به گزارش ایرنا، طبق اعلام سخنگوی صنعت آب کشور، میزان بارش ها در زمستان امسال تا نیمه بهمن ماه به ۱۰۹ میلی لیتر رسیده که در مقایسه با دوره بلندمدت ۵۴ ساله، ۹ درصد و نسبت به سال گذشته ۱۳ درصد کاهش دارد.
اکنون کشور وارد سومین سال پیاپی خشگسالی شده است و در سال جاری استانهای قزوین، اردبیل، قم، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان، البرز، سمنان، خراسان رضوی و تهران کم بارش ترین استانهای کشور هستند.
این در حالی است که مردم گمان می کنند که با اندک بارش‌های صورت گرفته در فصل زمستان، وضعیت آبگیری سدها به حد نرمال رسیده و دیگر دغدغه کم آبی وجود ندارد و حال آنکه طبق اعلام مسوولان مربوطه، اوضاع کم آبی و خشکسالی همانند گذشته نگران کننده است.
کمتر از ۱۸ درصد حجم سدهای خراسان رضوی آب دارد
خراسان رضوی ۳۲ سد در حال بهره‌برداری دارد که در شهرستانهای تربت‌حیدریه، قوچان، مشهد، خواف، درگز، سبزوار، تایباد، تربت‌جام، چناران، سرخس، نیشابور، کلات و فریمان قرار دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: هم اینک فقط ۱۸ درصد از حجم ذخیره سدهای استان آب دارد که این رقم در مدت مشابه پارسال ۲۹ درصد بوده است.
علیرضا طاهری افزود: در حال حاضر ۲۷۷ میلیون متر مکعب آب در پشت سدهای استان وجود دارد که این رقم در مدت مشابه پارسال ۴۵۷ میلیون متر مکعب بود.
وی ادامه داد: از ابتدای سال آبی جاری (از اول مهرماه تا کنون) ۲۴.۲۸ میلیون متر مکعب آب وارد مخازن سدهای استان شده است.
بارندگی ها تاثیری در افزایش حجم آب سدها نداشت
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی خاطرنشان کرد: بارندگی های اخیر تاثیری در افزایش حجم ذخیره آب پشت سدها نداشته است و همچنان دغدغه کم آبی وجود دارد.
طاهری افزود: میزان بارندگی امسال در استان ۵۷.۸ میلی‌متر است که نسبت به سال آبی گذشته ۲۶ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۳۸ درصد کاهش نشان می دهد.
وی ادامه داد: میزان برداشت آب بیش از مقدار تولید آن در طبیعت است و این امر منجر به ایجاد پدیده خطرناک نشست زمین و تهی شدن آبخوانها از آب های زیرزمینی شده است.
طاهری افزود: برای جلوگیری از پیشرفت این پدیده، طرح هایی در حوضه آبهای زیرزمینی و سطحی تعریف شده که اصلی ترین کار در حوزه تعادل بخشی و کمک به آبخوانها است.
وی اضافه کرد: انسداد چاه های غیرمجاز از مهمترین این طرحها است و این کار غیراخلاقی ترین عمل است که به شدت با آن برخورد می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: امسال حدود هزار و ۲۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در سطح استان بسته شدده و در هشت سال گذشته نیز بیش از ۱۷ هزار چاه غیرمجاز در استان مسدود شده بود.
طاهری افزود: کنترل برداشت از آبهای زیرزمینی با نصب شمارشگرهای هوشمند از دیگر اقدامات این حوزه است و در این راستا به عنوان نخستین استان کشور حدود ۱۰ هزار و ۱۰۵ حلقه چاه برقی به شمارشگر هوشمند مجهز شده است و برداشت آب حدود ۸۰ درصد از این تعداد در شرکت آب منطقه ای کنترل می شود.
وی اضافه کرد: میزان مصرف سالانه آب در مشهد حدود ۲۷۰ میلیون مترمکعب و در استان ۳۰۲ میلیون مترمکعب است و برای تامین آب مشهد در تابستان سال آینده نگرانی هایی وجود دارد لذا مدیریت مصرف نیز باید توسط مشترکان لحاظ شود تا با تنش جدی مواجه نشویم.
کمتر از ۱۵ درصد حجم مخزن سد دوستی آب دارد
ظرفیت ذخایر آب سدهای خراسان رضوی یک میلیارد و ۵۱۲ میلیون متر مکعب است که یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب آن مربوط به سد دوستی، به عنوان بزرگترین سد استان، است که به صورت مشترک و با سهم مساوی بین ایران و کشور ترکمنستان تقسیم می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: حجم مخزن سد دوستی یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب است که هم اینک حدود ۱۸۹ میلیون متر مکعب از این حجم معادل کمتر از ۱۵ درصد آب دارد.
حسین اسماعیلیان افزود: سدهای کارده، طرق و ارداک نیز به عنوان منابع اصلی تامین آب شرب مشهد شرایط مشابهی دارند و کمتر از ۱۶ درصد از حجم ذخیره این سدها آب دارد که این رقم در مدت مشابه پارسال ۲۹ درصد بود.
وی اضافه کرد: هم اینک حجم ذخیره سدهای مشهد ۲۰۶ میلیون متر مکعب است که این رقم در مدت مشابه پارسال ۳۷۳ میلیون متر مکعب بود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد ادامه داد: در ۲ سال آبی گذشته استان و شهرستان مشهد خشکسالی سختی را تجربه کردند که اکنون نیز همچنان در شرایط خشکسالی شدید هستیم.
اسماعیلیان خاطرنشان کرد: در سال جاری در حوزه شهرستان مشهد، حدود ۶۰ درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره آماری بلندمدت و ۴۰ درصد نیز نسبت به سال آبی گذشته داشته ایم.
وی اضافه کرد: استان خراسان رضوی و شهرستان مشهد در چندسال اخیر به خصوص در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، با خشکسالی های متوالی رو به رو بوده اند اما با اجرای طرح های اضطراری تامین آب شرب در مشهد و روستاها در تابستان امسال، گذر موفقی از تنش حاصل شد و از لحاظ تامین آب شرب شرایط پایدار بود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد ادامه داد: تنش آبی روستاهای مشهد با اقدامات موثر از ۱۴۰ روستا به ۹۰ روستا کاهش یافت و در یکسال اخیر شمار روستاهایی که با تانکر آبیاری می شوند از ۸۰ روستا به ۶۰ روستا رسید.
اسماعیلیان افزود: یکی از اهداف مهم این شرکت، توسعه مشارکتهای بخش خصوصی و عمومی و تنوع بخشی به تجهیز منابع مالی اجرای طرح های عمرانی است از این رو در دولت سیزدهم یکی از بزرگترین قراردادهای آب و فاضلاب کشور از محل مشارکتهای عمومی و خصوصی با ارزش ۶۰ هزار میلیارد ریال در مشهد به مرحله اجرا درآمد.
وی تاکید کرد: مدیریت مصرف و همراهی شهروندان در عبور از شرایط تنش آبی بسیار مهم و ضروری است و باید مورد تاکید باشد.
کمبود بارشها و ادامه خشکسالی مهمترین دغدغه آبفا
شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی به یک میلیون و ۲۶۵ هزار مشترک آب و ۲۲۲ هزار مشترک فاضلاب در شهرها و روستاهای این استان، به جز مشهد، خدمت‌رسانی می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی با تاکید بر اینکه بزرگترین دغدغه و چالش این شرکت موضوع ادامه خشکسالی و چالش کمبود بارشهاست، افزود: این موضوع منابع آبی استان را تحت تاثیر منفی قرار داده است.
سیدابراهیم علوی افزود: در سال ١۴٠١ در قالب پروژه های عمرانی هزار میلیارد تومان در قالب ١٧٠ طرح عمرانی در پروژه های ضروری استان هزینه شده و با اجرای این طرح ها، تابستان ١۴٠١ با کمترین مشکل سپری شد.
وی ادامه داد: استفاده از ظرفیت خیران آبرسان در روستاهای کم برخوردار از دیگر اقدامات این شرکت است و از این محل کار آبرسانی به ٢٨٠ روستا آغاز شد و مشکلات بیش از ٩٠ درصد این روستاها تا کنون مرتفع شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی افزود: در حوزه آبرسانی روستایی در دولت سیزدهم اقدامات خوبی صورت گرفته، به طوری که ۲۳ روستای بالای ۲۰ خانوار به تعداد روستاهای زیر پوشش آبفا افزوده شد و شاخص بهره مندی از خدمات آب روستایی در استان به ۷۷ درصد رسیده است.
علوی اضافه کرد: برای سال آینده نیز تسریع و ادامه آبرسانی به روستاهای فاقد آب با جدیت دنبال و پیش بینی می شود در این راستا هزار و ۵٠٠ میلیارد تومان با قرارگاه امام حسن (ع) مبادله قرارداد شود تا مشکلات کم آبی رفع شود.
وی خاطرنشان کرد: رسیدگی به کاهش منابع آبی و تعریف پروژه های اضطراری برای تامین منابع آب، تکمیل طرح های بااهمیت و ویژه و تکمیل طرح های سفر ریاست جمهوری به استان از دیگر موارد در دستور کار برای سال ١۴٠٢ است.
خراسان رضوی با اقلیم خشک و کویری، از نظر آب وضعیتی بحرانی دارد و از ۳۷ دشت این استان، شرایط ۳۴ دشت بحرانی است و سطح آب زیرزمینی آن افت کرده است.
اکنون حدود ۹۰ درصد گستره استان خراسان رضوی و ۹۹ درصد پهنه شهرستان مشهد در شرایط خشکسالی شدید قرار دارند که گذر دادن این خطه از تنش آبی، نیازمند کاری جهادی و مشارکت مردم است.