اگرچه نام کهگیلویه و بویراحمد به عنوان یک استان مستقل از سال ۱۳۵۵ در نقشه جغرافیایی کشورمان پدیدار شد اما این سرزمین کهن که پیش از این بخش هایی از استان های فارس و خوزستان بوده قدمتی به اندازه تاریخ ایران باستان دارد.
موقعیت جغرافیایی جاده ارجان به آورد شهر که به عنوان دروازه تجارت ایران از خلیج فارس به جاده ابریشم از این خطه می گذشت در دوره ایران باستان و تردد کاروان های تجاری باعث ایجاد پل های مستحکمی در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد شد.
آن طور که باستان شناسان محلی می گویند: پل های تاریخی در دوران ایران باستان به منظور اسکان و تردد کاروان ها ساخته می شدند اما اکنون این سازه های کهن بیشتر استفاده گردشگری دارند .
۱۰پل تاریخی این استان یادگار ارزشمند هویت ملی و آینه تمام نمای معماری ایران در دوران باستان است که پابرجا ماندن آنان پس از چندین قرن نشانه استحکام این سازه ها و هنرمندی سرپنجه خالقان آنان دارد.
پل تاریخی بریم
پل تاریخی بریم به دلیل نزدیکی به جاده اصلی شیراز به گچساران و طبیعت زیبای اطراف آن یکی از مشهورترین سازه های ایران باستان است که هم اکنون مقصد ایرانگردان و جهانگردان پرشماری است.
این پل باستانی زیبا که در بردارنده روح زندگی و سبک معماری نیاکان ایران زمین است، دوران پیش از اسلام در مسیر جاده ارتباطی استان های خوزستان به فارس و روی رودخانه شیو احداث شده است.
بنای تاریخی پل بریم که به‌صورت طاق‌های کمانی به هم پیوسته ساخته شده و در روزگار کهن محل عبور، تجارت و مبادله فرهنگ مردمان دور و نزدیک منطقه بوده،بخش های به جا مانده از این میراث تاریخی کهن شامل ۱۳ دهانه طاق چشمه و پایه ستون‌های بزرگ است.
این سازه کهن در حدود هشت کیلومتری شرق شهر باشت، در محدوده روستای چم بلبل و حدود ۹۰ کیلومتر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد که به دلیل قرار داشتن تفرجگاه چشمه انجیری در نزدیکی آن، فاصله اندک تا جاده اصلی، وجود زیرساخت های رفاهی و هوای دلپذیر در فصل بهار پذیرای گردشگران زیادی است.
قدمت پل بریم
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باشت گفت : براساس مطالعات باستان شناسی پایه‌های پل بریم مربوط به روزگار ساسانیان و احتمالا هخامنشیان است.
رحیم خردمند با اشاره به اینکه در سال های اخیر چندین مرحله عملیات اجرایی مرمت بنای تاریخی پل بریم در شهرستان باشت انجام شده گفت: اجرای این طرح ها به پایداری سازه آن در برابر عوامل خسارت زای طبیعی کمک کرده است.
وی افزود: در این طرح ها اقدام هایی مانند ایجاد دیوار حائل این اثر با هدف پیشگیری از تخریب با سیلاب رودخانه، مرمت دهانه های پل و سنگفرش از بخش های مهم انجام شده است.
خردمند عنوان کرد: با هدف رفاه حال گردشگران یک مجتمع گردشگری در نزدیکی پل بریم با مشارکت بخش خصوصی احداث شده که این مجتمع گردشگری شامل رستوران، آلاچیق، سکوبندی و سایر زیرساخت های رفاهی مورد نیاز گردشگران است.
پل های پاتاوه
مجموعه پنج پل تاریخی از دیگر سازه های کهن ایرانی در کهگیلویه و بویراحمد است که بر روی رودخانه بشار خودنمایی می کند.
قدیمی‌ترین بخش از مجموعه پل‌های تاریخی پاتاوه که همچنان باقی مانده پل تخت شاه نشین مربوط به دوره ساسانی است.
پل پاتاوه که با نام های پل تخت شاه نشین و پایه پل نیز شهرت دارد، در روستای «پاتاوه» از توابع شهرستان دنا قرار گرفته است و در مورد سابقه این پل اختلاف نظر وجود دارد،برخی کارشناسان پل پاتاوه را بازمانده‌ای از دوره ساسانی می‌دانند و برخی دیگر این اثر را قدیمی‌تر از دوره ساسانی دانسته و براین عقیده‌اند که پل مذکور یادگار دوران هخامنشیان است.
پل پاتاوه به صورت ۶ ضلعی ساخته شده و نمای این پل از سنگ سفید تراشیده شده است که علامت سنگ تراشان بر روی آن مشاهده می‌شود و قابل مقایسه با علامت حجاری‌های تخت جمشید در فارس است.
در دوره‌های بعد، پل‌های دیگری در کنار این پل ساخته شده، که از جمله آنان پل بزرگ پاتاوه است که اکنون چند چشمه آن باقی است و با توجه به قوس‌های جناغی، مربوط به دوره صفوی است.
این اثر که پایه‌ای از سنگ‌های حجاری شده دارد، با آثار دوران هخامنشی واقع در مسیر جاده قدیمی بین خوزستان و فارس (بهبهان به دهدشت و پاتاوه) شباهت زیادی داشته و قابل مقایسه با آنان است.
در روایات محلی گفته می‌شود که گذشته های دور در کنار تخت شاه نشین درخت‌های بزرگی بوده که خنکی سایه درختان و تماشای رودخانه، تخت شاه‌نشین را به مکانی زیبا تبدیل کرده بود.
در نزدیکی این تخت پل‌هایی وجود دارد، یکی از آنان مربوط به دوره ساسانی بوده که در آن زمان راه عبوری برای رسیدن به خوزستان بوده و همچنین در اینجا پل دیگری نیز به یادگار مانده که متعلق به دوره صفوی است.
این آثار تاریخی ارزشمند در سال ۱۳۵۲ به ثبت ملی رسیده و اواخر دهه ۷۰ کار مرمت و احیای این اثر تاریخی مجموعه پل‌ها آغاز شد.
برنامه های دولت برای حفاظت و مرمت پل های تاریخی
مسئول روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: با هدف دوام مجموعه پل های تاریخی پاتاوه و بریم در سال های اخیر چندین مرحله مرمت انجام گرفته است.
علی اکبر پاک افزود: براساس برنامه ریزی صورت گرفته قرار است جشن بزرگ نوروزگاه در کنار مجموعه پل های تاریخی پاتاوه برگزار می شود.
وی بیان کرد: در این آیین ضمن آشنایی گردشگران با رسوم سنتی مردم کهگیلویه و بویراحمد برنامه های متنوعی پیش بینی شده است.
پاک تاکید کرد: میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد آمادگی واگذاری بناهای تاریخی شاخص همچون پل بریم و پل های پاتاوه برای واگذاری به بخش خصوصی را دارد.
وی عنوان کرد: واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی ضمن فراهم کردن زمینه حفاظت از این سازه های ارزشمند زمینه ایجاد اشتغال را نیز فراهم می کند.
نگاهی به سازه های تاریخی
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: این استان ۲هزار اثر میراث فرهنگی دارد که ۷۷۰ مورد آن در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
به گفته رحیم دادی نژاد نقش برجسته‌های تنگ سولک در سال ۱۳۱۶ نخستین اثر ملی ثبت ملی شده در کهگیلویه و بویراحمد است.
وی تصریح کرد: آسیاب ها، خانه های تاریخی، قلعه ها، آب انبارها، بقاع متبرکه، گورستان های تاریخی، پل ها، مساجد و کاروانسراها از مهمترین بناهای تاریخی ثبت شده این استان در فهرست آثار ملی هستند.
دادی نژاد تاکید کرد: نقوش برجسته تنگ سولک در بهمئی، آثار سنگی چین لوداب، شهر سنگی دلی یاسیر کهگیلویه، قلعه کی نصیر بهادر بویراحمد، قلعه رئیسی کهگیلویه و دو گور دو پا در باشت از جمله بناهای تاریخی مهم ثبت ملی شده این استان است.
کهگیلویه و بویراحمد را به دیار آریوبرزن سردار نامی ایران در دوره هخامنشی می‌شناسند،این استان بخشی از تمدن عیلام بوده و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آرایی‌ها جزیی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بود.
کهگیلویه و بویراحمد در دوره‌های تاریخی مختلف با نام‌هایی بلاد شاپور، جبال گیلویه و کهگیلویه شناخته شده است.
سالانه بیش از یک هزار گردشگر خارجی و چند میلیون گردشگر ایرانی از جاذبه های این استان دیدن می کردند.
کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود ۱۶ هزار کیلومتر مربع وسعت بین استان‌های فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و خوزستان واقع شده است.