به گزارش روز یکشنبه ایرنا، "آپا" خبرگزاری رسمی جمهوری آذربایجان اعلام کرد که تردد در جاده لاچین ـ خانکندی که از ۸۳ روز پیش تاکنون محدود شده، تنها برای اهداف بشردوستانه باز است.
این رسانه با اشاره به عبور چند خودرو و کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه صلیب سرخ پس از رای دیوان بین المللی دادگستری به مقصد شهر خانکندی مرکز قره‌باغ که هم‌اکنون در اختیار ارامنه قرار دارد، اعلام کرد که محدودیت تردد در این مسیر همچنان ادامه دارد.
جمهوری آذربایجان از حدود سه ماه پیش با مسدود کردن جاده لاچین ـ خانکندی عملا تردد ارامنه بین شهر خانکندی و خاک ارمنستان از مسیر جاده لاچین را به بهانه مقابله با تخریب محیط زیست و غارت منابع طبیعی خود به شدت محدود کرده است.
مقامات باکو با سازماندهی افرادی تحت عنوان فعالان محیط زیست، مدعی انتقال سلاح و ملزومات نظامی و نیز بهره‌برداری غیرقانونی ارامنه ساکن قره‌باغ از ذخایر طبیعی و معدنی این منطقه از جمله ذخایر طلا و منابع جنگلی و انتقال آن به ارمنستان هستند ولی این امر از سوی مقامات ایروان رد شده است.
ارمنستان، جمهوری آذربایجان را به مسدود کردن تعمدی جاده لاچین ـ خانکندی بر خلاف مفاد توافق‌نامه آتش بس سه جانبه جنگ دوم قره‌باغ متهم و اعلام کرده است که جمهوری آذربایجان جمعیت ارمنی ساکن خانکندی را گروگان گرفته است تا به اهداف خود در خصوص مناقشه قره‌باغ برسد.
یک هفته پیش پس از رای دیوان بین‌المللی دادگستری، کامیون‌ها و خودروهای حامل کمک‌های بشردوستانه کمیته بین‌المللی صلیب سرخ بدون مانع از دالان لاچین رد شده و به خانکندی مرکز قره باغ رفتند.
بر اساس مفاد تفاهم‌نامه آتش بس سه جانبه جنگ دوم قره باغ، نیروهای روسی حافظ صلح، تضمین کننده تردد ایمن از جاده لاچین ـ خانکندی هستند ولی این نیروها در هفته‌های اخیر در برابر اعتراضات سازماندهی شده توسط دولت جمهوری آذربایجان و نیز محدود شدن تردد در این مسیر جاده‌ای سکوت کرده‌اند.
جیحون بایراموف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان چند روز پیش در جریان سفر سرگئی لاوروف همتای روسی خود خواستار ایجاد پاسگاه کنترل مرزی در ابتدای جاده لاچین ـ خانکندی شد ولی لاوروف اعلام کرد که نیازی به دایر کردن پاسگاه در این مسیر نیست و نیروهای روسی امنیت تردد را تضمین می کنند.
به گزارش ایرنا، جمهوری آذربایجان طی سه ماه ماه گذشته اعلام کرده که گذرگاه لاچین برای عبور و مرور غیرنظامیان باز است اما در مقابل ارمنستان می گوید که مقامات باکو با سازماندهی عوامل خود تحت عنوان نیروهای مدنی و فعالان محیط زیست، مانع از انتقال سوخت، مواد غذایی و اقلام پزشکی به شهر خانکندی شده و به این طریق، موجب فراهم شدن بستر فاجعه انسانی در این منطقه شده‌اند.
دیوان بین‌المللی دادگستری ۱۰ روز پیش حکم قانونی و الزام آور(با شماره ۱۳-۲) را در مورد آخرین درگیری‌های حقوقی در منازعات طولانی مدت میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر قره باغ صادر کرده و خواستار رفع محدودیت و برقراری تردد در مسیر جاده لاچین ـ خانکندی شد.
پس از جنگ پاییز سال ۲۰۲۰ بین جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان معاهده آتش بس سه جانبه ای بین روسیه ـ جمهوری آذربایجان ـ ارمنستان امضا شد اما تکلیف خانکندی مرکز قره‌باغ به صورت نامشخص رها شد.
بر اساس یکی از مفاد آتش بس سه جانبه، طرفین متعدد به ایجاد گذرگاه بین خانکندی و خاک ارمنستان از طریق شهر لاچین و نیز گذرگاه بین بخش شرقی خاک جمهوری آذربایجان به سمت نخجوان شدند که از همان ماه‌های نخست، گذرگاه لاچین برای طرف ارمنستان باز شد ولی ارمنستان تاکنون در خصوص ایجاد گذرگاه جدید بین بخش شرقی و خاک جمهوری خودمختار نخجوان اقدامی نکرده و این موضوع را خارج از تعهد امضا شده عنوان می‌کند.
پس از جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ که با قرارداد آتش بسی به میانجیگری روسیه به پایان رسید، سه تا ۶ هزار نیروی حافظ صلح روسی در منطقه حاضر شده و تلاش خود را برای برقراری آتش بس بین طرفین آغاز کردند ولی در مدت ۳۰ ماه گذشته، آتش بس بین طرفی آذری و ارمنی بارها نقض شده است.