به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، کتاب‌فروشی‌ها مکانی امن برای خرید کتابِ با کیفیت و استفاده از مشاوره کتاب‌فروشان است. جایی که می‌تواند پیر و جوان را به کتابخوانی تشویق کند و مکانی باشد برای رشد و پرورش ذهن کودکانی که آینده این کشور را می‌سازند. کتاب‌فروشان مخصوصا افرادی که سال‌های عمر خود را در این حوزه می‌گذرانند، خیلی زود به این درک می‌رسند که سود و درآمد بالایی در این شغل نیست و با هدف افزایش آگاهی‌بخشی، به مخاطبان مشاوره می‌دهند و نه برای افزایش فروش.
جواد رحیمی مسئول فروش کتاب‌فروشی ثالث شعبه کریمخان یکی از کتاب‌فروش های شناخته شده در این حوزه است که در حوزه روان‌شناسی مخاطب، پژوهش کرده و در کتاب‌فروشی شرایطی آرام برای دوستداران کتاب مهیا می‌کند. در ادامه بخش نخست گفت‌وگو با این کتاب‌فروش نوشته شده‌است.
این مصاحبه در آذر ۱۴۰۱ انجام شد و تغییر آمار و شرایط کتاب از آن زمان تا کنون محتمل است. پیش از این با محمدعلی جعفریه مدیر انتشارات ثالث مصاحبه‌ای انجام شد که می‌توانید اینجا بخوانید.
مردم دوست دارند از حوزه‌های علوم سیاسی و تاریخ مطالعه کنند و درباره روند تاریخی ایران و جهان اطلاع کسب کنند
کتاب‌فروشی شغل شریفی است و افرادی که در این شغل فعال هستند، کار سختی را انجام می‌دهند، اما چرا باید فردی شغل کتاب‌فروشی را با وجود شرایط سخت کار و درآمد پایین انتخاب کنند؟
افراد دوست دارند در کاری مشغول باشند که به آن علاقه دارند، در نتیجه به دلیل علاقه به فرهنگ در کار کتاب‌فروشی و فرهنگ هستم. از ۱۹ یا ۲۰ سالگی در این کار هستم و دوام آوردم. حدود ۱۴ سال است که در این شغل هستم.
شغل کتاب‌فروشی سختی‌های زیادی دارد و علاقه به کتاب، فرهنگ و جامعه باعث شد در این کار بمانم، زیرا در کتاب‌فروشی به افرادی خدمت ارائه می‌دهیم و ممکن است در زندگی آن‌ها تغییری ایجاد کنیم، البته اگر بتوانیم این کار را انجام بدهیم.
خودتون بیشتر به چه کتاب‌هایی علاقه دارید؟
من بیشتر به ادبیات و علوم سیاسی علاقه‌مند هستم.
کتاب‌فروشان هم کتاب می‌خرند
آیا در کتاب‌فروشی می‌توانید لای کتاب را باز کنید و بدون خرید کتاب‌ها را مطالعه کنید؟
گروهی از ناشران برای کتاب قیمت‌های منصفانه‌ای در نظر نمی‌گیرند. این در حالی است که آن‌ها از شرایط جامعه آگاه هستند
انعکاس شغل کتاب‌فروشی در جامعه اینطور است که ما کتاب را می‌خوانیم و سر جایش می‌گذاریم؛ در حالی که چنین مساله‌ای صدق نمی‌کند و اگر کتاب را با این روش‌ها بخوانیم، مخاطب آن را انتخاب نمی‌کند، زیرا مشخص است که کتاب از قبل خوانده شده‌است. ما هم مانند علاقه‌مندان به کتاب، آن را می‌خریم و در راه، منزل یا اگر در زمان کار فرصت داشتیم، آن را مطالعه می‌کنیم.
یکی از مسائلی که وجود دارد این است که اگر کتاب‌فروش به شغل علاقه‌مند نباشد و وارد این کار شود، انجام آن برایش بسیار دشوار خواهد بود. علاقه در کار کتاب خیلی مهم است.
نمی‌توان پایانی برای ساعت کاری کتاب‌فروش تصور کرد
ساعت کاری یک کتاب‌فروش به چه شکل است؟ آیا پایانی برای روز وجود دارد؟
برای یک کتاب‌فروش هیچ وقت نمی‌توان ساعت کاری درنظر گرفت، بارها شده ساعت کاری را که توسط مجموعه اعلام شده است تمام می‌کنیم و در محل کار می‌مانیم. زیرا نمی‌توانیم به مشتری که در کتاب‌فروشی حاضر می‌شود و خواستار ارائه مشاوره است، بگوییم که ساعت کاری ما تمام شده و نمی‌توانیم به او خدماتی ارائه بدهیم. نمی‌توان پایانی برای ساعت کاری کتاب‌فروش تصور کرد، ساعت‌های کار طولانی است و فقط علاقه می‌تواند موجب ادامه کار در این حوزه شود.
مردم به خواندن کتاب‌های علوم سیاسی و تاریخ علاقه دارند
سلیقه مردم این روزها به چه شکل است آیا هنوز بیشتر کتاب‌های روان‌شناسی زرد پرفروش است یا سلیقه مردم رشد کرده و آثار دیگری را مطالعه می‌کنند؟
این روزها قشر کتابخوانی که وارد کتاب‌فروشی می‌شوند، دغدغه‌ای جدیدی دارند، دوست دارند از حوزه‌های علوم سیاسی و تاریخ مطالعه کنند و درباره روند تاریخی ایران و جهان و اینکه چه اتفاق‌هایی در سایر کشورها افتاده است، اطلاع کسب کنند.
گفته می‌شود ۴۰ درصد افرادی که کتاب می‌خرند، دانشجو هستند و درآمدی در کنار دانشجویی ندارند یا اینکه درآمد اندکی دارد
البته همیشه به این مساله تاکید می‌کنم که نمی‌توان از علم روان‌شناسی غافل شد؛ زیرا برای اینکه انسان بتواند به کمال برسد، مطالعه کتاب‌های روان‌شناسی نیز لازم است.
گروهی از ناشران قیمت‌های منصفانه‌ای در نظر نمی‌گیرند
آیا مردم می‌توانند کتاب‌هایی را که به آن علاقه دارند، بخرند؟
مردم می‌خواهند کتاب بخرند، گاهی از تخفیف موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و گاهی از تخفیف ناشران استفاده می‌کنند اما کتاب، افزایش قیمت زیادی دارد. همچنین گروهی از ناشران برای کتاب، قیمت‌های منصفانه‌ای در نظر نمی‌گیرند. این در حالی است که آن‌ها از شرایط جامعه آگاه هستند. گفته می‌شود ۴۰ درصد افرادی که کتاب می‌خرند، دانشجو هستند و درآمدی در کنار دانشجویی ندارند یا اینکه درآمد اندکی دارند. بارها شده شاهد بودیم که افراد نمی‌توانند کتاب بخرند، زیرا قیمت کتاب افزایش بی رویه‌ای دارد و یک جلد کتاب با ۴۰۰ تا ۵۰۰ صفحه، بیش از ۴۰۰ هزار تومان قیمت می‌خورد. اگر عکس رنگی در کتاب وجود داشته باشد که قیمت آن بالاتر می‌رود.
در نمایشگاه بین‌المللی کتاب قیمت بالای کتاب‌ها بود که موجب افزایش رقم فروش شد وگرنه اگر قیمت کتاب‌ها پایین‌تر باشد، فروش به این میزان نخواهد بود. دست‌اندرکاران باید راهکاری بیاندیشند و الگویی طراحی کنند تا قیمت‌گذاری منصفانه در حوزه کتاب انجام شود. این در حالی است که بیشتر علاقه‌مندان نمی‌دانند، برای اینکه کتاب به دست مخاطب برسد، چقدر برای آن هزینه می‌شود.
زنان در این سال‌ها بیشترین کتاب‌ها را از کتاب‌فروشی می‌خرند
در ماه‌های اخیر کدام گروه‌های اجتماعی بیشتر کتاب می‌خرند و مطالعه می‌کنند؟
زنان کتاب می‌خوانند، درباره آن کتاب به یکدیگر توضیح می‌دهند و در نتیجه گفت‌وگو به سمت کتاب‌های دیگر می‌رود
زنان در این سال‌ها بیشترین کتاب‌ها را از کتاب‌فروشی می‌خرند و در نمایشگاه هم قشر بزرگی از مخاطب‌های ما زنان بودند. به این مساله فکر می‌کنم که چگونه زنان این همه کا را مدیریت می‌کنند. زیرا در جامعه ایران بیشتر کارهای خانه را زنان انجام می‌دهند، این در حالی است که زنان مانند مردان در جامعه شاغل هستند و در کنار همه اینها، زمانی را برای کتابخوانی فراهم می‌کنند.
زنان با تمام اتفاق‌ها و شرایطی که در زندگی دارند، کتاب می‌خوانند، درباره آن کتاب به یکدیگر توضیح می‌دهند و در نتیجه گفت‌وگو به سمت کتاب‌های دیگر می‌رود؛ زیرا هر کتابی که مطالعه می‌کنند مرجعی برای مطالعه کتاب‌های دیگر است. آن‌ها نویسنده و مترجم‌های خوب را به یکدیگر معرفی می‌کنند. این روند برای من بسیار شگفت‌انگیز بود، زیرا تا پیش از این تصور می کردم زنان بیشتر به مطالعه کتاب‌های روان‌شناسی می پردازند، اما متوجه شدم که غیر از روان‌شناسی در حوزه‌های دیگر هم کتاب خوان هستند.
ناشران می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و کتاب‌هایی را منتشر کنند که به همه ما و جامعه کمک کند. امیدوارم به سطحی از آگاهی برسیم که به یکدیگر کمک کنیم. توجه به این نکات حتی در جامعه کوچکی مانند خانواده مهم است، زیرا جامعه از خانواده‌ها تشکیل می‌شود و اجزای کوچک جامعه باید بتوانند تاثیر خوبی بر هم داشته باشد و بتواند این تاثیر را به دیگر مسائل در کار و شرایط مختلف انتقال دهند.
زنان در کدام گروه‌های سنی بیشتر کتاب می‌خرند؟
گاهی گفته می‌شود که مساله‌ای را آقایان بخوانند و به زنان توضیح دهند. برخی کتاب‌های داستانِ کودکان را برای زنان مناسب در نظر گرفتند تا برای کودکان داستان تعریف کنند؛ این در حالی است که علاقه زنان به مطالعه و آگاهی بیشتر از آقایان است. همیشه زنان (حتی وقتی همراه مردان باشند) بیشتر کتاب می‌خرند.