گروه پرونده ویژه - سال ۱۴۰۱ یکی از متفاوت‌ترین سال‌های پس از انقلاب به دلیل بروز یک بحران امنیتی و پرچالش در پاییز این سال بود؛ سالی که گرچه جریان برانداز و ضدانقلاب تصور می‌کرد جمهوری اسلامی به واسطه خشونت و فشارهای اقتصادی تضعیف شده‌است؛ اما برآیند عملکرد دولت در یک سال گذشته این گزاره را تغییر داد به ویژه اینکه در آخرین روزهای زمستان هم توافق با عربستان و کشورهای نزدیک به سعودی از جمله امارات، تصور منزوی بودن ایران را درهم شکست و تصویری جدید از ایران قوی خلق کرد که در مناسبات غرب آسیا نقش محوری دارد.
اگر بخواهیم در مرور مهم‌ترین کارکردهای موثر دولت سیزدهم، برجسته‌ترین اقدامات آن را بازخوانی کنیم، در کنار گشایش‌های حوزه سیاست خارجی باید به کاهش ۱۸ درصدی تورم، رشد ۳۹ درصدی ترانزیت خارجی، رونق گرفتن ساخت مسکن، پرداخت وام بدون ضامن، بهبود وضعیت اشتغال، افزایش تولید برق، افزایش تجارت خارجی،کاهش رشد نقدینگی و موفقیت دولت در فروش نفت اشاره کرد.
همچنین اجرایی شدن طرح رتبه‌بندی معلمان بعد از ۱۱ سال، افزایش ۴۰ درصدی حقوق کارگران و افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارمندان و همچنین افزایش ۶۰ درصدی خرید گندم از کشاورزان و مهمتر از همه پرداخت ماهانه ۱۵هزار میلیارد تومان به طور متوسط از بدهی‌های به جای مانده دولت قبل، از رویدادهای مهم اقتصادی دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۱ است.
در ادامه این گزارش، مهم‌ترین اقدامات دولت سیزدهم در اردیبهشت ۱۴۰۱ را مرور کرده‌ایم.
راه‌اندازی مجموعه بزرگ صنایع لبنی کاسپین
رئیس‌جمهور در بازدید از مجموعه بزرگ صنایع لبنی کاسپین با ابراز ناراحتی از راکد بودن آن، دستور داد مشکل سرمایه در گردش این مجموعه بلافاصله با هماهنگی بانک برطرف شود.
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در جریان سفر به شهرستان‌های غرب استان تهران از مجموعه صنایع غذایی و لبنی کاسپین بازدید کرد و با گزارش مسئولین و دست‌اندرکاران این پروژه در جریان ظرفیت‌ها و مشکلات راه‌اندازی این مجموعه قرار گرفت.
رئیس جمهور پس از اطلاع از ظرفیت‌های مجموعه پیشرفته و مجهز صنایع لبنی کاسپین که با سرمایه‌گذاری هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی بخش خصوصی احداث شده و از ظرفیت اشتغال مستقیم برای ۸۰۰ نفر و اشتغال غیرمستقیم برای سه هزار نفر برخوردار است، تأکید کرد: راکد بودن چنین مجموعه بزرگی ناراحت کننده است و ضرورت دارد بلافاصله مشکل سرمایه در گردش آن با هماهنگی بانک برطرف شده و ضمن ایجاد اشتغال محصولات این مجموعه وارد بازار شود.
انقلاب راهبردی در حوزه اقتصاد
دیدار رمضانی رئیس‌جمهور با جمعی از علما و روحانیون (۲۷ فروردین) فراتر از یک دید و بازدید معمولی، جنبه هم.اندیشی و رایزنی داشت. رئیسی و حاضران مواردی را در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مطرح کردند. براساس برنامه‌های رمضانی رئیس‌جمهور، ابتدا تعدادی از حاضران (روحانیون حاضر در جلسه)، دغدغه‌های خود را با رئیس دولت در میان گذاشتند.
موضوع محوری و راهبردی سخنان آیت‌الله رئیسی در نشست با علما و روحانیون، اعلام یک رویکرد مهم در دو حوزه اقتصاد و فرهنگ است که درصورت اجرای بهینه، بخش بسیار مهمی از معضلات کنونی را کاهش خواهد داد.
به باور بسیاری از کارشناسان، ابرمعضل اقتصادی-فرهنگی کشور، گسترش بی‌ضابطه، زیان‌بخش، فراگیر و فسادخیز تصدی‌گری و دخالت حداکثری دولت در همه عرصه‌هاست که علاوه بر ناکارآمدی، حتی برخی روندهای توسعه را در کشور قفل کرده؛ ضرورتی که در ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی از سوی رهبر معظم انقلاب حس شد، اما در عمل توفیق چندانی نیافته است.
شاید بتوان فرآیند کاهنده و زیان‌بار دخالت دولت را در این عبارت خلاصه کرد که دولت به هیچ‌وجه کارفرمای خوبی در هیچ عرصه‌ای نیست؛ نه در عرصه اقتصاد، نه فرهنگ، نه ورزش و نه دیگر عرصه‌های غیرحاکمیتی.
چنانچه تجربه جوامع مختلف نشان داده است به جز موارد حساس کلان و حاکمیتی (مانند امور قضایی و نظامی- اطلاعاتی)، دخالت دولت نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه با انواع و اقسام رانت، فساد، ناکارآیی، عدالت‌زدایی، محرومیت‌افزایی و اختلال‌آفرینی در نظم طبیعی امور همراه بوده است.
چابک‌سازی کمیسیون اقتصادی دولت با اجرای یک مصوبه
برخلاف گمانه‌هایی که درباره مصوبه دولت برای خروج دو معاون رئیس‌جمهور از ترکیب کمیسیون اقتصادی دولت مطرح شده، این تصمیم مهم را می‌توان گام مهمی در راستای چابک‌سازی این کمیسیون دانست.
در پی ابلاغ مصوبه مربوط به حذف دو معاون رئیس‌جمهور از ترکیب کمیسیون اقتصادی دولت، گمانه‌زنی‌هایی نادرستی درباره همکاری معاونان اجرایی و اقتصادی آیت‌الله رئیسی با دولت سیزدهم صورت گرفت درحالی که معاون اول رئیس‌جمهور از دیرباز در کنار ابلاغ لوایح و مصوبات، مسئولیت مهم هماهنگی اقتصادی دولت را هم بر عهده داشته است.
بالابردن سرعت، شفافیت و کارآمدی دولت
(۲۶ فروردین) اعلام شد طبق بخشنامه‌ای جدید، وزیران و رئیسان دستگاه‌های دولتی می‌توانند برای خود «جانشین» انتخاب کنند.
این بخشنامه خطاب به همه «دستگاه‌های اجرایی» موضوع ماده پنج قانون مدیریت خدمات کشوری صادر شده است. این بخشنامه شامل همه وزارتخانه‌ها، مؤسسه‌های دولتی، مؤسسه‌ها یا نهادهای عمومی غیردولتی، شرکت‌های دولتی و همه دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها، مستلزم ذکر و یا تصریح نام است؛ همچون شرکت ملی نفت ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بانک مرکزی، بانک‌ها و بیمه‌های دولتی و ... .
اعطای مسکن پس از تولد فرزند سوم توسط در دولت
وزارت راه و شهرسازی آیین‌نامه اجرایی قانون مربوط به تخصیص زمین و مسکن به خانوار پس از تولد فرزند سوم و بیشتر را برای بررسی و تصویب به دولت ارائه کرد.
براساس ماده (۴) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، دولت مکلف است به منظور تحقق بند (چ) ماده (۱۰۲) قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، یک قطعه زمین یا واحد مسکونی حداکثر به میزان (۲۰۰) مترمربع منطبق با ضوابط حد نصاب تفکیک بر اساس طرح‌های هادی روستایی و شهری یا طرح های جامع و تفصیلی شهری مصوب برای ساکنین در روستاها یا شهرهای کمتر از ۵۰۰ هزار نفر پس از تولد فرزند سوم و بیشتر به صورت مشترک و بالمناصفه به پدر و مادر، در همان محل بر اساس هزینه آماده سازی فقط برای یکبار به صورت فروش اقساطی با ۲ سال تنفس و ۸ سال اقساط اعطاء کند و سند مالکیت، پس از پرداخت آخرین قسط، ظرف حداکثر یک ماه به مالکین تحویل داده می‌شود.
قیمت نان و گندم تغییر نکرد
در نشست ستاد اقتصادی دولت به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی برای جلوگیری از قاچاق گندم به کشورهای همسایه و ضرورت بهینه‌سازی مصرف نان در کشور مورد بررسی قرار گرفت که بر اساس آن قیمت گندم و نان برای مصرف کننده هیچ تغییری نکرد.
۴۶۰واحد تولیدی غیرفعال در سه ماهه گذشته احیا شد
در جلسه نهضت احیای واحدهای تولیدی و اقتصادی غیرفعال به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور، گزارشی از ۴۶۰ واحد احیاء شده در سه ماهه گذشته ارائه و راهکارهایی جهت تسریع در اجرای این نهضت مصوب شد.
محمد مخبر در این جلسه با اشاره به اقدامات و دستاوردهای حاصل شده در مدت اندک فعالیت نهضت احیاء گفت: ایجاد فرصت های شغلی با سرعت بالا، هدایت بخش عظیمی از سرمایه معطل شده کشور به چرخه تولید و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌گذاری‌های گذشته از جمله دستاوردهایی است که با توسعه فعالیت های نهضت احیاء محقق خواهد شد.
احیای تالاب صالحیه رهاورد سفر رئیس جمهور به البرز
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز گفت: رئیس‌جمهور در نخستین سفر خود به این استان دستور ویژه برای احیای تالاب صالحیه در شهرستان نظرآباد را صادر کرد.
فعال شدن صنایع نیمه تعطیل
رئیس‌جمهور گفت: صنایع نیمه تعطیل و راکد در جهت اشتغال آفرینی برای جوانان و رونق تولید باید فعال شوند.
آیت الله سید ابراهیم رییسی روز چهارشنبه در دیدار با اقشار مختلف مردم استان قزوین که در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) برگزار شد، با اشاره به ضرورت احیای واحدهای صنعتی راکد، افزود: وقتی می‌خواهیم ساختمانی بسازیم که این کار پرزحمتی است که بودجه و اعتبارات می‌خواهد ولی وقتی ساختمان و تجهیزاتی وجود دارد باید آن را فعال کنیم تا چرخ های تولید بچرخد و اشتغال ایجاد شود. وی گفت: فعال‌سازی صنایع نیمه تعطیل را اولویت کار خود قرار داده‌ایم و استانداران باید این موضوع را پیگیری کنند.
سرشماری و شناسایی مهاجران افغان
وزیر کشور در پی موج اخیر ورود مهاجران افغان به ایران اعلام کرد که سرشماری و شناسایی همه مهاجران افغان به طور جدی در دستور کار این وزارت خانه قرار گرفته است.
وصول کل درآمد حاصل از فروش نفت و میعانات
وزیر نفت گفت: کل درآمد آنچه که از نفت، میعانات و محصولات پتروشیمی فروختیم، هنگام سر رسید وصول شده است. جواد اوجی درباره چگونگی استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در وزارت نفت گفت: وزارت نفت برای استفاده از این ظرفیت در حوزه کاری خود و در بحث بهینه سازی مصرف سوخت، افزایش تولید به خصوص در عرصه های کم بازده، زنجیره صنایع تکمیلی پتروشیمی، جمع‌آوری گازهای مشعل و از همه مهمتر ادوات مورد نیاز صنعت نفت که وارداتی است، فراخوان داده است.
پرداخت کمک عائله‌مندی به کل فرزندان فرد بیمه شده
دولت لایحه اصلاحی پیشنهادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص پرداخت کمک عائله‌مندی به همه فرزندان فرد بیمه شده را بررسی کرد و براساس ماده (۸۶) قانون تأمین اجتماعی، نخستین شرط برخورداری کارگران مشمول قانون تأمین اجتماعی از کمک عائله مندی، دارا بودن حداقل سابقه پرداخت حق بیمه ۷۲۰ روز کار است. همچنین به موجب بند (۲) ماده مذکور، شرط سنی فرزند برای پرداخت حق عائله‌مندی کمتر از ۱۸ سال است.
تعیین میزان افزایش ضریب حقوق کارمندان و بازنشستگان در سال ۱۴۰۱
هیأت وزیران در جلسه به ریاست آیت الله سید ابراهیم رئیسی، میزان افزایش ضریب حقوق کارمندان و بازنشستگان در سال ۱۴۰۱ تعیین کرد.
براساس مصوبه دولت ضریب حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و قضات، شاغلان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، کارمندان مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت از جمله کارمندان وزارت اطلاعات و شاغلان پست های سیاسی وزارت امور خارجه به میزان ۱۰ درصد افزایش یافت.
افزایش حقوق کارکنان محیط زیست
سازمان حفاظت محیط زیست در راستای ایجاد انگیزه مضاعف در کارکنان این سازمان در پاسداری از عرصه‌های حائز اهمیت منابع ملی و سلامت طبیعت و انسان‌ها، خواستار ترمیم نظام حقوقی همکاران این سازمان شد.
براساس قانون، حفاظت از طبیعت و محیط‌های پیرامونی آن بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست قرار داده شده و کارکنان این سازمان همواره با عشق و علاقه در این راه قدم برداشته و در بسیاری از مواقع با خطرات و چالش‌های فراوانی نیز روبه‌رو هستند.
افزایش یارانه دریافتی افراد به ۴۰۰ هزار تومان در ماه
رئیس‌جمهور ۱۹ اردیبهشت اعلام کرد: مبلغ یارانه سه دهک پایین جامعه به ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های دیگر به ۳۰۰ هزار تومان در ماه افزایش یافت.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه به جای عنوان حذف ارز ترجیحی باید گفت این طرح نوعی مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه کالاهای اساسی است، به بیان میزان یارانه‌های پرداختی به خانواده‌ها در اجرای طرح کمک‌معیشتی پرداخت.
آیت‌الله رئیسی خاطر نشان کرد: سازمان برنامه و بودجه این موضع را کارشناسی کرده و پیشنهادی که داده این است که به ۳ دهک اول، نفری ۴۰۰ هزار تومان یعنی یک خانواده ۵ نفره، ۲ میلیون تومان در ماه و به دهک‌های چهارم به بعد هم ۳۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر پرداخت خواهد شد.
وی تأکید کرد: در این طرح همه مردم بدون استثناء از یارانه نان و دارو برخوردار هستند و به هیچ عنوان قیمت نان، دارو و بنزین افزایش پیدا نمی‌کند.
تخصیص ارز یارانه‌ای برای واردات کاغذ
مسائل و مشکلات پیش روی برخی کارخانه‌های تولید کاغذ در جلسه‌ای به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور بررسی و بر ساماندهی و حل مشکلات پیش روی آنها تأکید شد.
تأمین سرمایه در گردش کارخانه چوب و کاغذ مازندران، تأمین تسهیلات برای حل مشکلات پیش روی راه‌اندازی کارخانه کاغذ زاگرس و الزام کارخانه کاغذ پارس به تولید ۲۰ هزار تن کاغذ تحریر در سال از جمله تصمیمات اتخاذ شده در این جلسه بود.
همچنین سخنگو و رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت از دستور ویژه رئیس‌جمهور برای تخصیص ارز یارانه ای برای واردات کاغذ و چاپ خبر داد و گفت: دولت پابه‌پای این مسیر و به منظور خودکفایی کشور در زمینه تولید کاغذ اقداماتی را آغاز کرده است.
دیدار جمعی از علمای اهل سُنّت با رئیس‌جمهور
۲۰ تن از علما و ائمه جمعه اهل تسنُّن سراسر کشور با آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی دیدار کردند.
مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی امام جمعه اهل سُنّت زاهدان، ماموستا ملاقادر قادری امام جمعه اهل سُنّت پاوه، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم لطیفیان مسئول دبیرخانه شورای برنامه‌ریزی اهل سُنّت، مولوی نذیر احمد سلامی عضو مجلس خبرگان رهبری، مولوی ابراهیم فاضل حسینی امام جمعه و عضو مجمع تقریب مذاهب، آخوند عبدالرزاق رهبر امام جمعه اهل سُنّت آق قلا و مولوی شرف‌الدین جامی احمدی امام جمعه تربت جام از جمله برخی حاضران در این نشست بودند.
استقبال رسمی آیت‌الله رئیسی از امیر قطر
مراسم استقبال رسمی از «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر، با حضور آیت‌الله رئیسی رییس‌جمهور در مجموعه سعدآباد برگزار شد. «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر، در راس یک هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی به منظور دیدار با مقامات ارشد با کشورمان، امروز پنج شنبه وارد تهران شد و مورد استقبال محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور قرار گرفت.
تشکیل قرارگاه رصد وضعیت اجرای مردمی‌سازی یارانه‌ها
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور با اشاره به تشکیل قرارگاه رصد وضعیت اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها و توزیع عادلانه آن در وزارت کشور گفت: این قرارگاه به دنبال پاسخگویی سریع و به موقع به استانداران در جهت اجرا شدن هرچه موفق‌تر طرح است.
کمک ۳۰۰ میلیارد تومانی دولت برای تکمیل مجهزترین طرح حوزه سلامت
معاون اجرایی رئیس جمهور از کمک ۳۰۰ میلیارد تومانی دولت برای تکمیل بزرگترین و مجهزترین طرح حوزه سلامت (کلینیک مهدی) خبرداد که این مورد هم در سال گذشته به سرانجام رسید.