به گزارش خبرنگار ایرنا غلامعلی حداد عادل روز چهارشنبه در ارتباط تصویری با مراسم افتتاحیه نخستین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران که به میزبانی دانشگاه بیرجند در فرهنگسرای این شهر برگزار شد افزود: در بازارچه‌های مرزی مشکل زبان وجود ندارند چون اقوام برخی خانواده‌ها آن طرف مرز هستند لذا بازارچه‌های مرزی می‌تواند به لحاظ مبادلات اقتصادی عامل مثبت در بحث زبان‌ها و گویش‌ها باشد.
وی اظهار داشت: دانشگاه بیرجند که در مرزهای شرقی ایران واقع شده، با برگزاری نخستین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران به وظایف تخصصی و بومی‌سازی در این منطقه عمل کرده است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: ملت ایران از چند هزار سال قبل در چهارراه تمدن و فرهنگ قرار گرفته و کشور ما با ۱۵ کشور همسایه مرز مشترک دارد که این تنوع از جهات مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قابل بررسی است.
وی تصریح کرد: وقتی یک خط مرزی ۲ کشور را از هم جدا می‌کند به معنای آن نیست که در مرز همه چیز تابع اداره دولت‌هاست بلکه یک سلسله امور از جمله اوضاع اقلیمی، مستقل از تقسیمات سیاسی است و امروز فرهنگ هم تا حدودی پیوستگی خود را دارد و حفظ کرده است.
حدادعادل افزود: به عنوان نمونه می‌توان از موسیقی اقوام نام برد با اینکه یک مرز سیاسی آنها را از هم جدا کرده اما موسیقی آنها متفاوت نیست و زبان نیز همین طور است.
وی گفت: در بسیاری از مناطق مرزی زبان ویژه این مناطق نزدیک به کشور همزبان، مستقل از تقسیمات سیاسی است البته تحت تاثیر زبان معیار کشور خودشان قرار می‌گیرد اما برای مثال زبان کردها در ایران و عراق خیلی شبیه به هم است اما با چاشنی و طعم متفاوت که یک واقعیت است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به اینکه مرزها در کشورها به ویژه ایران به ۲ دسته فعال و خاموش تقسیم می‌شوند یادآور شد: در مرزهای خاموش که داد و ستدی نیست زبان هم خاموش است اما در مناطق مرزی فعال به لحاظ اقتصادی، زبان هم دستخوش تحول قرار گرفته است.
وی گفت: زبان معیار دو کشوری است که مرز مشترک دارند و در این مناطق مهاجرت‌ها در طول تاریخ موجب ایجاد تغییراتی در زبان این مناطق شده است.
حدادعادل افزود: زبان‌شناسان می‌توانند هم در مرزهای فعال و هم مرزهای خاموش به نتایج خوبی برسند، هم از جهت محفوظ ماندن زبان‌ها و هم به لحاظ متحول بودن و تغییرات آوایی واژگان و صرف و نحوی که به هر حال موضوع بکری در کشور ماست که در زبان‌شناسی کاربردی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
وی اظهار داشت: امیدواریم نخستین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران در بیرجند مقدمه‌ای برای مطالعات علمی‌تر، بهتر و بیشتر در آینده باشد و موضوع مطالعه زبان‌های مرزی هم به جامعه‌شناسان زبان مربوط می‌شود هم با لحاظ علمی و ژئوپلتیک یا معادل آن رابطه جغرافیا و مسائل سیاسی ارتباط دارد.
اولین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران امروز (چهارشنبه) با حضور جمعی از استادان و صاحبنظران برجسته از دانشگاه‌های کشور به میزبانی دانشگاه بیرجند و مراسم افتتاحیه این همایش یک روزه در محل فرهنگسرای این شهر برگزار شد.
آخرین مهلت ثبت‌نام برای شرکت در این همایش دهم بهمن امسال بود و در مجموع ۱۵۰ مقاله به دبیرخانه رسید که در نهایت ۳۰ مقاله برای ارائه در روز همایش پذیرش شد.
مطالعات تطبیقی، آوایی، ساخت‌واژی و نحوی، رده‌شناسی زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران، دو زبانگی یا چند زبانگی و مسائل زبان‌آموزی در مناطق مرزی ایران، وام‌گیری زبانی، تماس زبانی و همگرایی فرهنگی در زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران، مهاجرت و تغییر زبانی در زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران، زبان‌ها و گویش‌های مناطق مرزی ایران در متون کهن، ملاحظات زبانی و گویشی در بررسی اسناد و مکاتبات تاریخی مناطق مرزی ایران و نیز نقش اشتراکات زبانی و گویشی در رونق گردشگری مناطق مرزی ایران از جمله محورهای این همایش است.