به گزارش خبرنگار ایرنا، پس از تصادف، بیشترین عامل مرگ و میر در کشورمان حوادث ناشی از کار است و آمار و ارقام های ارایه شده در این بخش نشان می‌دهد که بخش زیادی از این حوادث در بخش کارگران ساختمانی است و در صورت توجه بیشتر کارفرمایان و یا پیمانکاران به رعایت اصولی ایمنی، می‌توان این حوادث را به حداقل کاهش داد.
مطابق آمارهای ارائه شده از سوی مسئولان وزارت کار، سالانه حدود ۱۳هزار حادثه ناشی از کار در ایران رخ می‌دهد که ۷۰۰ تا ۸۰۰ مورد آن به فوت منجر می‌شود که این میزان در ۹ ماهه امسال در مازندران ۱۴۶ حادثه است که از این تعداد ۱۲۳ حادثه بدون فوتی و ۲۳ حادثه نیز منجر به فوت شد.
تدوین و نظارت بر سیاست‌های کارآمد دولت‌ها در حوزه روابط کار و موارد مرتبط با ایمنی محیط کار و اجرای آن توسط کارفرمایان در محیط کار در راستای کنترل و کاهش آماری حوادث ناشی از کار و همچنین به‌روزرسانی استانداردهای ایمنی کار، زمینه‌ساز کاهش آسیب‌های کار غیرفوتی و فوتی محسوب می‌شود.
شناسایی دلایل زمینه‌ساز حوادث ناشی از کار و تدوین سیاست‌های کاهشی و پیشگیرانه در این حوزه توسط دولت‌ها و اجرای آن در کارگاه‌ها توسط کارفرمایان در بسیاری از کشورهای توسعه یافته در دهه‌های گذشته مدنظر قرار گرفته و موجب کاهش چشمگیر حوادث ناشی از کار در این کشورها شده است.
حوادث ناشی از کار چیست؟
حوادث ناشی از کار حوادثی است که درحین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد و بر اساس این تعریف حوادثی که به یکی از صورت‌ها یا عوامل مختلف رخ دهد، حوادث ناشی از کار محسوب می شود.
حادثه ناشی از کار از دیدگاه صندوق تامین اجتماعی
مطابق ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد و منظور از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده دار انجام ماموریتی باشد. اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توانبخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه جز اوقات انجام وظیفه محسوب می گردد مشروط بر اینکه درزمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می افتد، حادثه ناشی از کار محسوب می شود.
مبنای قانونی حوادث شغلی
بر اساس ماده ۹۱ قانون کار، کارفرمایان و مسئولان واحدهای موضوع ماده ۸۵ این قانون مکلفند بر اساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل مذکور را نیز آموزش دهند. کارفرمایان و مسئولان واحدهای ایمنی کارگاه‌ها وظیفه دارند در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نیز نظارت کافی را داشته باشند و کارگران نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستورالعمل‌های مربوطه کارگاه هستند.
البته در بسیاری از کشورها به دلیل محدودیت‌های مالی و تعداد بازرسان کار، نظارت‌های کارگاهی در راستای کنترل حوادث ناشی از کار و نظارت بر حسن اجرای ایمنی محیط کار به صورت دائمی نیست و به صورت موردی و حسب ضرورت است.
قانونگذار در ماده ۹۵ قانون کار، کارفرما را مسئول اجرای قوانین و مقرارت ایمنی و بهداشتی دانسته و شخص وی را مسئول و جبران‌کننده خسارت وارده در اثر حادثه ناشی از کار به کارگران می‌داند.
۹۶ درصد حوادث کار برای مردان
نتایج گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص حوادث ناشی از کار حاکی از اینست که با توجه به داده‌های آماری حوزه آسیب‌های شغلی در کارگاه‌های سراسر کشور، ۹۶.۷ درصد این آسیب‌ها مربوط به مردان و تنها ۳.۳ درصد این حوادث شغلی در ارتباط با زنان اتفاق افتاده است.
مطابق آمارهای موجود در بازه زمانی ۹۸ تا ۱۴۰۰ میزان حوادث کار در کشورمان روند کاهشی داشت بگونه ای که آمار این حوادث در سال گذشته هشت‌هزار و ۹۳۱ نفر عنوان شده است که از این تعداد هشت هزار و ۹۳۱ نفر مرد و تنها ۲۹۷ نفر زن هستند و در مازندران نیز در سال گذشته در مجموع ۲۵۴ حادثه ناشی از کار در این خطه شمالی ثبت شد که از این تعداد ۲۳۱ حادثه بدون فوتی و ۲۳ حادثه نیز منجر به فوت شد.
۹۸ درصد حوادث ناشی از کار قابل پیشگیری
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی کار ۹۸ درصد حوادث ناشی از کار قابل پیشگیری است. آمار حوادث ناشی از کار طی ۲۰ سال گذشته در کشورهای ژاپن و سوئد ۲۰ درصد و در فنلاند ۶۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد که در نوع خود قابل توجه است. در گزارش سازمان جهانی کار عامل عمده این کاهش، تغییر شرایط محیط کار از وضعیت نا ایمن به ایمن ذکر شده است.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۵۲ برنامه عملیاتی در ۹ راهبرد را با هدف پیشگیری از حوادث ناشی از کار و صیانت از نیروی انسانی در حوزه بازرسی کار تدوین کرده است که بر اساس آن این وزارتخانه در راستای کاهش حوادث ناشی از کار و به منظور صیانت از نیروی انسانی و منابع مالی کشور، ارتقای شرایط ایمنی کار، بازرسی‌های موثر و مستمر، تداوم نظارت و بازرسی و استاندارد سازی محیط کار را در دستور کار قرار داده و درصدد است تا با گسترش فرهنگ ایمنی و توجه به مقوله آموزش، از بروز حوادث حین کار و ناشی از کار پیشگیری و کارگر و کارفرما را به رعایت قوانین و مقررات موجود ملزم کند.
بر پایه بررسی‌های صورت گرفته از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ۱۱ عامل اصلی در بروز حوادث محیط کار نقش داشته که استفاده از وسائل بی‌حفاظ و معیوب، بی‌احتیاطی، نور ناقص، تهویه نامطلوب، لباس خطرناک، فقدان اطلاعات و آموزش و عدم رعایت مقررات ایمنی از آن جمله است.
کاهش ۷۷ درصدی حوادث ناشی از کار در مازندران در سال‌های اخیر
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران با تشریح اقدامات این اداره کل در امور مربوط به حوادث ناشی از کار و آمار مرگ و میر در این بخش در سطح این استان، از کاهش ۷۷ درصدی حوادث ناشی از کار در سال گذشته در مقیاس با سال ماقبل آن خبر داد و گفت که در سال ۹۸ در مجموع ۲۹۶ حوادث ناشی از کار در این استان به ثبت رسید که از این تعداد ۲۶۳ حادثه بدون فوتی و ۳۳ حادثه نیز منجر به فوت شد.
علی باقری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در سال ۹۹ نیز در مجموع ۳۲۸ حوادث ناشی از کار در این استان به ثبت رسید که از این تعداد ۲۹۸ حادثه بدون فوتی و۳۰ حادثه نیز منجر به فوت شد و این در حالیست که در سال گذشته ۲۵۴ حوادث ناشی از کار در این خطه شمالی کشور ثبت شد که از این تعداد ۲۳۱ حادثه بدون فوتی و ۲۳ حادثه نیز منجر به فوت بود که این امر بیانگر کاهش ۷۷ درصدی حوادث ناشی از کار در سال گذشته در مقایسه با سال ماقبل آن است.
ادامه روند کاهشی حوادث ناشی از کار در مازندران در سالجاری
وی با بیان اینکه در حالی که در سال گذشته در مجموع ۲۵۴ حادثه ناشی از کار در مازندران به ثبت رسید که از این تعداد ۲۳۱ حادثه بدون وفتی و ۲۳ حادثه نیز منجر به فوت شد، اما با اقدامات صورت گرفته این میزان از ابتدای سالجاری تاکنون نیز روند کاهشی را در پیش داشته است بگونه ای که در طی این مدت در مجموع ۱۴۶ حادثه ناشی از کار در مازندران به ثبت رسید که از این تعداد ۱۲۳ حادثه بدون فوتی و تنها ۲۳ حادثه منجر به فوت شد که این امر بیانگر کاهش بیش از ۵۷ درصدی حوادث ناشی از کار در این استان در مقایسه با سال گذشته است.
ایمن سازی محیط موثر در کاهش حوادث ناشی از کار
وی با بیان اینکه عمده حوادث ناشی از کار در سطح مازندران ناشی از بی احتیاطی و رعایت نکردن آیین نامه ها است، خاطرنشان کرد: در همین راستا نیز بازدیدها از کارگاه‌های پرخطر در سال‌های اخیر توسط بازرسان کار تشدید شده است و اعتقاد داریم موازین ایمنی باید به درستی در این کارگاه‌ها رعایت شود.
وی افزود: تدوین آئین نامه‌های ایمنی در کارگاه‌ها با هدف پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مالی و ایمن سازی محیط کار است که در همه کارگاه‌های مشمول ماده ۸۵ قانون کار باید رعایت شود.
مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران با اشاره به اینکه برای افزایش آگاهی ایمنی در کارگاه‌ها پیگیری‌های زیادی صورت گرفته است، افزود: برگزاری کارگاه‌های آموزش مستمر ایمنی در اجرای آئین نامه آموزش ایمنی کارگران، کارفرمایان و کارآموزان، بکار گیری مسئول ایمنی و انعقاد قرارداد با پیمانکاران دارای صلاحیت در حوزه معدن از ضرورت هایی است که باید مورد توجه بیش از پیش قرار بگیرد.
باقری بر لزوم اجرای دقیق و کامل اجرای آئین نامه‌های ایمنی در کارگاه‌های سطح استان تاکید کرد و گفت: رعایت قانون کار و آئین‌نامه های حفاظتی و بهداشتی به ویژه آئین نامه ایمنی معادن بسیار ضروری است.
آموزش نیروی کار لازمه پیشگیری از حوادث
وی گفت: بدون تردید نقش آموزش و اطلاع رسانی در پیشگیری از وقوع سوانح و حوادث کار موثر و غیر قابل انکار است، آموزش مستمر و توجه به نکات ایمنی، تامین تجهیزات حفاظتی و امنیتی در محیط کار، افزایش بازرسی‌ها و نظارت مستمر، رعایت قوانین و مقررات کاربردی از عوامل پیشگیری از حوادث ناشی از کار است و در کنار ادارات بازرسی کار، شهرداری‌ها، سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان و وزارت راه نیز می‌توانند در این زمینه ایفای نقش کنند.
وی افزود: جامعه کارگری در موضوعات مختلف نیازمند آموزش و ارتقای ایمنی دارد و در این راستا می توان از ظرفیت برخی دستگاه های اجرایی در راستای ارتقای ایمنی و آموزش کارگران استفاده کرد.
کاهش مدت زمان رسیدگی به درخواست های متقاضیان بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور
وی با بیان اینکه با فراهم شدن امکانات مورد نیاز، مدت زمان رسیدگی به درخواست های متقاضیان بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور در مازندران کاهش یافته است، گفت: در سال ۹۹، مدت زمان رسیدگی به اینگونه درخواست ها ۱۲۰ و در سال ۱۴۰۰ نیز ۷۰ روز بود که امسال این میزان به ۵۰ روز کاهش یافته است.
اجرای طرح بازرسی از کارگاه‌های پرخطر
رئیس اداره بازرسی کار تعاون مازندران، از اجرای طرح نظارت و بازرسی از کارگاه های پرخطر خبر داد و گفت که داده‌های آماری نشان می‌دهد که بیشترین حوادث ناشی از کار در این استان مربوط به کارگران ساختمانی است.
سمانه نوری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر لزوم ارایه آموزش های مرتبط با رعایت نکات ایمنی به جامعه کارگری تاکید کرد و با بیان اینکه مازندران از استان های پیش‌رو در آموزش کارگران و استادکاران است، بیان کرد: بارگذاری حفاظ و داربست و سامانه‌های ایمن کار در ارتفاع با هدف افزایش نکات ایمنی از الزامات مهم در کارگاه‌های ساختمانی، است.
وی با بیان اینکه شرایط ایمن در کارگاه مستلزم همکاری همه بخش‌ها از جمله کارفرمایان بوده که در قانون نیز به آن اشاره شده است، گفت: بازرسی از واحدهای کارگاهی به صورت سرزده و در زمان‌های مختلف شبانه روز صورت می‌گیرد و هر کارگاهی که مشمول قانون کار باشد تحت بازرسی قرار می‌گیرد.
نوری با اظهار اینکه بیمه حق قانونی کارگران است و بازرسان کار و تامین اجتماعی با مراجعه به واحدها و کارگاه‌ها می توانند نسبت به اجرای آن اقدام می‌کنند، گفت: کارگران ساختمانی برای بیمه می‌توانند به ادارات کار و تأمین اجتماعی مراجعه کنند.
کمبود بازرس مهمترین مشکل
وی با اشاره به فعالیت بیش از ۱۱۰ هزار کارگاه فعال در مازندران، افزود: تعداد بازرسان کار در مازندران متناسب با تعداد کارگاه‌های فعال نیست و از لحاظ تعداد نیروی انسانی با مشکل مواجه هستیم.
نوری نظارت بر حسن اجرای قانون کار را یکی از وظایف بازرسان کار بیان کرد و از انجام ۱۶ هزار و ۷۲۴ بازرسی از گارگاه های فعال مازندران در طی سال گذشته خبر داد و گفت که طبق آمار از کارگاه های پر خطر در بخش صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، معادن و ساختمانی در مجموع ۲ هزار و ۲۱۰ مورد بارسی صورت گرفت و تعداد ۱۲ هزار و ۷۲۵ ابلاغیه نیز برای رفع نواقص به کارفرمایان در طی همین مدت ابلاغ شده است.
رئیس اداره بازرسی کار اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی مازندران بیان کرد: دستاوردهای حوزه‌ی بازرسی کار نتیجه دانش و بینش بازرسان توانمند استان بوده و حل مشکلات سخت افزاری، نرم‌افزاری و افزایش تعداد بازرسان کار در سطح استان می تواند کمک شایانی به توسعه این حوزه کند.
به اعتقاد کارشناسان روابط کار، اجرای آیین‌نامه صلاحیت ایمنی پیمانکاران مهمترین راهکار در کاهش حوادث ناشی از کار بویژه در بخش ساختمانی و خدماتی است؛ از این رو با توجه به تدوین آیین‌نامه ایمنی در امور پیمانکاری توسط شورای عالی حفاظت فنی و ابلاغ دستورالعمل تایید صلاحیت ایمنی، کلیه پیمانکاران حقیقی یا حقوقی موظفند قبل از عقد هرگونه قرارداد پیمانکاری، گواهینامه صلاحیت ایمنی را به منظور صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی کشور و همچنین پیشگیری از حوادث ناشی از کار از ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی سراسر کشور دریافت کنند.