تهران - ایرنا - طبق آمارها اکنون در کشور نزدیک به ۲۸ میلیارد متر مکعب پساب کشاورزی وجود دارد که لازم است تعیین تکلیف شوند.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، به هر میزان که پساب شهری تصفیه و آن را تحویل صنایع و فضای سبز شهری بدهیم تا فشار برمنابع آب زیرزمینی و سطحی کاهش یابد، در کنار آن باید بدانیم که کشور از یک بخش مهم دیگر با عنوان پساب کشاورزی برخوردار است که در این زمینه نیز باید تدبیر جدی و اساسی صورت گیرد.

البته در طی دو سال اخیر با انجام و پیشبرد اقداماتی نظیر جهاد آبرسانی روستایی، پروژه‌های اضطراری آب شرب، پروژه‌های ویژه و اولویت دار بخش آب، تنظیم سند حکمرانی آب، مدیریت آب‌های مرزی، استفاده از آب‌های غیرمتعارف و کاهش وابستگی به آب شیرین، جلوگیری از برداشت‌های مازاد و غیرمجاز آب زیرزمینی تلاش شد با وجود خشکسالی بسیار شدید در سه سال اخیر، تنش آبی برای مشترکان و شهروندان کاهش یابد.

اما در کنار پیشبرد فعالیت‌های خرد و کلان برای صیانت از این سرمایه جهانی و ملی، نامگذاری ۲۲ مارس به عنوان روز جهانی آب تلاشی برای عبور از این بحران است.

آب و آبیاری در ایران پیشینه‌های فراتری از تاریخ مدرن دارد و برخلاف بسیاری از مناطق دنیا، وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی در ایران به گونه‌ای نبوده است که آب در محل تجمع مردم، مهیا و در دسترس باشد؛ به این سبب ایرانیان در طول تاریخ همواره کوشیده‌اند تا آب را تأمین و در کنار خود قرار دهند.

علیرغم توجه خاص ملل مختلف به آب، سالانه حدود دو میلیارد نفر در جهان به علت آلودگی آبها دچار بیماری های مرتبط با آن می شوند که ایران نیز می تواند سهمی از این آمار داشته باشد، با توجه به رشد میزان مصرف فعلی آب و همچنین کاهش منابع آبی و عدم توفیق در ایجاد منابع آبی جدید بی‌تردید در دهه آینده، بحرانی با شدت و تهدید جدی تری را در جهان شاهد خواهیم بود، کشور ما نیز از این حیث مستثنی نیست، در چنین شرایطی با حفظ و صیانت از منابع آب موجود و جلوگیری از آلودگی آن و نیز مدیریت صحیح مصرف آب می توانیم بحران آب در دهه‌های آینده را کمی آسان تر پست سر بگذاریم.

به طور کلی ارزش آب از سه منظر ارزش حیاتی آب، ارزش فرهنگی و مذهبی آب و ارزش اقتصادی آب قابل بررسی است.

ایران در کمربند بیابانی و نیمه بیابانی کره زمین قرار دارد و از ویژگی‌های این منطقه می‌توان به محدودیت منابع آب سطحی، تبخیر بالا، وابستگی به منابع آب زیرزمینی و نیز بارندگی کم اشاره کرد؛ این مسله موجب شده تا میانگین بارندگی در کشور ما تقریباً یک‌سوم میانگین جهانی بارندگی باشد.

با توجه به اینکه میزان بارندگی در سراسر کشور توزیع یکسانی ندارد، مسئله گرمایش جهانی و تغییر اقلیم نیز بر گسترش تنش‌های آبی در ایران افزوده است.

به دنبال افزایش جمعیت، گسترش اراضی کشاورزی و نیز رشد صنعت (بدون در نظر گرفتن محدودیت منابع آب)، استحصال از منابع آبی به طور بی‌رویه‌ای افزایش یافته است. همچنین به دلیل عدم توجه کافی به ارزش این منابع، در جای‌جای کشور شاهد آلوده شدن همین منابع اندک توسط فاضلاب‌های صنعتی، زه آب‌های کشاورزی و نیز ورود فاضلاب‌های شهری به آب‌های سطحی هستیم. از طرف دیگر، به دنبال استحصال بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و کاهش مقدار آن‌ها، روز به روز شاهد بالا رفتن غلظت املاح و شور شدگی این منابع ارزشمند هستیم. این‌ها همه حکایت از آن دارد که بیان ارزش این منبع حیاتی برای همه، کاملاً ضروری است زیرا زمانی یک منبع برای ما مهم است و حفاظت و مراقبت از آن را در عمل دنبال می‌کنیم که برای آن، ارزش حقیقی قائل باشیم.

بر اساس برنامه‌ریزی و قوانین موجود در دنیا، صنایع آب‌بر در کنار دریاهای آزاد احداث می‌شوند، اما متاسفانه در سال‌های گذشته شاهد احداث این دست از صنایع در استان‌هایی از کشور هستیم که با مشکل کمبود آب مواجه‌اند.

مجموع پساب کشور در سال حدود ۴ میلیارد مترمکعب است که تاکنون ۱.۵ میلیارد مترمکعب از این میزان تصفیه شده است، اما با بهره‌مندی از روش‌های مختلف انتظار می‌رود فشار به منابع سطحی و منابع آب زیرزمینی کاهش یابد.

در حال حاضر نزدیک به ۱۵ تا ۲۰ درصد آب تصفیه‌شده شهری به مصارف فضای سبز شهری می‌رسد؛ این در حالی‌ست که استفاده از پساب به دلیل دارا بودن مواد مغذی برای فضای سبز بهتر بوده و نتیجه بهتری دارد.

سازمان ملل برای حل و گذر از این بحران، ۲۲ مارس را روز جهانی آب نامید و هر سال عنوانی را برای این روز انتخاب می‌کند. روز جهانی آب سال ۲۰۲۳ با شعار «شتاب در تغییر برای حل بحران آب» شروع شده و این عنوان حاوی پیامی بسیار مهم و همگان است؛ "شتاب" گویای ضرورت سرعت بخشیدن به حل بحران آب است.

طی ۲۹ سال نامگذاری روز جهانی آب در سه دهه اخیر، ۲۹ بار کلمه آب در کنار سایر واژگان برای تاکید بر حفاظت، حراست و صیانت از این منبع با ارزش تکرار شده است، اما آیا تلاش‌‍‌ها برای تحقق این مساله نتیجه بخش بوده است؟ به نظر می‌رسد با وجود تغییرات اقلیمی و با در نظر گرفتن افزایش جمعیت و فعالیت‌های صنعتی و نیز گسترش اراضی کشاورزی باید جدی‌تر با شعار روز جهانی آب در سال ۱۴۰۲ با عنوان «شتاب در تغییر برای حل بحران آب» پیش برویم.