به گزارش ایرنا، خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس روز جمعه به وقت محلی در تحلیلی درباره توافق ایران و عربستان سعودی نوشت: این پیشرفت دیپلماتیک بزرگ با کمک چین بدست آمد و می تواند احتمال درگیری میان دو کشور در سراسر منطقه را هم مستقیم و هم غیر مستقیم از طریق گروه های نیابتی کاهش دهد.
این رسانه آمریکایی ادامه داد: این توافق که این هفته در پکن و در بحبوحه جشن کنگره ملی خلق چین منعقد شد، نشان دهنده یک پیروزی دیپلماتیک بزرگ برای چین است زیرا کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بر این باور هستند که آمریکا به آرامی درحال خروج از خاورمیانه است. این توافق همچنین در حالی صورت می‌گیرد که دیپلمات‌ها درحال تلاش برای پایان جنگ در یمن هستند. هم ایران و هم عربستان سعودی عمیقاً در این جنگ نقش دارند.
در ادامه این گزارش آمده است: چین که ماه گذشته میزبان ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران بود، یکی از خریداران اصلی نفت عربستان است. شی جین‌پینگ که اوایل روز جمعه سومین دوره پنج ساله ریاست‌جمهوری خود را به دست آورد، در ماه دسامبر از ریاض بازدید کرد تا با کشورهای عربی نفت خیز حوزه خلیج فارس که برای تامین انرژی چین حیاتی هستند، دیدار کند.
تنش ها بین ایران و عربستان سعودی بالا بوده است. عربستان در سال ۲۰۱۶ پس از تهاجم معترضان ایرانی به مراکز دیپلماتیک عربستان سعودی، روابط خود را با ایران قطع کرد. عربستان سعودی چند روز قبل از این حملات یک روحانی برجسته شیعه را اعدام کرده بود.
در سال‌های پس از قطع روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان و پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، تنشها در سراسر خاورمیانه به‌طور چشمگیری افزایش یافت.این دو قدرت در مناطق دیگر نیز با یکدیگر رقابت می کنند. این رقابت ها از جمله در لبنان و بازسازی عراق بوده است.
کریستین اولریشسن، پژوهشگر موسسه بیکر دانشگاه رایس که مدت‌ها در مورد خاورمیانه مطالعه کرده است، در این باره گفت که توافق عربستان با ایران پس از آن صورت گرفت که امارات نیز به تفاهم مشابهی با تهران دست یافته بود.
وی ادامه داد: این کاهش تنش و تنش زدایی به مدت سه سال در جریان بوده است و این امر با اذعان عربستان مبنی بر اینکه بدون حمایت بی قید و شرط آمریکا، آنها نمی توانند در مقابل ایران و سایر کشورهای منطقه قدرت نمایی کنند، آغاز شد.
اولریشسن افزود: محمدبن سلمان ولیعهد عربستان که اکنون بر پروژه های عمرانی عظیم در کشور خود متمرکز شده است، احتمالاً می خواهد از جنگ یمن نیز خارج شود. بی ثباتی می تواند آسیب زیادی به برنامه های او وارد کند.
به گزارش ایرنا، جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دو جانبه و آغاز به کار دوباره سفارتخانه‌های دو کشور توافق کردند. به‌دنبال سفر بهمن ماه آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» به پکن، امیر دریابان «علی شمخانی» از روز دوشنبه ۱۵ اسفند با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشرده‌ای را به‌منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فیمابین تهران - ریاض با همتای سعودی خود در چین آغاز کرد.
در پایان این مذاکرات، روز ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.
در متن این بیانیه سه‌جانبه آمده است: در پاسخ به ابتکار شایسته جناب شی جین‌پینگ رئیس جمهوری خلق چین در حمایت از گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی، بر اساس اصل حسن هم‌جواری و با توجه به توافق ایشان با سران دو کشور در میزبانی و حمایت از انجام گفتگو بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی و همچنین تمایل دو کشور به حل و فصل اختلافات از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی بر اساس پیوندهای برادرانه و با تأکید بر پای‌بندی دو کشور به اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد و منشور سازمان همکاری اسلامی و اصول و رویه‌های بین‌المللی، هیأت‌های جمهوری اسلامی ایران به ریاست امیر دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی و پادشاهی عربستان سعودی به ریاست مساعد بن محمد العیبان وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی از تاریخ ۱۵ تا ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ خورشیدی برابر با ۶ تا ۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی در پکن با یکدیگر دیدار و گفت‌ؤگو کردند.
خبر توافق نهایی ایران و عربستان برای احیای روابط دوجانبه پس از ۷ سال قطع رابطه، روایت پشت پرده آن نشان‌دهنده تغییراتی بزرگ در مناسبات منطقه و رویدادهای جهانی است.