به گزارش خبرنگار ایرنا کم‌توجهی به مرمت و بازسازی بافت‌های تاریخی، فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی ضمن وارد آمدن خسارت به واحدهای مسکونی دارای مقاومت پایین، صدمات و آسیب‌های جانی و مالی بسیاری به هنگام وقوع بحران‌هایی همچون سیل، زلزله و طوفان به همراه دارد، موضوعی که در این استان نیز به لحاظ دارا بودن شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی دور از انتظار نیست.
این مشکل تنها به نقاط روستایی و جمعیت پراکنده محدود نمی‌شود بلکه در گرگان نیز به عنوان مرکز استان وجود ۹۱۹ هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد که ۲۵ درصد مساحت شهری را شامل می‌شود، با جمعیت حدود ۹۸ هزار نفر، زنگ خطر ایمن نبودن ساختمان‌ها را با نوای بلندتری به صدا درآورده است.
میزان تاب‌آوری هسته‌های مرکزی شهر گرگان و هسته‌های شرقی و غربی مرکز گلستان که دارای بافت‌های قدیمی، تاریخی و فرسوده است در مواقع بحران که احتمال وقوع زلزله و تخریب در مقیاس بالا را افزایش می‌دهد همواره به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مسائل درون شهری، استانی و حتی سطح ملی مطرح بوده است، چالشی که با اقدامات وزارت راه و شهرسازی و شرکت بازآفرینی شهری ایران، مردم استان گلستان را بر بازسازی و مرمت بافت های فرسوده و ناکارآمد امیدوارتر کرده است.
با توجه به وجود ۵۴ هزار واحد مسکونی و سکونت حدود یک چهارم جمعیت گلستان در بافت‌های فرسوده، امسال در حوزه بازآفرینی بافت فرسوده شهری ۹۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای این استان مصوب شده که بخشی از این اعتبار ابلاغ و تخصیص داده شده است.
آنچه از نگاه مسوولان در گذشته همواره مغفول مانده توجه به ایمنی در بافت‌های فرسوده، سکونتگاه‌های غیررسمی و حتی بافت‌های تاریخی و قدیمی است که البته دولت سیزدهم از زمان شروع به فعالیت تاکنون اقدامات و برنامه‌های مناسبی در این رابطه به مرحله اجرا گذشته و این مسیر را تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه می‌دهد. از آنجا که ایمنی شهرها در برابر مخاطرات و میزان تاب‌آوری آنها یکی از اهداف برنامه‌ریزی شهری بوده و در این راستا اولین گام، اطلاع از میزان تاب‌آوری شهرها در برابر مخاطرات است، توجه به مساله تاب‌آوری در هنگام بحران و مدیریت آن و شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید مدیریت بحران در این بافت‌ها دارای ضرورت ویژه‌ای است.
بررسی‌های میدانی و یافته‌های خبرنگار ایرنا حکایت از آن دارد که توجه به مساله تاب‌آوری در راستای مدیریت بحران هسته مرکزی شهرها از جمله گرگان به عنوان مرکز استان گلستان به واسطه وجود آثار و ابنیه ارزشمند تاریخی و فرهنگی همچون کاروانسراهای قدیمی، منازل تاریخی ثبت شده، مسجد جامع گرگان، ساختمان‌های قدیمی و دیرینه و بسیاری موارد دیگر و نیز ویژگی‌های کالبدی این محدوده به عنوان مسائل مهم مطرح است، به‌گونه‌ای که کم‌توجهی و یا بی‌توجهی به آن می‌تواند ضمن ایجاد خسارت به آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی، آسیب‌های جسمی و جانی فراوانی را در هنگام وقوع بحران‌هایی همچون زلزله، طوفان، جنگ و سایر موارد به ساکنین بافت وارد سازد.
در مباحث شهرسازی و ارتباط آن با مدیریت بحران یکی از موضوعات مهم و قابل تامل مبحث بافت‌های فرسوده شهری است که همواره دغدغه‌هایی را بین مدیران شهری و متصدیان مدیریت بحران شهری ایجاد کرده است.
در سال‌های اخیر نهادهای فعال در زمینه کاهش سوانح، بیشتر فعالیت‌های خود را بر دستیابی به جامعه تاب‌آور در برابر سوانح متمرکز کرده که در این میان، به دلیل خسارت‌های وسیع و بی‌هنجاری‌های گسترده اجتماعی، زمین‌لرزه‌ها نسبت به سایر حوادث، اولویت بالاتری برای تقویت تاب‌آوری جوامع در برابر سوانح طبیعی دارند.
بافت‌های تاریخی و قدیمی و در برخی از شهرها بافت‌های فرسوده به عنوان هسته مرکزی شهری، از پیشینه تاریخی، فرهنگی و مذهبی برخوردارند و از اولین هسته‌های تشکیل دهنده شهر محسوب می‌شوند با این وجود مشکلات و محدودیت‌های کمبود در برخی سرانه‌های کاربری‌های خدماتی همچون کمبود پارکینگ و استفاده از فضاهای شهری، فقدان سلسله مراتب مناسب در شبکه ارتباطی و دسترسی‌های متراکم و کم‌عرض، وجود کاربری‌های ناسازگار، فقدان فضای سبز ، بدنه‌های فرسوده و کیفیت ضعیف ابنیه به جهت قدمت بناها، فقدان وجود تاسیسات و تجهیزات مناسب و نو، بافت ریزدانه و متراکم بسیار به چشم می خورد.
از سوی دیگر، وجود واحدهای متروکه، مخروبه و قدمت زیاد واحدهای ساختمانی، استفاده از مصالح کم‌دوام و فرسوده شدن این مصالح در طول زمان و همچنین سرازیر شدن جمعیت انسانی در بیشتر ساعات شبانه‌روز در هسته‌های مرکزی شهر لزوم بررسی آسیب‌پذیری و تاب‌آوری این محدوده در مقابل آسیب‌های طبیعی و انسانی را دوچندان می‌کند.
در شهرهای مختلف به واسطه فراوانی ابنیه و آثار ارزشمند و بی‌نظیر فرهنگی، مذهبی و باستانی مساله مدیریت بحران به شدت مورد توجه قرار می‌گیرد که استان گلستان به ویژه گرگان به عنوان مرکز این استان با داشتن بافت تاریخی با پیشینه بسیار و همچنین بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی که به نوعی به شهر الحاق شده‌اند، از این قائده مستثنی نیست.
میزان اشغال زیربنا موثر در آسیب‌پذیری به هنگام بحران بافت‌های فرسوده به لحاظ برخورداری از خدمات، زیرساخت‌ها و فضاهای باز، سبز و عمومی دچار کمبودهای جدی هستند، موضوعی که تشریح آن از زبان رضا محمودی‌فر مهندس لرزه‌نگاری، لایه‌های زیرین چالش این بافت‌های فرسوده را بهتر تبیین می‌کند.
وی به عواملی که بر میزان آسیب‌پذیری و ناپایداری بافت در هنگام بحران و مخاطرات موثر هستند، اشاره کرده و گفت: دانه‌بندی، نقش مهمی در کاهش آسیب‌پذیری شهر در برابر زلزله دارد و هر چه مساحت قطعات تفکیکی بزرگ‌تر باشد، آسیب‌پذیری ناشی از مخاطرات کمتر است.
وی بیان کرد: تراکم جمعیتی هم یکی دیگر از ملاک‌های موثر در آسیب‌پذیری است، بطوری که هرچه تراکم جمعیتی بیشتر باشد، در هنگام رخداد، امکان امدادرسانی محدودتر می‌شود.
وی یادآور شد: دلیل عمده این مساله ازدیاد جمعیت است که باعث کُندی تردد و ترافیک می‌شود که در نتیجه سطح آسیب‌پذیری را بالا خواهد برد.
این مهندس لرزه‌نگاری با بیان این که تراکم ساختمانی نیز شاخص مهمی است که با بیشتر شدن آن احتمال تخریب و آسیب‌پذیری بیشتر می‌شود، اضافه کرد: یکی دیگر از شاخص‌های مورد استفاده برای آسیب‌پذیری ساکن، الگوی اشغال زمین است، این مهم به معنای آن است که میزان درصد اشغال زیربنا درهر قطعه چه تاثیری بر آسیب‌پذیری در هنگام وقوع بحران دارد.
محمودی‌فر با تاکید بر این که هر چه درصد اشغال زمین بیشتر باشد، آسیب‌پذیری در مواقع بحران به ویژه زلزله بیشتر خواهد شد، تصریح کرد: در زمینه طبقات و در نتیجه محل‌های ارتفاعی بناها، ساختمان‌های ۲ طبقه موجود در بافت قدیمی و تاریخی و حتی بافت‌های فرسوده از مقاومت کمتری نسبت به ساختمان‌های یک طبقه برخوردار هستند.
این مهندس لرزه‌نگاری گفت: مالکان این ساختمان‌ها بدون مقاوم‌سازی واحدهای پایین و بدون رعایت اصول مهندسی نسبت به مساحت واحدهای بالا اقدام کردند که این امر آسیب‌پذیری این ساختمان را نسبت به ساختمان‌های یک طبقه بیشتر کرده است.
محمودی‌فر بیان کرد: البته از سوی دیگر ساختمان‌هایی که از ابتدا ۲ طبقه ساخته شده‌اند، قدمت زیادی دارند و از مقاومت پایینی در هنگام مخاطرات برخوردار هستند که باز هم در مقایسه با ساختمان‌های یک طبقه آسیب‌پذیری بیشتر دارند.
ساختمان های نوساز آسیب‌پذیری کمتری دارند
یک کارشناس ارشد مهندسی ساختمان هم در این خصوص گفت: به طور عمومی هرچه قدمت بنا بیشتر باشد از کیفیت بنا کاسته می‌شود و بنا آسیب‌پذیرتر خواهد بود.
رضا (مهران) لاهوتی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: میانگین عمر مفید بناها در ایران ۳۰ سال است و بناهایی که دارای قدمتی بیش از ۵۰ سال بوده، جزو ساختمان‌های فرسوده محسوب شده و از نظر آسیب‌پذیری از درجه بالای آسیب‌پذیری برخوردار هستند.
وی تصریح کرد: در خصوص مرغوبیت مصالح، مصالحی مانند خشت و چوب، آجر و چوب بطور کامل و کلی کم مقاومت بوده و آسیب‌پذیری آنها نیز بیشتر خواهد بود.
این کارشناس ارشد مهندسی ساختمان گفت: البته ساختمان‌های فلزی و بتنی به دلیل مقاومت بالای مصالح کمترین درجه آسیب‌پذیری را دارند و هر چند استفاده از مصالحی همچون بتن، آهن و آجر سبب آسیب‌پذیری کمتری هنگام مخاطرات می‌شوند، اما در صورت ریزش و تخریب، آوار سنگین و ویران‌کننده‌ای به همراه خواهند داشت.
لاهوتی بیان کرد: کیفیت ابنیه نیز از عوامل موثر دیگر آسیب‌پذیری است و اگر کیفیت ابنیه واحدهای ساختمانی نوساز باشند، آسیب‌پذیری آنها کم خواهد بود و اگر کیفیت ابنیه واحدهای ساختمانی جز تخریبی و مخروبه باشند آسیب‌پذیری آنها زیاد می‌شود.
ارائه بسته های تشویقی به مالکان بافت های فرسوده از سوی شهرداری گرگان
شهردار گرگان مرکز استان گلستان و پرجمعیت‌ترین شهر این استان که هم دارای بافت قدیمی و تاریخی و بافت فرسوده و نیز سکونتگاه‌های غیررسمی است، گفت: بحث ایمنی و پایداری در چنین بافت‌هایی به ویژه بافت تاریخی و قدیمی و بخشی از بافت‌های فرسوده که این بافت‌ها دارای قدمت بوده، ساختمان‌ها و معابر و گذرهایش در سالیان بسیار دور شکل گرفته و تاسیساتش بر همان دوره ساری و جاری شده است.
سیدمحمدرضا سیدالنگی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: براساس قانون و ابلاغیه وزارت کشور، شهرداری گرگان مانند سایر شهرداری‌های سراسر کشور، کارگروهی با عنوان کارگروه بررسی ناپایداری ساختمان‌های سطح شهر، با اولویت مکان‌های عمومی و همچنین وضعیت بافت‌های مورد نظر، رصد و موضوعات بررسی می‌شود.
وی بیان کرد: البته سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری هم به عنوان یک ناظر از سوی شهرداری کار رصد و پایش و بررسی را انجام می‌دهد و پس از دریافت گزارشات و جمع‌بندی، تذکرات لازم به مالکان داده خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: مالکان باید در مدت تعیین شده براساس نوع وضعیت که آن زمان قابلیت اجرا داشته باشد، مسائل و مشکلات را حل کنند که پس از مهلت مقرر، بازدید مجدد انجام خواهد شد که در صورت رفع خطر و ایمن‌سازی ساختمان‌های مورد نظر و مربوطه، مجوز سکونت یا بهره‌برداری صادر می‌شود.
شهردار گرگان گفت: شهرداری به عنوان یک دستگاه خدمات‌رسان در راستای توسعه عدالت اجتماعی و همچنین توازن این خدمات در همه نقاط شهری، تمهیداتی در نظر گرفته که باید همه شهروندان از آن بطور یکسان بهره ببرند.
سیدالنگی افزود: ما نیز سعی داریم تا با مالکان تعامل داشته باشیم و به راحتی مردم بتوانند از خدمات ما بهره لازم را ببرند تا ساکنان در نقاط مختلف شهری از جمله بافت‌های قدیمی و تاریخی، بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی، خواهان خواسته یا مواردی بودند، با مشکل مواجه نشوند.
وی اضافه کرد: البته مساله بافت فرسوده با بافت تاریخی و قدیمی فرق دارد و همچنین مساله سکونتگاه‌های غیررسمی نیز با ۲ بافت مذکور دارای تفاوت‌هایی است.
وی تصریح کرد: از آنجایی که بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی (در صورت الحاق به شهرها با مجوز وزارت راه و شهرسازی) شرایط خاصی دارند، شهرداری سعی دارد با ضابطه‌ها و بسته‌های تشویقی که به ساکنان این مناطق ارائه می‌دهد، افراد را به تجمیع پلاک‌ها، ساخت و سازهای جدید مطابق بر اصول و ضوابط مقررات ملی ساختمان، با رویکرد سازه‌های جدید و مقاوم تشویق و ترغیب کند.
شهردار گرگان گفت: هدف از اجرای این طرح‌ها، رعایت قوانین فنی سازه‌های پایدار در آن مناطق و ایمنی و سایر مسائل مربوطه و زنجیره‌های پیوسته به آن در مناطق حاشیه شهرها است.
سیدالنگی ادامه داد: در حوزه رعایت نکات ایمنی در ساخت و سازها و نصب سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق، براساس ضوابط ابلاغی وزارت کشور، سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی در زمان درخواست مالکان برای صدور پایان کار، به ساختمان‌های مورد نظر مراجعه و مسائل مربوطه را از جمله سیستم اعلام و اطفاء حریق، بررسی می‌کند تا مالکان باید تمهیدات لازم را در این خصوص در نظر گرفته باشند.
وی تاکید کرد: با تایید نهایی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی براساس شرح وظایف محوله در بازدیدهای مورد نظر، پروانه پایان کار صادر خواهد شد و در صورت تایید نشدن موارد ایمنی، مالک موظف به انجام آن نقص خواهد بود.
وی افزود: برخی از مالکان در مرحله اول سعی دارند تا از هزینه‌های به دید خودشان مازاد پرهیز کنند، اما از آنجایی که معقوله سلامت شهروندان بیش از هر چیز برای ما دارای ارزش و اهمیت است، با جدیت تمام بر اجرای این بند از قانون نظام مقررات ملی ساختمان ایستادگی داریم و مالکان هم خود را ملزم به رعایت ضوابط ایمنی می‌دانند.
شهردار گرگان در خصوص وجود ساختمان‌هایی مانند پلاسکو یا جلوگیری از رخداد حادثه‌ای مانند متروپل در این شهر، گفت: حادثه پلاسکو مربوط به ساختمان قدیمی بود که با تغییر کاربری‌ها و افزایش بارگزاری در آن ساختمان به همراه آتش‌سوزی ناشی از اتصال برق در یکی از واحدهای کارگاهی رخ داد و در حادثه متروپل هم به علت رعایت نکردن برخی نکات استاندارد، رخ داد که در آن ساختمان، دهنه مجاز را بدون محاسبات اصولی و دقیق و تنها به دلیل استفاده از فناوری‌های روز افزایش داده بودند.
سیدالنگی بیان کرد: در گرگان با هماهنگی انجام شده با سازمان نظام مهندسی ساختمان، نظارت عالیه روی هر ۲ مدل چنین ساختمان‌هایی وجود دارد و تلاش داریم تا ساختمان‌ها در گام اول ایمنی لازم را داشته باشند و همچنین براساس ضوابط و مقررات فنی ساخته و احداث شوند.
وی اظهارداشت: چنانچه ساختمان‌هایی در شهر وجود داشته باشد که مقررات فنی را رعایت نکرده باشند، در هنگام دریافت گزارش مهندس ناظر، بلافاصله تا زمان رعایت مقررات فنی و پایداری سازه یا مقاوم‌سازی، از ادامه فعالیت پروژه جلوگیری می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: ساختمان‌هایی هم که طول عمر بیشتری دارند و در گذشته ساخته شده و امروزه به علت شرایط خاص، بارگزاری و کاربری آن ممکن است با آنچه در ابتدا بوده، مغایرت داشته باشد، تذکرات لازم را به مجموعه هیات مدیره می‌دهیم.
شهردار گرگان گفت: البته منکر وجود برخی ساختمان‌های خارج از رویت و دید ناظران و بازرسان خود به دلیل اقداماتی که در پشت درهای بسته انجام می‌شود، نیستیم.
سیدالنگی افزود: هرچند گزارش‌های مردمی در خصوص چنین واحدهایی داریم که فاقد تابلو بوده و تغییر کاربری داده و به انبار و کارگاه خاص تبدیل شدند.
وی یادآورشد: ما بلافاصله پس از اطلاع از این مساله، از مالک می‌خواهیم با استفاده از یک مهندس یا کارشناس فنی، نسبت به رعایت استحکام بنا اقدام کند و گزارش آن را به شهرداری بدهد تا مجوز ادامه فعالیت برای آن صادر شود.
وی تصریح کرد: با توجه به پیشنهاد شهرداری گرگان برای محله‌بندی و منطقه‌بندی شهر به استناد ماده ۵۴، وزارت کشور بر اساس قانون شهرداری‌ها با تقسیم‌بندی شهر گرگان به سه منطقه، ۶ ناحیه و یک ناحیه ویژه بافت تاریخی (ذیل منطقه ۲) و ۱۰۹ محله موافقت و نقشه‌ها و اطلس تقسیمات شهری آن را صادر و ابلاغ کرد.
شهردار گرگان با توجه به ابلاغ ناحیه جدید این شهر گفت: احیا و حفظ بافت تاریخی و ارائه خدمات لازم پس از کارشناسی و مطالعات در ۱۰۹ محله شهر گرگان در حوزه شهرداری ناحیه ویژه بافت تاریخی انجام می‌شود.
سیدالنگی افزود: شهرداری گرگان در افق سه ساله دوره جدید مدیریت شهری راه‌اندازی شهرداری ناحیه ویژه بافت تاریخی و پیگیری اطلس تقسیمات فضای شهری را در دستور کار خود قرار داده که این موضوع به عنوان اولین مصوبه افق سه ساله شهرداری گرگان تحقق یافت.
عزم جدی مسوولان برای ایمن سازی بافت قدیمی شهر گرگان
شهر گرگان یکی از معدود بافت‌های قدیم شهرهای شمال کشور است که تا حدودی پیوستگی خود را حفظ کرده و فقط به تک بناها محدود نشده است،
این بافت تاریخی از سه مرکز محله اصلی تشکیل شده و سایر محلات در کنار آنها شکل گرفته است.
مسیر تاریخی - فرهنگی بافت قدیم گرگان به سبب عبور از ۲ مرکز محله اصلی بافت به نوعی استخوان‌بندی اصلی این بافت را تشکیل می‌دهد، این مسیر به دلیل خیابان‌کشی‌های دوره پیش از انقلاب و قرارگیری در لایه پشتی خیابان‌کشی‌ها به فراموشی سپرده شده است.
گرچه وجود جاذبه‌هایی مانند امامزاده نور، تکایا و عملکردهایی مانند میراث فرهنگی هنوز سبب رفت و آمد مردم گرگان به درون این مسیر می‌شود، اما مسیر مورد نظر با وجود ارزشهای کالبدی - فضایی فراوان نه تنها برای اکثر شهروندان گرگانی ناشناخته مانده بلکه برای گردشگرانی که برای استفاده از امکانات طبیعی شهر گرگان به آن سفر می‌کنند نیز مکانی ناآشناست.
این مسائل سبب شده که این مسیر تاریخی با وجود جاذبه‌های فراوان از پویایی و سرزندگی کمی برخوردارباشد.
بازآفرینی مسیر تاریخی – فرهنگی گرگان با رعایت نکات و ضوابط ایمنی به سبب نقش مهم آن در بافت به احیاء دوباره بافت نیز کمک می‌کند، موضوعی که مدیر پایگاه ملی شهر تاریخی استرآباد (گرگان) نیز بر آن صحه گذاشته و گفت: این بافت تاریخی به نام استرآباد یا بافت تاریخی گرگان به مساحت ۱۵۶ هکتار براساس مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی مشخص و به عنوان یک اثر ملی ملموس به شماره ثبت ۴۱، مورد ثبت قرار گرفته است.
عالیه ملک‌شاهکویی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: این بافت در واقع بخش مهمی از شهر گرگان بوده و ارزشهای فرهنگی و تاریخی زیادی در آن نهفته شده است.
وی بیان کرد: این بافت به لحاظ ساختاری که از گذشته داشته و مرکز تعاملات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی بوده، در مبحث ایمنی و کار برای افزایش ایمنی در این محدوده بسیار حائز اهمیت است.
وی خاطرنشان کرد: نباید از یاد ببریم که این بافت به دلیل داشتن ارزشهای فرهنگی و تاریخی جدا از سطح ملی، به عنوان هویت بین‌المللی ما شناخته می‌شود.
مدیر پایگاه ملی شهر تاریخی استرآباد (گرگان) گفت: همچنین با توجه به موضوع مرکز تعاملات در بخش‌های مختلف، قرار داشتن این بافت که امروزه هم شاهد آن هستیم، دولت توجه جدی به بحث ایمنی بافت‌های تاریخی از جمله این بافت دارد.
ملک‌شاهکویی ادامه داد: براساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن کشور واستان که مربوط به سال ۱۳۹۵ بوده، جمعیت ساکن این بافت ۱۴ هزار و ۶۵۰ نفر است که از آن تاریخ تاکنون دیگر آمارگیری نشده، به لحاظ جمعیت متحرک، چون ۲ بازار قدیمی و مهم در این بافت قرار دارد، مردم روزانه از شهرهای اطراف به منظور داد و ستاد به این بافت تردد دارند و در ایام خاصی از سال به ویژه تعطیلات نوروز، شاهد افزایش جمعیت در بافت هستیم که به همین دلایل نمی‌توان آمار دقیقی از جمعیت متحرک در بافت ارائه داد.
وی افزود: به منظور رعایت ایمنی و جلوگیری از حوادث مختلف به ویژه در بحث آتش‌سوزی و حریق که این بافت به علت استفاده از چوب و گل و لای و خِشت قابلیت اشتعال‌پذیری بالایی دارد و همچنین جلوگیری از بسط و گسترش حریق در موارد خاص، از سالیان گذشته به دنبال نصب شیرهای تامین آب آتش‌نشانی در بافت بودیم.
وی تصریح کرد: در آن سال‌ها به دلیل جزیره‌ای عمل کردن دستگاه‌ها یا تنها بودن دستگاه‌های متولی و همراهی نکردن متولیان با هم، هیچ گونه اقدام و گام موثری برای نصب این شیرها انجام نشد.
مدیر پایگاه شهر تاریخی استرآباد (گرگان) گفت: اواخر سال گذشته، کارگروه ویژه این بافت تاریخی به ریاست معاون وقت هماهنگی امور عمرانی استان، با کمیته‌های مختلف ذیل کارگروه شکل گرفت که در دوره سرپرستی معاون جدید، جلسات و مصوبات این کمیته با جدیت بیشتر پیگیری و اجرایی شد.
ملک‌شاهکویی اضافه کرد: یکی از آن کمیته‌ها که برنامه‌هایش در اولویت کارهای کارگروه قرار گرفت، مربوط به همین بخش بررسی و ارزیابی نصب شیرهای مربوطه بود که دستگاه‌هایی همچون آتش‌نشانی، آب و فاضلاب و آب منطقه‌ای در آن عضویت دارند.
وی ادامه داد: آتش‌نشانی براساس ارزیابی کارشناسان و متخصصان خود، ۹ نقطه مهم را برای نصب این شیرها در بافت تاریخی گرگان مشخص کرد که با پیگیری‌های انجام شده، تا پیش از جلسه چهارم، شرکت آب و فاضلاب درخواست حق انشعاب کرده بود.
وی بیان کرد: این مساله در جلسه چهارم کارگروه مطرح و به پیشنهاد و تاکید سرپرست معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری، مصوب شد تا همزمان با تشکیل پرونده به منظور حق انشعاب، کار نصب و ایجاد این شیرها در مکان‌های مورد نظر انجام شود.
مدیر پایگاه شهر تاریخی استرآباد (گرگان) گفت: این شیرها در مکان‌هایی نصب خواهد شد که در صورت ایجاد حریق، خودروهای آتش‌نشان امکان حضور در آن مناطق را نداشته باشند که در آن صورت از آن شیرها استفاده خواهد شد و امیدواریم هیچ گاه شاهد وقوع چنین حوادثی نباشیم.
وی یادآور شد: در این بخش قطعات و لوازم مورد نیاز، نصب و راه‌اندازی شیرها توسط سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی خریداری شده و مشکل حق انشعاب آن که در واقع یک کار عام‌المنفعه است، نیز حل شده و در ماه جاری شاهد عملیات اجرای حفاری و اتصال انشعاب و نصب شیرها خواهیم بود.
ملک‌شاهکویی اظهارداشت: البته مابقی خدماتی که باید در خصوص خودروهای امدادی دیگر مانند، آمبولانس و حمل زباله انجام شود، برعهده شهرداری گذاشته شده تا بتواند در راستای اجرای توسعه متوازن عدالت اجتماعی، به مردم و ساکنان این منطقه از شهر گرگان، خدماتی همچون سایر نقاط شهری را ارائه دهد.
وی تصریح کرد: در حوزه معضل ترافیکی، چنانچه شورای ترافیک شهرستان و استان بتوانند معضلات این بخش را حل کنند، پیشنهاد شده تا از خودروهای کوچک امدادی و برقی در این محلات استفاده شود.
مدیر پایگاه شهر تاریخی استرآباد (گرگان) گفت: با توجه به قرار داشتن استان و همچنین شهر گرگان روی ۲ گسل زلزله (گسل خزری و البرزی)، ایمنی بافت تاریخی برای ما در بناها و ابنیه‌ها حائز اهمیت بالایی است.
ملک‌شاهکویی بیان کرد: در بخش ایمنی این موارد، آنچه برای ما به عنوان یک مساله مشخص شده، مقاوم‌سازی اماکن و واحدهای موجود در بافت است.
وی یادآور شد: وقوع زلزله شدید و تخریب و از بین رفتن بناهای تاریخی و قدیمی در بیش از یک قرن گذشته در مرکز گلستان سابقه داشته که بر همین اساس و با توجه به تحقیقات و بررسی‌های انجام شده در خصوص دوره بازگشت، تاکید داریم که مقاوم‌سازی بناهای تاریخی و اماکن و املاک خصوصی سریع‌تر انجام شود.
وی خاطرنشان کرد: در این حوزه (مرمت و مقاوم‌سازی) بسته‌های تشویقی برای کسانی که در این مسیر با ما همراهی و همکاری داشته باشند، در نظر گرفته شده که یکی از آنها، ارائه تسهیلات با کارمزد چهار درصد و دوره بازپرداخت بلند مدت است.
مدیر پایگاه شهر تاریخی استرآباد (گرگان) گفت: البته با توجه به استقبالی که ساکنان این منطقه از شهر گرگان از اجرای این طرح داشتند، میزان تسهیلات برای سال جاری در حال اتمام است، اما بسته‌های تشویقی دیگر هم در نظر گرفته شده است.
ملک‌شاهکویی به پرداخت تسهیلات با سود ۱۲ درصد اشاره کرد و افزود: البته با توجه به وجود مشاوران و مهندسان مرمت، این آمادگی وجود دارد تا مرمت و مقاوم‌سازی با مشارکت اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و شهرستان انجام شود.
وی ادامه داد: البته در بناهای تاریخی در کنار مسائل کالبدی، به مساله تاسیسات هم توجه داریم، زیرا تاسیسات بناهای تاریخی به مرور گذر زمان فرسوده شده و از سوی دیگر این تاسیسات به علت چوبی بودن، فاسد شده و حتی قابلیت اشتعال دارند که در مسیر مرمت و مقاوم‌سازی از مهندسان تاسیسات هم استفاده خواهد شد.
وی یادآور شد: در بحث مرمت بناهای تاریخی در کنار بخش تاریخی، بخش نوسازی و میان‌افزا داریم که شهرداری صدور پروانه ساخت در بخش تاریخی که شرایط بهتری نسبت به سایر نقاط شهری در بحث توسعه آپارتمان‌نشینی و رعایت نکردن حریم محرمیت دارد، را رایگان کرده است.
مدیر پایگاه شهر تاریخی استرآباد (گرگان) گفت: بافت تاریخی ساختار ارگانیک خود را حفظ کرده و تراکم جمعیتی کمتری دارند و شرایط تسهیلات و صدور پروانه، برای افرادی که بخواهند در این منطقه سکونت داشته باشند، بهترین موقعیت است.
ملک‌شاهکویی تاکید کرد: همه این ساخت و سازها، مرمت‌ها و نوسازی، با تاکید بر رعایت اصول ایمنی و براساس نظام‌نامه فنی انجام خواهد شد که این نظام‌نامه در شهرهای دیگر کشور به علت وجود انجمن‌های مرمت، براساس قانون حمایت از بافت‌های قدیمی و تاریخی مصوبه سال ۱۳۹۸، توسط آن انجمن‌ها، تهیه شده و در استان به علت نبود چنین انجمنی، تهیه این نظام‌نامه برعهده میراث فرهنگی گذاشته شده است.
وی در ادامه یادآور شد: در شهر گرگان به عنوان یکی از ۲ شهر استان گلستان که دارای بافت تاریخی و قدیمی است (گمیشان دیگر شهر این استان دارای بافت تاریخی و قدیمی ثبت شده است)، حدود ۵۰ بنای دولتی و عام‌المنفعه تاریخی و قدیمی دارد، که براساس ماده ۱۳ قانون مرمت، حفظ و احیای بناهای تاریخی، بخش دولتی از محل اعتبارات پژوهشی خود برای احیا، آن اماکن می‌تواند هزینه کند.
وی تصریح کرد: در این بخش جز آموزش و پرورش دستگاه دیگری با اداره کل میراث فرهنگی همکاری نداشته در صورتی که ما تنها در بخش احیا و مرمت این ساختمان‌ها، ناظر هستیم و اجرا با خود دستگاه‌های دارای ملک و ساختمان قدیمی و تاریخی است.
مدیر پایگاه شهر تاریخی استرآباد (گرگان) گفت: همچنین براساس ماده ۹ قانون حفظ و احیای بناهای تاریخی، باید دستگاه‌های خدمات‌رسان در مدت ۱۰ سال، اولویت ارائه خدمات خود را در بافت تاریخی بگذارند.
ملک‌شاهکویی با بیان اینکه ارائه این خدمات باید طوری باشد که مردم و ساکنان آن کمبود خدمات نسبت به سایر نقاط نداشته باشند، یادآور شد: در گذشته هر چه بخش‌های مختلف شهر گسترش یافته، خدمات هم به همان تناسب گسترش پیدا کرده، اما این توسعه در بافت تاریخی گرگان زیان‌آور بوده است.
وی خاطرنشان کرد: در سراسر دنیا، شهرداری‌ها متولی امور مربوط به بافت‌های تاریخی و قدیمی هستند، اما در کشور و استان، به علت برداشت نادرست از قانون، همه مسائل برعهده میراث فرهنگی گذاشته شده که امیدواریم تا متولیان امر نسبت به این مساله توجه جدی داشته باشند، زیرا بدون شک اجرای صحیح قانون و مقررات، نقش مهمی در وجود ایمنی و همچنین رعایت آن در بافت‌های تاریخی و قدیمی دارد.
نگاه ویژه دولت سیزدهم به نوسازی بافت های فرسوده با پرداخت تسهیلات
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان نیز گفت: براساس ضوابط تعیین شده قبلی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد باید سه شرط مشخص شده شامل، "کمتر از ۶ متر بودن ۵۰ درصد عرض معابر آنها"، "مقاوم نبودن در برابر زلزله و فرسودگی داشتن حداقل ۵۰ درصد کالبد املاک آن مناطق" و نیز "وجود حداقل ۵۰ درصد پلاک‌ها و قطعات کمتر از ۲۰۰ مترمربع" را داشته باشند.
مهدی ملک اظهارداشت: براساس این ضوابط و شرایط مشخص می‌شود که آیا کالبَد یا بافتی فرسوده است یا خیر که اقدامات لازم در خصوص ایمنی در آن رعایت شود.
وی بیان کرد: بعد از شناسایی بافت‌ها، موارد و مناطق مورد نظر توسط کارشناسان براساس ضوابط و مقررات ارزیابی و بررسی می‌شود که کارشناسان این اداره‌کل هم در آن کارگروه قرار دارند و بعد از تایید اولیه به کمیسیون ماده پنج می‌آید و پس از تایید در آنجا به ستاد بازآفرینی شهری ارسال و در نهایت به استان‌ها ابلاغ می‌شود.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: با توجه به این که کشورمان روی کمربند جهانی زلزله قرار دارد، ضوابط و مقررات ملی ساختمان از ابتدای تدوین با توجه به شرایط زمانی دستخوش تغییرات قرار گرفته که زلزله‌های رودبار، منجیل، بم، ورزقان و زلزله‌های شدید همراه با خسارت‌های مالی و جانی بی شمار سبب شد تا این تغییرات انجام شود.
ملک افزود: در حوزه ساختمان و زلزله، علم به حدی پیشرفت کرده که می‌توانیم، ساختمان‌های مقام در برابر زلزله را براساس چارچوب و اصول ایمنی که در قوانین و مقررات است را اجرا کنیم.
وی ادامه داد: در گلستان ۲ گسل زلزله‌خیز البرز و خزر را با توان و پتانسیل لرزه‌خیزی بیش از هفت ریشتر در اعماق زمین داریم و با توجه به مشخص شدن، شرایط بافت‌های فرسوده، نیاز به یک ضرورت در استان احساس می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در استان ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار بافت فرسوده در ۱۸ شهر استان شناسایی شده است که سایر شهرها هم توسط شهرداری‌ها به عنوان دبیر ستاد بازآفرینی شهری هستند، دردست بررسی است تا پس از تصویب و ابلاغ خدمات و اقدامات مربوط به آن را در بحث ایمنی و مقاوم‌سازی انجام دهیم.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان با بیان این که پس از مشخص شدن محدوده‌ها و مناطق بافت‌های فرسوده می‌توان از ظرفیت تسهیلات و برنامه‌های آن مناطق که به صورت ویژه دیده شده، استفاده کرد، گفت: بافت‌های تاریخی و قدیمی، بافت‌های فرسوده و همچنین مناطقی که دارای سکونتگاه‌های غیررسمی هستند، به عنوان مناطق هدف ستاد بازآفرینی شهری محسوب می‌شوند.
ملک یادآور شد: بافت فرسوده دارای سه شرط و شاخص مشخص شده است و بافت قدیم در حقیقت بافت تاریخی دارای ارزش دیرینه است که مسوولیت‌های مربوط به آن برعهده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نهاده شده تا در گام نخست محدوده آن را مشخص کند و در حوزه ایمنی، اقدامات مربوطه را انجام دهد و سکونتگاه‌های غیررسمی که بطور طبیعی در محدوده خارج شهرها قرار دارد و گاهی هم ممکن است با محدوده شهرها تداخل داشته باشد، راشناسایی کند.
وی اظهارداشت: از منظر اجتماعی ممکن است محلات حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌های غیررسمی در محدوده شهرها به دلایل مختلفی همچون مهاجرت و تامین زمین ارزان قیمت و حتی فاقد سند برای ساخت مسکن ایجاد شوند.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به کالبَد فرسوده و شرایط احصا شده و نیز اقلیم و ظرفیت قرارگیری روی کمربند زلزله، نیاز و ضرورت دارد که ساختمان‌ها را در هر یک از این مناطق مورد هدف شرکت بازآفرینی شهری (بافت‌های تاریخی و قدیمی، بافت‌های فرسوده و نیز سکونتگاه‌های غیررسمی) مقاوم‌سازی یا نوسازی در برابر زلزله کنیم.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان ادامه داد: دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به این مساله هم در قانون جهش تولید مسکن و هم در ضوابط و بسته‌های تشویقی که شرکت بازآفرینی شهری ایران برای این مناطق در نظر گرفته، دارد.
ملک افزود: در بحث نوسازی بافت‌های فرسوده، از ابتدای سال جاری تاکنون ۸۶۰ مالک ثبت‌نام درخواست تسهیلات مربوط به نوسازی و مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده را داشتند که این تقاضا سال گذشته حدود ۱۳۵ درخواست بود.
وی یادآور شد: از مجموع درخواست‌های سال جاری، حدود ۵۰ درصد حداقل بخش اول تسهیلات را دریافت کردند.
وی تصریح کرد: در سفر معاون وزیر و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری کشور و شرکت در جلسه استانی ستاد بازآفرینی شهر، مقرر شد در گلستان استفاده از تسهیلات نوسازی بافت‌های فرسوده را از هزار واحد به ۶ هزار واحد به کمک شهرداری‌ها و مردم در سال جاری افزایش دهیم.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: البته ممکن است همه ۶ هزار واحد مورد نظر، از تسهیلات در نظر گرفته شده، استفاده نکنند، بحث تسهیلات تنها مربوط به درخواست برای وام نیست، بلکه بخشی از تسهیلات مربوط به حوزه شهرداری‌ها است که آنان مکلف هستند برای صدور پروانه مربوطه همکاری لازم را انجام و تخفیفات ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی را اعمال کنند.
ملک اضافه کرد: البته مقرر شد، شهرداری‌ها، تخفیف کامل صد درصدی را با موافقت شوراهای اسلامی شهرها اعمال کنند.
وی بیان کرد: همچنین مالکان برای اخذ پروانه ساختمانی از طریق شهرداری‌ها پیگیری لازم را انجام دهند و نظام مهندسی هم در شرایط فعلی با ۵۰ درصد تخفیف خدمات حوزه خود را ارائه می‌کند.
وی در خصوص تجمیع قطعات در بافت‌های فرسوده خاطرنشان کرد: با توجه به متراژ کمتر از ۲۰۰ مترمربع هر قطعه (پلاک ثبتی) که بعضی وقت‌ها در راستای اجرای تعریض معابر نیز کمتر می‌شود، با تجمیع آن قطعات، (افزایش طبقات اگر به صورت بلوکی باشند تا ۲ طبقه و اگر تک واحدی باشند تا یک طبقه) در کمیسیون ماده پنج موافقت می‌کنیم.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: همچنین این قطعات با متراژ کم برای تامین پارکینگ مواجه خواهند شد که ضریب خوبی برای آنان در نظر گرفته شده، بطوری که برای یک ۱۲ واحدی در صورت تامین پارکینگ ۹ واحد، شهرداری جریمه‌ای بابت کمبود پارکینگ سه واحد دیگر نخواهد گرفت.
ملک افزود: صدور پروانه در قطعات کمتر از حدنصاب تفکیک هم میسر شده و از سوی دیگر مالکان می‌توانند از تسهیلات جهش تولید مسکن یا نهضت ملی مسکن استفاده کنند.
وی یادآور شد: تسهیلات بافت فرسوده به مبلغ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال صفر درصد و همین میزان هم ۱۸ درصد با دوره بازپرداختی ۱۰ ساله خواهد بود که میزان تسهیلات صفر درصد، تا پایان دوران مشارکت خواهد بود و باید بدون محاسبه سود و کارمزد بازگردانده شود.
وی اظهارداشت: همچنین ۵۰۰ میلیون ریال هم از منابع داخلی بانک به متقاضیان بنا به درخواست خودشان، پرداخت خواهد شد که در مجموع سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال خواهد بود و از سوی دیگر ۴۰۰ میلیون ریال به منظور پیش‌پرداخت برای سکونتگاهی دیگر تا زمان پایان ساخت واحدهای نوسازی یا مقاوم‌سازی شده به متقاضیان داده خواهد شد.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: ما برای مقاوم‌سازی و نوسازی واحدهای مستقر در بافت‌های فرسوده، برای سه هزار واحد برنامه‌ریزی کرده بودیم که به پیشنهاد و تاکید استاندار شرایط برای ۶ هزار واحد آماده شده است.
ملک ادامه داد: در بافت‌های فرسوده و تاریخی عرض معابر بسیار کم است، یکی از دلایلی که این بافت‌ها در طرح بازآفرینی شهری قرار گرفتند، برای خدمات‌رسانی بهتر همچون سایر نقاط شهری است.
وی افزود: در طرح‌های بازآفرینی شهری معایب گذرها و مسیرهای ترددی با عرض کم دیده شده که در حوادث و بحران‌ها، خودروهای امدادی در بخش‌های مختلف با مشکل ترددی مواجه خواهند شد.
وی تصریح کرد: شهرداری‌ها مکلف شدند تا براساس همان طرح‌های بازآفرینی شهری و ضوابط مندرج در آن، ضابطه و پروانه صادر خواهد کرد و اجازه نخواهد داشت، خارج از طرح تفصیلی یا طرح بافت‌های فرسوده، مجوز دهد.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: در بافت قدیم شرایط متفاوت است، شکل و جهت‌گیری معابر متفاوت بوده و شکل هندسی نداشته و بستگی به موج، کوچه و معبر دارد، اما در شرایط فعلی، معابر باید در حوزه درون شهری، شعاع و طول قوس رعایت شود.
ملک ادامه داد: در بافت‌های تاریخی بناها چون دارای ارزش هستند، نظر کارشناسان میراث فرهنگی اولویت خواهد بود و طرح با نظر میراث فرهنگی تهیه می‌شود.
وی در خصوص ساختمان‌های چندین طبقه قدیمی در استان که امروزه به دلایل مختلف در شرایط خطر قرار دارند، گفت: پلاسکو و متروپل، یک آگاهی، یک هشدار و یک نشان بودند که ما مقررات ملی ساختمان را جدی بگیریم.
وی تاکید کرد: آن حوادث هشدار به مهندس بود که وجدان کاری در کار داشته باشد و سازنده بداند آنچه اصول مهندسی و حرفه‌ای در زمینه مهندسی بیان می‌کند، را اجرایی کند.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: بعد از این حوادث، پایش ساختمان‌های وضع موجود در شهرها هم از طریق وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور، ابلاغ و کارگروه مربوطه تشکیل شد که این کارگروه گلستان به نسبت اکثر استان‌های کشور فعال‌تر بوده است.
ملک اظهارداشت: ما مکاتباتی در خصوص چندین ساختمان با اولویت ساختمان‌های عمومی که تراکم‌پذیری جمعیتی و بهره‌برداری از آنها زیاد بوده مانند پاساژها، ساختمان‌های پزشکان و ساختمان‌هایی که صنوف خاص در آن به ارائه خدمت می‌پردازند، داشتیم.
وی تصریح کرد: این مکاتبات با دستگاه‌های مرتبط و هیات مدیره آن امکان و مجموعه مدیریتی آنها بوده و شرایط خطرساز و خطرآفرین بودن آنها را در قالب همان مکاتبات اعلام کردیم، تا رفع خطر را انجام دهند.
ملک تاکید کرد: به مرور زمان و با توجه به شرایط و موقعیت، مقررات ملی ساختمان که تدوین آن سال ۱۷۴ آغاز و سال ۱۳۷۷ ابلاغ شد، براساس آن شرایط مقررات و قوانین تغییراتی داشت که ممکن است، ساخت یک مکان یا بنایی با توجه به مقررات آن زمان ایجاد شده که شرایط امروز پاسخگوی آن مکان و بنا نیست، اما اگر در زمان فعلی ساختمانی بنا می‌شود، باید براساس مقررات فعلی و شرایط امروز باشد.
وی افزود: هدف نهایی ما از مجموع اقدامات در حوزه بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی با تهیه ضوابط و مقررات و ارائه بسته‌های تشویقی در کنار اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حوزه بافت‌های تاریخی و قدیمی و نیز پیگیری و مکاتبات در خصوص مشکلات ساختمان‌های عمومی دارای خطر و مشکل، این است که ایمنی به حداکثر ممکن با حداقل هزینه‌های اجتماعی برسد.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان با اشاره به این که در نقشه‌ها باید و نبایدهای مقررات ملی ساختمان رعایت می‌شود، گفت: در ساخت و سازها مساله ایمنی بخشی برعهده مهندس ناظر است و اینکه بایدها و نبایدها اجرا شود، یک مسوولیت فردی است.
ملک افزود: این به معنای آن است که مهندس ناظر، نظارت بر اجرای دقیق نقشه را اجرایی کند و این بخش شخصی است و چنانچه مهندس مربوطه از مقررات ملی در اجرای ساختمان‌ها عدول کند، برای او یک خطر انتظامی و شاید هم در مواقع بحران و حوادث که خسارت‌هایی وارد می‌شود، خطر کیفری ایجاد شود.
وی با بیان این که بخش دوم در نظارت بر ساخت و سازها و رعایت اصول ایمنی، کنترل‌های عمومی است، ادامه داد: شهرداری زمانی که پروانه صادر می‌کند، باید بر مبنای اصول و قوانین و مقررات ملی و فنی ساختمان و ضوابط شهرسازی، نظارت کامل و جامع داشته باشد.
وی تصریح کرد: زمانی که شهرداری‌ها پایان کار می‌دهند، باید نقشه تایید شده، ضوابط ایمنی، شهرسازی، بهداشتی و غیره را بررسی وسپس پایان کار را صادر کنند.
مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: شهرداری وقتی به عنوان مرجع گواهی صادر می‌کند، برای ما دارای اعتبار و سند است.
ملک خاطرنشان کرد: همه این موارد با رعایت اصول و مقررات در سه مجموعه تعریف شده سکونگاهی تنها به این دلیل است که ضریب ایمنی در مواقع بحران‌ها و حوادث بالا برود و ضریب خسارات و آسیب‌ها به پایین‌ترین سطح ممکن خود برسد.
کلام آخر
در گام اول شاید آنچه بیش از هر چیز باید مورد توجه قرار گیرد این است که روان‌سازی تردد خودروها در هسته مرکزی شهر گرگان با جدیت دنبال شود و در گام دوم نزدیکی مراکز درمانی مختلف به این هسته و در محدوده بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی می‌تواند در بحث ایمنی و امدادرسانی نیز کمک کننده باشد.
با توجه به این که وجود مدارس در بافت‌ها و مناطق مورد نظر، سبب تراکم جمعیتی می‌شود، لازم و بهتر است که این مکان‌های آسیب‌پذیر در برابر بحران‌ها و حوادث، به لحاظ فیزیکی کمتر از سرانه در نظرگرفته برخوردار باشند تا سطح آسیب‌پذیری کاهش یابد.
همچنین به منظور کاهش خسارات ناشی از حوادث، بلایا و بحران‌ها در راستای توجه به بحث ایمنی در مناطق هدف (بافت‌های تاریخی، بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی)، آنچه می‌تواند نقش اساسی و مهم را داشته باشد، ساخت و سازهای اصولی، نظارت و توجه جدی بر اجرای صحیح قوانین و مقررات ملی ساختمان است.
وجود قوانین و مقررات آسان برای نوسازی و مقاوم‌سازی در مناطق هدف، خارج شدن از بروکراسی اداری برای بالابردن سطح ایمنی منازل و واحدهای مسکونی و تجاری در آن مناطق نیز نقش مهمی در افزایش ایمنی دارد.
به منظور تسریع و تسهیل نوسازی و ایجاد انگیزه برای توسعه‌گرها، سرمایه‌گذاران و مالکان اراضی محدوده بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و در راستای ارتقای کیفیت محیطی و تامین خدمات مورد نیاز این محلات، باید مشوق‌هایی نظیر افزایش تراکم ساختمانی، تسهیل در ضوابط پارکینگ، تسهیل در ضوابط معماری، اختلاط در استقرارکاربری‌ها در نظر گرفته شود.