به گزارش ایرنا، با وجود تحریم های ظالمانه و شرایط دشوار اقتصادی، تولیدکنندگان به مثابه جهادگرانی هستند که از همه چیز گذشته اند تا اقتصاد را پویا نگه داشته و نانی به سفره شمار زیادی از کارگران برسانند.
در این میان تولید قند و شکر در استانی مانند خراسان رضوی، که زمینی تشنه دارد و نمی تواند چغندرها را به میزان نیاز سیراب کند، کار بسیار دشواری است و اگر دست حمایتگر دولت نباشد، بیرون کشیدن گلیم کارخانه‌داران از این آب به راحتی ممکن نیست.
صنعت قند کشور با اشتغالزایی برای بیش از ۵۰ هزار نفر، که خراسان رضوی پنج هزار نفر از آن سهم دارد، از حوزه های راهبردی به شمار می رود و اگر این صنعت به افول رود، مشکلات متعددی را به وجود می آورد که با اتخاذ برخی تدابیر می توان این صنعت را کمک کرد.
اصلاح نرخ، درخواست نخست
کارخانه داران خراسان رضوی مشکلات خود را در نشست های متعدد در دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان در حضور مدیران دولتی مطرح کرده اند و راهکارهایی در این مورد جمع بندی شده که در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان در حضور استاندار مطرح شد.
امسال با توجه به افزایش هزینه های تصفیه شکر در کارخانه نرخ محاسباتی تصفیه هر کیلوگرم شکر خام حداقل ۱۰ هزار و ۸۶۲ ریال برآورد می شود اما قیمت های تصفیه و تبدیل شکر خام به شکر سفید از طرف دولت پنج هزار و ۵۰۰ ریال اعلام شده است.مسوول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی به موانع و چالش های کارخانجات قند استان که در نشستهای این دبیرخانه با حضور متولیان بخش خصوصی و بخش دولتی جمع بندی شده بود، پرداخت و گفت: مهمترین مشکلات این بخش کمبود نقدینگی، مطالبات معوق از دولت، نرخ تصفیه شکر خام، واردات بی رویه و پایین بودن تعرفه آن است.
علی اکبر لبافی افزود: براساس جدول قیمت محاسباتی، قیمت تضمینی چغندر قند به نرخ هر کیلوگرم ۱۸ هزار ریال، قیمت هر کیلوگرم شکر تولیدی مصوب سال ۱۴۰۱ در کارخانه ۱۶۸ هزار و ۸۹۵ ریال اعلام شده است، که برای پایداری کارخانه های قند و جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر آنها درخواست می شود وزارت جهاد کشاورزی در تعیین قیمت شکر خام تجدید نظر کند.
وی اظهار داشت: امسال نیز با توجه به افزایش شدید هزینه های تصفیه شکر در کارخانه شامل هزینه کیسه و لوازم بسته بندی، بهای گاز مصرفی، دستمزد کارکنان، قطعات و لوازم مورد نیاز خط تولید و ... نرخ محاسباتی تصفیه هر کیلوگرم شکر خام حداقل ۱۰ هزار و ۸۶۲ ریال برآورد می شود اما قیمتهای تصفیه و تبدیل شکر خام به شکر سفید از طرف دولت پنج هزار و ۵۰۰ ریال اعلام شده است
وی افزود: براساس کارشناسی های انجام شده در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نرخ دستمزد اعلام شده برای تصفیه شکر کمتر از هزینه های جاری است و پیگیری خاصی در خصوص ترمیم عادلانه نرخ دستمزد صورت نگرفته است، اما کارخانه های قند و شکر استان درخواست دارند، نرخ تصفیه شکر که شرکت بازرگانی داخلی در نظر می گیرد، معقول شود.
لبافی گفت: پیشنهاد می شود که جدول محاسباتی نرخ دستمزد تصفیه شکر از سوی وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاه های متولی و تنظیم کننده بازار مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
پرداخت مطالبات و اصلاح تعرفه واردات
مسوول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی به مطالبات کارخانه های قند و شکر استان اشاره و بیان کرد: در مجموع از سال ۱۳۹۶ تاکنون بیش از ۵۰ میلیارد تومان مطالبات کارخانه های قند و شکر استان توسط دولت پرداخت نشده است.
لبافی گفت: فعالان اقتصادی پیشنهاد کرده اند که بخشی از مطالبات کارخانه ها در قالب تهاتر با بانکها تسویه شود اما پیشنهاد می شود که پرداخت مطالبات معوق کارخانه های قند و شکر استان از دولت توسط استانداری و سازمان جهاد کشاورزی و سایر مبادی ذیربط ظرف مدت ۱۰ روز پیگیری شود.
وی بیان کرد: براساس آمار موجود در سال جاری حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن شکر خام وارد کشور شده که بیش از نیاز کشور است، از سوی دیگر تعرفه موجود پایین است و تولیدات داخلی امکان رقابت با کالای وارداتی را ندارند.
لبافی اظهار داشت: آنان خواستار تغییر تعرفه فعلی (۲ درصد) برای واردات شکر خام و وضع تعرفه های جدید و شناور برای ورود شکر خام به منظور حفظ رقابت پذیری تولیدات شکر داخلی هستند.
مسوول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی، تامین تسهیلات مورد نیاز برای خرید تجهیزات، مواد اولیه و توزیع عادلانه شکر خام بین کارخانه های قند و شکر کشور را از دیگر خواسته های فعالان این بخش ذکر کرد.
وی گفت: آنان می خواهند که حداقل امتیاز واردات شکر خام را در اختیار کارخانجات قرار دهند تا بتوانند از این طریق به نوعی عقب افتادگی های خود را جبران کنند.
چغندرقند و زمین تشنه خراسان رضوی
اکنون محصول چغندر قند در ۱۹ شهرستان خراسان رضوی، که دارای اقلیم معتدل و سردی هستند، کشت می شود و جوین، جغتای، تربت حیدریه، چناران، فریمان، تربت جام، مشهد و قوچان از جمله شهرستان‌های شاخص این حوزه هستند و نیاز روزانه هفت کارخانه چغندر قند استان (با میانگین سالانه ۱۰۰ روز کاری) ۱۷ هزار تن چغندر قند است.
۸۵ درصد از قیمت تمام شده شکر را چغندرقند تشکیل می دهد، خراسان رضوی با بحران کمبود آب مواجه است و نمی تواند میزان چغندرقند مورد نیاز خود را تولید کند، در حال حاضر بین ۹۰۰ تا یک میلیون تن از نیاز کارخانه‌های قند استان، از کشت چغندرقند در داخل استان تامین می‌شود و ۲۵۰ هزار تن چغندر قند نیز از استانهای غربی وارد می‌شود که در مجموع باز هم ۵۰۰ هزار تن از ظرفیت اسمی کارخانه‌های چغندر قند استان خالی می ماند.
کمبود آب، پایین بودن نرخ خرید چغندرقند، کاهش میزان کشت این محصول در استان، کاهش برداشت چغندرقند از مزارع و کمبود میزان نیاز کارخانه های قند به چغندر، شرایط خاصی را ایجاد کرده است و در حال حاضر کارخانه های قند استان ناچار به تامین بخشی از چغندرقند با قیمت زیاد، از استانهای غربی و شمال غرب کشور هستند.
کمبود آب، پایین بودن نرخ خرید چغندرقند، کاهش یافتن میزان کشت این محصول در استان، کاهش برداشت چغندرقند از مزارع و کمبود میزان نیاز کارخانه های قند به چغندر، شرایط خاصی ایجاد شده است و در حال حاضر کارخانه های قند داخل استان ناچار به تامین بخشی از چغندرقند با قیمت زیاد، از استانهای غربی و شمال غرب کشور است
رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی به بحران آبی استان اشاره و اظهار کرد: خراسان رضوی یکی از استانهای بحران‌زده در موضوع منابع آبی است، با این وجود همچنان شاهدیم که کشتهای آب‌بر در این خطه انجام می‌گیرد و این موضوع تناسبی با شرایط امروز ما ندارد و دغدغه ها برای نسل‌های بعدی را دوچندان می کند.
غلامحسین شافعی، کشت فراسرزمینی یا واردات محصولات آب‌بَر از کشورهای همسایه همچون افغانستان را مورد تاکید قرار داد و گفت: تاکید ما ایجاد کمیته‌ای تحقیقاتی است که می‌تواند نیازهای استان را در حوزه محصولات کشاورزی احصا کرده و تامین آن را در چهارچوب انواع کشتهای مختلف و از جمله نوع فراسرزمینی دنبال کند.
وی اضافه کرد: در این راستا اتاق بازرگانی ایران آمادگی دارد تا هزینه‌های مطالعاتی این اقدام را پرداخت کرده و به مدد بدنه کارشناسی خود به این مهم کمک نماید.
وی یکی از راهکارهای حل مشکلات کارخانجات قند را تامین چغندر از مسیر کشت فراسرزمینی عنوان و بیان کرد: این اقدام هم به کاهش هزینه‌ها و هم حفظ منابع آبی کمک خواهد کرد و منابع اولیه لازم را در اختیار این واحدها قرار می‌دهد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز در این باره گفت: کشت فراسرزمینی چغندرقند در هرات افغانستان ۶ ماهه است که در دستور کار قرار داد و یکی از بندهای تفاهم نامه خراسان رضوی با ایالت هرات به شمار می رود.
ابوالفضل چمندی اظهار داشت: از سوی دیگر ایالت هرات نیز با کمبود آب مواجه است، اما کشت آزمایشی چغندرقند در سطح هزار هکتار از اراضی هرات را تقبل کرده و از استان خواسته اند که در ازای آن شیوه های نوین آبیاری را به این ایالت منتقل کند.
راهکارها برای رفع مطالبات کارخانه‌داران
در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی که با حضور استاندار برگزار شد، همه پیشنهادهای دبیرخانه مورد بررسی قرار گرفت و عمده آنها به تصویب رسید تا از سوی شورا به مرکز ارسال شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در این نشست گفت: از بهمن امسال مباحث مربوط به زنجیره تولید شکر اعم از تولید، توزیع و واردات برای یکسال به انجمن صنفی کارخانه های قند و شکر ایران واگذار شده است که بسیاری از مشکلات در این بخش را حل می کند.
غلامرضا قنبری در خصوص حل مطالبات کارخانه های قند و شکر خراسان رضوی پیشنهاد داد که بانکها از طریقی بتوانند نقدینگی این کارخانه ها را تامین کنند، برای رفع مطالبات آنها از دولت نیز می توان به کارخانه ها شکر خام تحویل داد و این پیشنهاد باید به تهران اعلام شود.
وی اظهار داشت: راندمان تولید شکر نسبت به میزان زمینی که زیر کشت چغندرقند می رود، کم است و باید برای این مساله تدبیری اساسی کرد، در این راستا شاید کشت فراسرزمینی بتواند بهترین گزینه باشد.
استاندار خراسان رضوی نیز در جمع بندی این موضوع گفت: واگذاری امور به انجمن صنفی کارخانه های قند و شکر باید پایه همه تصمیمات قرار گیرد، در این راستا بسیاری از مشکلات مربوط به این کارخانه ها حل می شود.
یعقوبعلی نظری اظهار داشت: در خصوص مطالبات کارخانه های قند و شکر می توان تهاتر لازم را در استان انجام داد تا بخشی از مطالبات آنها از طریق دولت برطرف شود.
وی اظهار داشت: پیشنهادهای جمع بندی شده در خصوص درخواستهای کارخانه داران قند و شکر از طریق شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی به مرکز اعلام و پیگیری خواهد شد.
استاندار خراسان رضوی گفت: در صورتی که کارخانه های قند بخواهند کنسرسیومی تشکیل دهند تا بتوان کشت فراسرزمینی را در افغانستان پیگیری کرد، مورد پذیرش استان قرار خواهد گرفت.