گروه سیاسی ایرنا: دیداری که به سنت هرساله در نیمه پایانی شهریور و اسفند با حضور اعضای خبرگان و رهبر انقلاب برگزار می‌شود امسال هم در حسینیه امام خمینی با فضایی متفاوت انجام شد، تفاوت از این لحاظ که بعد از پشت سرگذاشتن بلوای پاییز ۱۴۰۱ جنگ روایت و تبیین در دو جبهه جان گرفته اما جریان انقلابی با پشتوانه ارزشهای انقلاب مسوولیت بیشتری را احساس می کند به ویژه حالا که یاس‌آفرینی و تصویرسازی سیاه از آینده کشور سکه رایج براندازان است و آنها در روزهای پسابلوا به «فروشندگان ناامیدی» تبدیل شدند.
رهبر انقلاب امروز یک چشم انداز مهم و جالبی را پیش روی جبهه انقلاب گشودند و عطف به تاریخ دهه اول انقلاب از ماجرای جنجالی نامه نهضت آزادی ها به رییس جمهور وقت آن دوره موضوع مهمی را پیش روی جبهه انقلاب قرار دادند که در این گزارش مناسبات آن نامه و استمرار این تفکر تا چهار دهه بعد از انقلاب را مرور کرده ایم.
رهبر انقلاب امروز در دیدار خبرگان بعد از یک بحث ساختارمند در باب درهم آمیختگی «جمهوریت» و «اسلامیت» و اینکه در این مسیر شبهات مانند تحریم‌ها است و موجب مطالعه و فکر و تحقیق برای پاسخگویی می‌شود بر ضرورت امیدآفرینی تاکید کردند.
نقطه طلایی این کادر آنجایی بود که رهبر انقلاب سیاست مستمر دشمن را یأس‌آفرینی خواندند و با اشاره به نامه یک گروه سیاسی در سال ۱۳۶۹ به یکی از مسئولان کشور گفتند: یک سال پس از رحلت امام بزرگوار، آن گروه در نامه‌ای سرگشاده و سراسر یأس‌آفرین نوشت کشور و ملت به لبه نابودی و ویرانی رسیده است.کسانی که خودشان و شخصیت‌شان در معرض نابودی و ویرانی است، همه چیز را از این زاویه می‌بینند اما در مقابل، کسانی که دل و ذهنی پُر از امید دارند، امیدوارانه به مسائل و تحولات نگاه می‌کنند که امیدواریم خداوند همه ما را موفق بدارد که با این نگاه، و به پشتوانه لطف الهی و حضور مردمی، به وظایف خود با جدیت و بدون خستگی و سستی عمل کنیم.
** نامه نهضت آزادی در سال ۶۹
اما نامه نهضت آزادی که در آن مدعی شدند "ملک و ملت به لبه پرتگاه رسیده است!" چه بود؟
نامه ای که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند، نامه ۹۰ امضایی است که در اردیبهشت سال ۶۹ از سوی برخی فعالان نهضت آزادی و چهره‌های اپوزیسیون به نام جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران نوشته شد.
این نامه تفصیلی در ۴ بند «اقتصادی و اجتماعی و زندگی»، «آزادی، امنیت و از نظر معنوی و مدیریت»، «استقلال، بقا و بازنگری کشور» و «روابط جهانی و سیاست خارجی» منتشر شد تا اوضاع کشور را به چالش و نقد بکشند.
در این نامه خطاب به هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت، در هر ۴ بند ضمن سیاه‌نمایی نوشته شده بود: "اکنون کشور عزیز ما در بن‌بست و بحرانی از سختی و ناخشنودی و نابسامانی دست و پا می‌زند. علیرغم وعده‌های به مستضعفین و شعارهای پر طنین، طبقات محروم جامعه محرومتر و زیادتر شده‌اند. در چنگال گرانی و گره‌های زندگی گرفتارتر و از آینده خود مأیوس‌تر، ملک و ملت به لبه پرتگاه وحشتناک ویرانی و نابودی رسیده است!"
برخی امضاکنندگان این نامه همچون مهدی بازرگان، یدالله سحابی، ابراهیم یزدی و علی‌اکبر معین‌فر ابتدای انقلاب مسئولیت داشتند و عضو دولت موقت بودند. همان دولتی که با اولین اتفاق جدی بعد از پیروزی انقلاب یعنی تسخیر لانه جاسوسی از سمت خود استعفا داد.
اما فرامتن این نامه دقیقا استمرار همین روحیه ناامیدی و مخالف با ارزشهای انقلاب در برخی مسوولان سابق است که سبب شدند دهه ۹۰ به دلیل بی عملی و ترک فعل بسیاری از آنها سالهای مطلوبی برای پیشرفت اقتصادی کشور نباشد و با گره زدن معیشت و حتی آب خوردن مردم به مذاکرات دهه ضعیفی را در تاریخ به نام خود ثبت کردند.
** پایان کنش سیاسی تفکر بازرگان
کما اینکه با توجه به انتظاراتی که از سوی امام خمینی(ره) برای دولت موقت ترسیم شده بود و انتظارات نیروهای مومن و انقلابی، بعد از مدت کوتاهی در برخی رویدادها و انتخاب های راهبردی میان بازرگان و انقلابیون، تنش‌هایی به وجود آمد و روی‌گردانی از برخی از آرمان‌های انقلاب در رفتار و عمل دولت موقت مشاهده شد تا جایی که "مذاکره با آمریکا" در سرلوحه سیاست خارجی دولت موقت قرار گرفت و مذاکره پنهانی با ریس جمهوری آمریکا، سیاست گام به گام و فقدان روحیه انقلابی، مخالفت با ارزشهای انقلاب اسلامی و فرامین امام(ره)، مخالفت با تسخیر سفارت و ...، عرصه کنش سیاسی برای بازرگان و نهضت آزادی را سخت کرد و منجر به استعفا و ممنوعیت فعالیت سیاسی این جریان شد.
** تطبیق نامه سال ۶۹ با نامه رادیکال ها در سال ۸۲
البته این موضوع آنقدر از نظر توجه به موج های تاریخی مهم بوده است که همین امسال و درست در ۲۷ مهر هم رهبر معظم انقلاب اسلامی یکبار دیگر درباره اعلامیه سال ۶۹ نکاتی را گفته بودند و جالب اینکه آن را با نامه سال ۸۲ یک جریان رادیکال و تندرو تطبیق دادند.
ایشان در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی باز هم یادآوری کرده بودند که «بعد از رحلت امام(ره) در سال ۶۹ یک اعلامیه‌ای دادند بعضی از موجّهین، آدمهای موجّهی بین آنها بودند، چهره‌های معروف نظام و موجّه، سابقه‌ی کاری هم در نظام داشتند، اعلامیه دادند که نظام در لبه‌ی پرتگاه است. کی؟ سال ۶۹. یعنی همین روزها است که خلاصه تمام بشود. در سال ۸۲ یک عده از نمایندگان مجلس نامه نوشتند به بنده، یک نامه‌ی واقعاً غیر منصفانه‌ای بود، خیلی غیر منصفانه بود. یک چیزهایی را گفتند، یک سئوالهایی از ما کردند که جوابش را خودشان باید میدادند چون هم مجلس دست خودشان بود، هم دولت دست خودشان بود، باید آنها جواب میدادند، از من سئوال کرده بودند. آن وقت آن نامه مضمونش این بود که خلاصه باید تسلیم بشوید و الّا کارتان تمام است. مال سال ۸۲ است. تسلیم نشدیم، ایستادیم و ان‌شاءاللّه باز هم خواهیم ایستاد.»
** اسامی امضاکنندگان نامه سال ۶۹
کسانی که فقط دوسال بعد از اتمام جنگ و در آغاز دوره بازسازی کشور چنین نامه ای را در تهران و دقیقا در اردیبهشت ماه ۶۹ نوشتند، اسامی شان در ادامه آمده است:
حاج سید ابوالفضل موسوی زنجانی ـ دکتر مصطفی اخلاقی ـ علی اردکانی ـ امیر توکل ـ امیرابراهیمی ـ حاج محمد تقی انوری ـ دکتر غلامعلی اخروی ـ مهندس مهدی بازرگان ـ مهندس مرتضی بدیعی ـ عبدالله برهان‌مهر ـ محمد بسته‌نگار ـ مهندس عبدالعلی بازرگان ـ مهندس سید صالح بنافتی ـ دکتر محمد حسین بنی اسدی ـ محمد علی بهنیا ـ دکتر فرهاد بهبهانی ـ دکتر منوچهر بیات ـ مهندس رضا پویان ـ دکتر نورعلی تابنده ـ مهندس عباس تاج ـ مهندس محمد توسلی حجتی ـ دکتر غلامعباس توسلی ـ محمد توسلی ـ مهدی چهل تنی ـ مهندس حسین حریری ـ ابوالفضل حکیمی ـ عزت‌الله خلیلی ـ حاج محمد خلیل نیا ـ دکتر علی خواجوی ـ مهندس هوشنگ خیراندیش ـ دکتر حبیب داوران ـ جمال درودی ـ عبدالله رادنیا ـ مهندس محمد رسولیان ـ بهمن رضاخانی ـ دکتر شهریار روحانی ـ یدالله روشن اردلان ـ زین‌العابدین زاخری ـ اکبر زرینه باف ـ مهندس کورش زعیم ـ دکتر یدالله سحابی ـ صادق سرفراز ـ عباس سمیعی ـ مهندس عزت‌الله سحابی ـ حسین شاه حسینی ـ ابوالفضل میرشمس شهشهانی ـ مهندس هاشم صباغیان ـ احمد صدر حاج سید جوادی ـ دکتر رضا صدر ـ حسن طالبی ـ مهندس اکبر طاهری ـ دکتر رحیم عابدی ـ محمود عمرانی ـ ابراهیم عینکچی ـ دکتر اصغر غروی ـ حاج سعید غفارزاده ـ جلال غنی زاده ـ مهندس مرتضی فاضلی ـ سرلشگر ناصر فربد ـ دکتر غفار فرزدی ـ دکتر حسن فرید اعلم ـ سرلشگر مرتضی فکور ـ مهندس عباس قائم الصباحی ـ مهندس مصطفی کتیرایی ـ محمد علی گرجستانی ـ حاج محمود مانیان ـ دکتر اسدالله مبشری ـ سید جواد مادرشاهی ـ علی مومنی ـ سرتیپ ناصر مجللی ـ دکتر علیقلی محمودی بختیاری ـ حاج محمد محمدی ارهالی ـ دکتر سید رحمت الله میرحقانی ـ سید مصطفی مصطفوی ـ مهندس علی اکبر معین‌فر ـ مهندس تقی مکی نژاد ـ هرمز ممیزی ـ خسرو منصوریان ـ مهندس نظام‌الدین موحد ـ مهندس رضا مسموعی ـ سید نورالله میراحمدی ـ مصطفی مسکین ـ حسن نامی ـ سرهنگ غلامرضا نجاتی ـ صادق نوبری ـ حسین نایب حسینی ـ علی وکیل ـ دکتر محمد هادی هادی زاده ـ مهندس علیرضا هندی ـ دکتر ابراهیم یزدی ـ مهندس حبیب یکتا.