به گزارش ایرنا، «قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان» در جلسه علنی روز ۷مهرماه۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، در تاریخ یکم آبان توسط شورای نگهبان تایید شد و رییس جمهور وقت ۱۳آبان۱۳۹۸ این قانون را برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ کرد.
در این راستا، براساس ماده۱۱ این قانون بانک مرکزی موظف شد با همکاری سازمان امور مالیاتی کشور، ظرف مدت یک‌سال پس از ابلاغ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، نسبت به ساماندهی دستگاه‌های کارتخوان بانکی یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی اقدام کند و با ایجاد تناظر بین آنها با مجوز فعالیت و شماره اقتصادی بنگاه‌های اقتصادی به هریک از پایانه‌های فروش، شناسه یکتا اختصاص دهد تا پس از تخصیص این شناسه تمامی تراکنش‌های انجام‌شده از طریق حساب بانکی متصل به دستگاه‌های کارتخوان بانکی و نیز درگاه‌های پرداخت الکترونیکی به‌عنوان تراکنش‌های بانکی مرتبط با فعالیت شغلی صاحب حساب بانکی محسوب شود.
بر این اساس بانک مرکزی مکلف شد اطلاعات این تراکنش‌ها شامل مانده اول دوره، وجوه واریزی، وجوه برداشت‌شده و مانده آخر دوره هر حساب بانکی را به‌منظور تکمیل پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان به‌صورت برخط دراختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهد. اما پس از گذشت تقریبا ۲سال از ابلاغ این قانون، قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان بلاتکلیف مانده بود که با روی کار آمدن دولت سیزدهم اهتمام به اجرای این قانون مورد تاکید قرار گرفت.
سازمان امور مالیاتی کشور، همزمان با تاکید بر هوشمندسازی نظام مالیاتی زیرساخت های لازم اجرای این قانون را تامین کرد و سامانه ها مودیان را راه اندازی کرد.
مهم‌ترین پیش نیاز اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی، تولید سامانه نرم‌افزاری موسوم به سامانه مودیان در سازمان امور مالیاتی بود که بتواند امکان جمع‌آوری صورت‌حساب‌ها، ثبت و ذخیره‌سازی آنها، پردازش اطلاعات الکترونیکی و تبادل موثر اطلاعات مالیاتی میان مودیان و سازمان را فراهم کند. به عبارت دیگر این سامانه به عنوان مرجع نهایی ثبت، صدور و استعلام صورت‌حساب‌های الکترونیکی مودیان بوده و از ارکان نظام مالیاتی هوشمند محسوب می‌شود.
تیم اجرایی تولید سامانه در دولت سیزدهم در اولین قدم نسبت به اصلاح مدل مفهومی اقدام کرد در سامانه مودیان به هر مودی کارپوشه ویژه‌ای اختصاص داده می‌شود. این کارپوشه برای ثبت تمام مبادلات و معاملات مودیان با اشخاص ثالث در نظر گرفته می‌شود. تبادل اطلاعات بین مودی و سازمان نیز تنها از طریق این کارپوشه انجام می‌شود.
مودیان می‌توانند در این کارپوشه کلیه اطلاعات مالیاتی خود را مشاهده کنند و ضمن پیگیری فرآیندهای مالیاتی پرونده، درخواست‌های خود را نیز از طریق این کارپوشه به سازمان ارائه کنند. در واقع کارپوشه به‌عنوان تنها درگاه ارتباطی مودی با سازمان امور مالیاتی کشور شناخته می‌شود. بر اساس مفاد قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، پس از راه‌اندازی این سامانه فقط صورت‌حساب‌های الکترونیکی که از طریق سامانه مودیان صادر شده باشد، از سوی سازمان معتبر شناخته شده و مبنای محاسبات مالیاتی قرار می‌گیرند.
سامانه مودیان مبنای محاسبه مالیات
کار ویژه‌های اصلی سامانه مودیان را می‌توان جمع‌آوری اطلاعات مربوط به کلیه مبادلات کالا و خدمات میان فعالان اقتصادی، تأمین بستر امن جریان تبادل داده و اطلاعات برای انتقال اطلاعات مالی و مبادلات تجاری مودیان، صحت‌سنجی، ثبت و مستندسازی اطلاعات جمع‌آوری شده مربوط به معاملات و مبادلات تجاری مودیان، ارتقای ارائه خدمات الکترونیکی و تسهیل تعامل مودیان با سازمان از طریق حذف مراجعه حضوری و پیاده‌سازی کارپوشه برای هر مودی به‌عنوان تنها درگاه ارتباطی و تبادل اطلاعات میان ایشان با سازمان مالیاتی عنوان کرد.
همچنین افزایش سطح تمکین مالیاتی از طریق هوشمندسازی روش‌های تشخیص و محاسبه مالیات، محاسبه مالیات بر ارزش‌افزوده مودی بر اساس اطلاعات صورت‌حساب‌های الکترونیکی ثبتشده در سامانه، تهیه اظهارنامه برآوردی برای مالیات بر عملکرد مودیان با استناد به اطلاعات ثبت شده در سامانه، ارتقای سطح و تامین منابع اطلاعاتی نظام مالیاتی کشور از طریق جمع‌آوری و پردازش کلیه اطلاعات معاملات و تراکنش‌های مالی قابل استناد برای برنامه‌ریزی‌های اقتصادی در سطح کلان از طریق سامانه مودیان محقق می شود.
در اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، فعالان اقتصادی به‌عنوان فروشنده کالا یا ارائه‌کننده خدمت مکلف‌اند پس از ثبت نام و عضویت در سامـانه مودیان، برای کلیه فروش‌های کالا و خدمات خود صورت‌حساب‌های الکترونیکی منطبق با استانداردهای سازمان امور مالیاتی را صادر و اطلاعات آن را به سامانه مودیان ارسال کنند. این اطلاعات پس از صحت‌سنجی و ثبت در پایگاه اطلاعاتی سامانه مودیان، مبنای محاسبه مالیات بر ارزش‌افزوده مودیان قرار خواهد گرفت. مودیان از طریق امکانات این سامانه در کارپوشه خود می‌توانند نسبت به مشاهده و تایید صورت‌حساب‌های الکترونیکی صادره در جریان مبادلات تجاری خود، اقدام کنند.
شفاف سازی مبادلات اقتصادی
یکی مهترین فواید اجرای قانون پایانه های فروشگاهی، شفاف‌سازی مبادلات اقتصادی و مبارزه با فرار اقتصادی است که آثار بسیار زیادی در تقویت بخش‌های مولد و تضعیف بخش‌های نامولد دارند. به‌عبارت دیگر، مبارزه با قاچاق و کدفروشی و پولشویی اتفاق خواهد افتاد. درحال حاضر بخش زیادی از کالاهای فروش‌رفته در اقتصاد ما قاچاق هستند در صورتی که این اتفاق بیفتد و سامانه مودیان به‌طور کامل اجرایی شود، مبارزه با قاچاق تا میزان قابل‌توجهی میسر می‌شود و هزینه فروش جنس‌های قاچاق به‌مراتب بالا خواهد رفت درنتیجه تولیدکنندگانی که کالاهای خودشان را به‌صورت شفاف و تولید داخل در داخل کشور تولید می‌کنند و به فروش می‌رسانند از یک رقابت نابرابر خلاص می‌شوند و بهتر می‌توانند نسبت به تولید و ارائه کالای خودشان اقدام کنند.
در این صورت دیگر شاهد این مساله نخواهیم بود که یک کالای قاچاق بدون پرداخت مالیات و نابرابر با تولیدکننده‌ای که هزینه‌های مربوطه را پرداخت کرده، رقابت کند.
مالیات ستانی عادلانه با اجرای قانون پایانه های فروشگاهی
اجرای سامانه مودیان، بستر برای اخذ پایه‌های متنوع مالیاتی از جمله مالیات بر عایدی سرمایه فراهم می شود و همین امر موجب حرکت به سمت اصلاح و عادلانه‌تر کردن اخذ مالیاتی و نظام مالیاتی عدالت‌محور خواهد شد. در شرایط حاضر عده‌ای محدود و انگشت شمار با انجام حجم بالایی از مبادلات، عملاً بخش قابل‌توجهی از ارزش افزوده بخش خدمات کشور را تصاحب کرده‌اند، در مقابل اما سهمی در پرداخت مالیات ندارند.
نتیجه این رویکرد فشار غیرمتناسب و غیرموجه مالیاتی به سایر فعالان اقتصادی و به ویژه فعالان بخش مولد و شفاف اقتصاد است. این موضوع بخش شفاف و مولد اقتصاد را ناامید و جریان سرمایه‌گذاری و تولید ارزش‌آفرین در کشور را دچار مشکل می‌کند.
برای انتظام دادن به این شرایط غیرمنطقی، باید تمهیدات لازم برای دریافت مالیات عادلانه و منصفانه و لوازم اجرای آن را فراهم آورد. اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان زمینه صدور اوراق تشخیص مالیاتی مستند و عادلانه و حرکت به سمت استقرار نظام مالیاتی مستند، شفاف و عادلانه را فراهم می‌کند.
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان بعد از گذشت بیش از یک سال از عمر دولت سیزدهم با هوشمندسازی نظام مالیاتی در راستای شفافیت، عدالت در مالیات ستانی و شناسایی فرارهای مالیاتی اجرایی شد و اکنون ۷۰ درصد از مجموعه‌های اقتصادی و شرکت‌های دولتی به این سامانه متصل شده‌اند.
شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس به عنوان اولین گروه از ابتدای آذرماه ۱۴۰۱ و شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون خدمات کشوری به‌عنوان دومین گروه از ابتدای دی‌ماه امسال وارد سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی شدند واکنون همزمان با ابتدای سال ۱۴۰۲ اشخاص حقوقی وارد این سامانه شدند.
۹۲ میلیون صورت حساب الکترونیکی در سامانه مودیان
رییس سازمان امور مالیاتی کشور از پیوستن ۵۴۰ شرکت در سامانه مودیان خبر داد که ۹۲ میلیون صورتحساب الکترونیکی به ارزش ۹۲۰ هزار میلیارد تومان و ارزش افزوده ۶۵ هزار میلیارد تومان در سامانه مودیان و اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی صادر شده است.
«داود منظور» در این باره اعلام کرد که ۷۲ هزار شرکت، صورتحساب الکترونی دریافت می‌کنند.
طبق گفته رییس سازمان امور مالیاتی کشور، ۳۴۰ شرکت بورسی و۱۴ شرکت دولتی به سامانه متصل شده‌اند همچنین ۱۷۴ شرکت هم داوطلبانه در این سامانه حضور پیدا کردند و در حال ارسال صورت حساب الکترونیکی هستند.
زنجیره اتصال شرکت ها به سامانه مودیان فراهم شده است تا از این طریق شفافیت در مبادلات اقتصادی در خرید و فروش کالاها به ثبت برسد و جریان پولی کشور مورد رصد قرار گیرد.