رضا عابدی گناباد در گفت و گو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا درباره دستاوردهای سیاست خارجی در یکسال گذشته گفت: در دولت قبل در حوزه کشورهای منطقه و گسترش روابط با همسایگان سیاست فعالی نداشت و حتی برای رفع تنش در بحران‌های منطقه‌ای همچون جنگ قره باغ نیز نقش آفرین نبود.
کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: دولت یازدهم و دوازدهم همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد برجام چید و به سمت غرب رفت و حتی کشورهایی مانند روسیه و چین را کنار گذاشت و موجب نارضایتی چینی‌ها شد. حتی برخی از مسائلی که در سیاست خارجی هنوز گرفتار آن هستیم محصول سیاست‌ها و رفتارهای اشتباه دولت قبل است.
توجه به سیاست همسایگی در دولت سیزدهم اتفاق افتاد
عابدی گناباد عنوان کرد: در دولت سیزدهم خوشبختانه توجه به سیاست همسایگی که آیت‌الله رئیسی مدنظر داشت، توسعه روابط با کشورهای همسایه رقم خود و در کنار مذاکراتی که برای رفع تحریم‌ها انجام شد، همه گزینه‌های خود در عرصه سیاست خارجی را در سبد برجام نچید و توسعه روابط با کشورهایی چون ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، پاکستان و ترکمنستان را در دستور کار قرار داد.
وی ادامه داد: سفرهای متعددی که آیت‌الله رئیسی برای شرکت در اجلاس‌های منطقه‌ای، بین‌المللی و جهانی انجام داد و توجه وی به بحث‌های منطقه‌ای و گسترش روابط با همسایگان از نکات بسیار مهمی بود که در این دوران شاهد بودیم و از دستاوردهای مهم این دولت است.
این مدرس دانشگاه به سفر رئیس جمهور به چین و دیگر سفرهای او به کشورهای مختلف در منطقه اشاره کرد و گفت: بحث عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و مطرح شدن عضویت ایران در بریکس از جمله نکاتی بود که در سیاست خارجی و در دولت قبل به آن توجه نمی‌شد و یا کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت.
عابدی‌گناباد در ارزیابی خود از لزوم گسترش روابط با آفریقا اظهار کرد: ما در روابط خود با اروپا با توجه به اینکه عمدتاً وارد کننده تکنولوژی از کشورهای اروپایی و غربی هستیم، به طور معمول محصولاتی چون نفت، پتروشیمی و مواد خام به آنها صادر کرده و در قبال آن تکنولوژی و کالاهای مصرفی وارد می‌کنیم.
وی ادامه داد: در واقع تراز وارداتی ما با غرب بیشتر به نفع آنهاست و اگر بحث گسترش روابط با کشورهای اروپایی مطرح شود و در صورتی که تحریم نباشیم، تنها می توانیم نفت و مواد خام دیگر به آنها بفروشیم.
این کارشناس مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: حتی اگر تحریم های غرب علیه ایران را نادیده بگیریم، در بازارهای اروپایی و بازار کشورهای رقیب، رقابت شدیدی از سوی شرکت‌های خود این کشورها و رقبای ایران و همچنین تجار چینی و هندی وجود دارد.
عابدی‌گناباد این نکته را متذکر شد که برخی بازارهای بِکر برای ایران وجود دارد که رقابت در آنها ساده‌تر است از جمله در عراق و افغانستان و کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز.
وی با ابزار تاسف از اینکه تاکنون از ظرفیت منطقه شرق و جنوب شرقی کشور در بحث توسعه تجارت به درستی استفاده نشده است، افزود: پاکستان و شبه قاره هند با توجه به جمعیت فراوانی که دارند، می‌توانند بازار مناسبی برای کشور ایران باشند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: ما می‌توانیم از ظرفیت آفریقا هم بهره‌مند شویم. متاسفانه آفریقا فقط تبدیل به زینت مجالس مسئولان شده است در حالی که می توان از این بازار بکر برای رونق صادرات و تولید در کشور استفاده کرد.
عابدی‌گناباد استفاده نکردن از ظرفیت تجاری در حوزه آفریقا را کاری اشتباه خواند و عنوان کرد: اکنون کشورهایی چون چین، هند و ترکیه در حوزه آفریقا فعال هستند و ایران نیز باید توسعه روابط خود با آفریقا را در دستور کار قرار دهد.
وی یادآور شد: ترکیه در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد که خطوط هواپیمایی برای حوزه آفریقا راه‌اندازی کرده و امکانات و تمهیداتی برای توسعه روابط با آفریقا در نظر گرفته است. ما باید از این وضعیت درس عبرت بگیریم و در بازارهای آفریقا بویژه در کشورهایی که دارای جمعیت انبوه هستند، ورود کنیم.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: ما می‌توانیم از ظرفیت صادرات خدمات فنی، مهندسی و تکنولوژیکی به آفریقا استفاده کنیم و درآمدهای ارزی و غیرنفتی کشور را افزایش دهیم.
گام‌های خوبی برای استفاده از ظرفیت آفریقا برداشته شده است
عابدی‌گناباد در عین حال با تاکید بر اینکه در سال های اخیر گام های خوبی برای توسعه روابط با آفریقا برداشته شده است، گفت: با وجود تلاش های صورت گرفته همچنان در بحث توسعه روابط با این قاره عقب هستیم.
وی افزود: بدون شک آفریقا می‌تواند بازار بسیار مناسبی برای کالاهای ایرانی باشد؛ ما می‌توانیم برخی از مواد خامی که در داخل به آن دسترسی نداریم از آفریقا به قیمت‌های ارزان و مناسب وارد و کالاهای باکیفیت را با ارزش افزوده دیگری از همان محصولات خام تولید کنیم و در عین حال در بحث‌های کشاورزی هم می‌توانیم با آفریقا کار کنیم.
لزوم فعال شدن در حوزه تجارت با آمریکای لاتین
این مدرس دانشگاه درباره گسترش همکاری با کشورهای آمریکای لاتین نیز خاطرنشان کرد: در حوزه آمریکای لاتین که همواره حیات خلوت ایالات متحده بوده است، حضور ایران به دلیل تاثیر بر منافع آمریکا، از نظر سیاسی و اقتصادی موثر و مهم است.
عابدی‌گناباد به حضور ناوهای ایرانی در آمریکای لاتین در سال گذشته اشاره کرد و گفت: حضور ناوهای ایرانی در آبهای برزیل واکنش آمریکا را به دنبال داشت و آنها تلاش کردند تا با فشار سیاسی به دولت برزیل، جلوی این اتفاقات را بگیرند.
وی با اشاره به تحولات سیاسی در برزیل و روی کار آمدن جریان های چپ گرا، به این نکته اشاره کرد که داسیلوا رئیس جمهور برزیل از گذشته روابط خوبی با ایران داشته است و می توان از این ظرفیت برای توسعه روابط استفاده کرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل روابط خوب تهران و کاراکاس را یادآور شد و گفت: می‌توانیم از ظرفیت کشورهایی که از نظر سیاسی با آمریکا زاویه دارند، برای صدور محصولات فنی مهندسی، کشاورزی، کالاهای تکنولوژیکی و پتروشیمی بهره‌مند ببریم.