در حالی که سرزندگی مناطق حفاظت شده در دنیا از جمله ایران همواره مورد توجه است به طوری که در کنوانسیون تنوع زیستی پیش‌بینی شده میانگین مناطق حفاظتی در دنیا به ۳۰ درصد از وسعت یک کشور برسد و اکنون ایران حدود ۱۱.۶ درصد منطقه حفاظت شده دارد تلاش برای حفظ گونه های گیاهی و جانوری منطقه حفاظت شده دیل در دل یک سرزمین گرمسیری می تواند الگویی برای سایر نقاط کشور باشد.
تخریب زیستگاه، اجرای طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای، فعالیت‌های معدنی، شکار و صید غیرمجاز، خشکسالی و مخاطرات طبیعی و انسانی از جمله مخاطراتی است که مناطق حفاظت شده را تهدید می کند به همین علت حفظ میراث طبیعی این بخش از استان کهگیلویه و بویراحمد به دغدغه مردم و مسئولان تبدیل شده است و آنان مصمم هستند تا از این میراث طبیعی صیانت کنند.
منطقه حفاظت شده کوه دیل درشهرستان گچساران با مساحت ۱۰ هزار و ۳۷۴ هکتار،پوشش جنگلی از نوع بلوط،بنه،بادام، زالزالک یک میراث طبیعی ارزشمند محسوب می شود که طبیعت دوستان با کمک مسئولان با درختکاری در حال بازسازی بخش های آسیب دیده بر اثر آتش سوزی یا خشکسالی هستند.
دولت نیز تلاش می کنند با ایجاد زیرساخت های تامین آب زمینه ادامه زندگی گونه‌های جانوری چون بز و پازن، قوچ و میش، خرس قهوه‌ای، پلنگ، سمور سنگی، گرگ، خرگوش، گراز، کبک، تیهو، جغد و بحری در این منطقه حفاظت شده را فراهم کند .
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد می گوید که تامین آب حیات وحش به علت قرار داشتن منطقه حفاظت شده دیل در یک منطقه گرمسیری از دغدغه های کارشناسان این استان که اقدام های مختلفی برای رفع این نگرانی ها در سال جاری انجام گرفته است.
اسلام جاودان خرد اضافه کرد: امسال پنج مخزن در منطقه حفاظت شده دیل احداث شده تا آبی که با تانکرهای آبرسان برای استفاده گونه های حیات وحش در نیمه نخست انتقال می یابد در آنان ذخیره شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: بهسازی ۶ دهنه چشمه طبیعی از دیگر اقدام های دولت در سال جاری برای تامین آب حیات وحش در این منطقه حفاظت شده است.
وی گفت: آب مورد نیاز گونه های حیات وحش در فصول بهار و تابستان با تانکرهای آبرسان به منطقه حفاظت شده دیل منتقل می شود.
جاودان خرد با اشاره آسیب دیدگی جنگل های دیل به علت آتش سوزی های سال های اخیر گفت: امسال چند برنامه کاشت درخت از گونه های جنگلی و مثمر با همکاری طبیعت دوستان منطقه حفاظت شده دیل انجام گرفته است.
وی تاکید کرد: در این آیین بذرپاشی یا نهالکاری در سطح پنج هکتار از جنگل های منطقه حفاظت شده دیل صورت گرفت.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت : آخرین مرحله درختکاری جنگل های این منطقه حفاظت شده چند روز گذشته به مناسبت هفته درختکاری انجام شد.
وی ابراز کرد: در این آیین در بخش های از مناطق حفاظت شده مذکور که سال های گذشته دچار آسیب شده اند درختان مثمر از جمله انگور و انجیر سازگار با شرایط منطقه غرس شد.
جاودان خرد افزود: رهبر فرزانه انقلاب در سنوات گذشته و همزمان با آغاز هفته منابع طبیعی بر کاشت درختان مثمر در فضای سبز و دیگر مکان ها تاکید ویژه داشتند برهمین اساس درختان مثمر انگور و انجیر در منطقه حفاظت شده کوه دیل در شهرستان گچساران غرس شد.
جاودان خرد تاکید کرد که درختان غرس شده با طبیعت سازگاری دارند و کارشناسان محیط زیست شهرستان گچساران از گونه های انگور و انجیر سفید مناطق گرمسیری استفاده کرده که با شرایط منطقه سازگار است .
جاودان خرد تصریح کرد : به همت محیط بانان و کارشناسان اداره حفاظت محیط زیست شهرستان گچساران، ۵۰ اصله نهال انجیر سفید و ۳۰ اصله درخت انگور در محدوده جان پناه منطقه حفاظت شده دیل غرس شد .
ایجاد جنگل های دست کاشت با بذرپاشی
کارشناس آموزش و پایش اداره حفاظت محیط زیست گچساران اظهار کرد:امسال همچنین بذرپاشی در جنگل های دیل به منظور احیای جنگل های آسیب دیده از آتش سوزی ها در این منطقه از طبیعت زاگرس انجام گرفته است.
داود حبیبی تاکید کرد: برای انجام عملیات بذرپاشی منطقه حفاظت شده کوه دیل ابتدا در شهریور امسال ۳۰ کیلوگرم بذر گونه های بادام کوهی و بلوط از سوی جوامع محلی روستای دیل جمع آوری شد.
وی خاطرنشان کرد: به منظور اثرگذاری عملیات اجرایی جنگل های دست کاشت بهتر است بذر جنگل های همان منطقه برای کاشت استفاده شود تا سازگار با اقلیم منطقه باشد.
وی با اشاره به اینکه مردم روستای دیل الگوی جوامع محلی دوستدار طبیعت هستند عنوان کرد: بذرهای جمع آوری شده در خانه یکی از اهالی روستای دیل برای جوانه زدن آماده سازی شد.
کارشناس آموزش و پایش اداره حفاظت محیط زیست گچساران در مورد چگونگی بذرپاشی گفت: بذرها به شکل سه تایی کاشت و روی آن خاکریزی شد تا در صورتی که به هر دلیلی یکی از بذرها سبز نشود دیگری سبز شود.
وی عنوان کرد: با توجه به اینکه کوه های دیل زیستگاه حیات وحش به ویژه گونه گراز است و این جانور برای یافتن غذا طبیعت را شخم می زند روزهای زمستان زمان مناسبی برای بذرپاشی است.
حبیبی با یادآوری سختی بذرپاشی در ارتفاعات ۲ هزار متری در ارتفاعات کوه دیل به مدت ۲ روز آن هم پس از ساعت ها پیمایش راه های سختگذر را مصداق عشق واقعی به طبیعت زاگرس خواند.
منطقه حفاظت شده کوه دیل در۱۳ کیلومتری شمال شهر دوگنبدان( گچساران ) ، ۲۷ کیلومتری جنوب غربی شهر چرام،۴۳ کیلومتری شرق شهر دهدشت ، ۶ کیلومتری غرب منطقه حفاظت شده کوه خامین و ۷کیلومتری شرق منطقه حفاظت شده کوه خیز و سرخ قرار دارد .
این منطقه حفاظت شده که در سال ۱۳۷۸به ثبت رسیده در برگیرنده تمامی کوه دیل با جنگل های باستانی بلوط به طول ۲۶ کیلومتر و ارتفاع بیش از ۲ هزار متراست،کوهستان دیل جزیی از سازه های آب ساز طبیعی حوزه بزرگ رودجراحی- رود زهره می باشند.