد و نبوغ معماران سمنانی را تحسین خواهید کرد.
با گذر از ایوان مسجد جامع و ورود به صحن مسجد که به شکل مستطیل و به طول ۲۷ متر و عرض ۲۵ متر است باید تصمیم بگیرید می خواهید سفر تاریخی خود را با ورود به کدامیک از شبستان ها شروع کنید.
مسجد جامع سمنان دارای سه شبستان است که هریک در دوره ای از تاریخ ساخته شده‌اند؛ قدیمی ترین شبستان مسجد، شبستان زمستانی آن است.
قدیمی‌ترین شبستان این مسجد موسوم به شبستان زمستانی در ضلع جنوبی مسجد قرار دارد، این شبستان کاملا به سبک خراسانی ساخته شده و در معماری آن سعی شده طاق‌ها کوتاه‌تر شوند. شبستان شمالی مسجد جامع، شامل ۱۶ستون مدور و قطور است که بر روی آن طاق‌های ضربی شبستان استوار شده و توسط خواجه نظام الدین سمنانی ساخته شد.
شبستان شرقی که به شبستان ابا حرب معروف است در ابتدا شبستان کوچکی بوده که توسط امیر اجل ابو حرب بختیار، حاکم قومس در دوره غزنویان بنا شده بود و سپس در دوره تیموریان حاکمان وقت آن را خراب کردند و شبستان بزرگتری ساختند.
شبستان شرقی به وسیله هشتی های کوچک با طاق گنبدی کم‌خیز مزین به تزئینات بسیار زیباست که به بازار تاریخی حضرت راه می‌یابد.
در گوشه شمال شرقی این شبستان مناره زیبای این بنا خودنمایی می کند که که بیش از ۳۱ متر ارتفاع دارد، روی بدنه آجری آن کتیبه‌ای به خط کوفی نوشته شده است و طبق متون تاریخی قدمت آن مربوط به قرن سوم هجری قمری و دوره سلجوقیان است.
تزئینات مناره شامل تزئینات آجری است که در هفت بخش با طرح های متنوع خود جلوه خاصی به بنا بخشیده است. مناره مسجد جامع سمنان به واسطه اهمیتش با وجود پیوستگی آن با بنای مسجد جامع دارای شماره ثبت جداگانه در فهرست آثار ملی است.
مسجد جامع سمنان در سال ۱۳۱۰ به شماره ۱۶۳ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) مرکز سمنان با هدف شناساندن بیشتر ظرفیت‌های کم‌نظیر و جذاب گردشگری، تبدیل استان سمنان از معبر به مقصد گردشگری و آشنایی بیش از پیش مسافران نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی با اماکن و بناهای تاریخی، گردشگری و جاذبه‌های طبیعی و دیدنی استان، به معرفی جاذبه های گردشگری این خطه می‌پردازد.
استان سمنان که به دارالمرحمه معروف است با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است که با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می‌شود.
این خطه از جانب شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استان‌های خراسان جنوبی و اصفهان، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استان‌های تهران و قم محدود است؛ بر این پایه و به دلیل موقعیت جغرافیایی همجواری با پایتخت و هفت استان مهم کشور، این استان از اهمیت زیادی برخوردار است.
در حالی سالانه افزون بر ۱۵ میلیون زایر با عبور از شهرستان‌های مختلف استان پهناور سمنان به زیارت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در مشهد مقدس می‌روند که دست کم یک شب در استان اقامت می‌کنند؛ از این رو، تبدیل استان سمنان از معبر به مقصد گردشگری یکی از برنامه‌های مهم حوزه گردشگری و مورد تاکید محمدرضا هاشمی استاندار این استان است.
استان سمنان دارای بیش از یک هزار و ۸۳۳ اثر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی شناسایی شده است که ۸۶۸ اثر از این تعداد در فهرست آثار ملی ثبت شده قرار دارد.