سفرهای نوروزی همواره از شیرین‌ترین خاطرات تعطیلات نوروز محسوب می‌شود، از این رو نام نوروز با سفر گره خورده است. البته قرار گرفتن در مسیر سفر نیاز به ملزوماتی متعددی دارد که استفاده از اقامتگاه مناسب و امن و همچنین ارزان یکی از مهمترین امکانات مورد نیاز در این زمینه است.
طبق گزارش برخی رسانه‌ها ،سفرهای نوروزی یکی از شیرین‌ترین خاطرات در تعطیلات نوروز به حساب می‌آیند مراجعه به برخی از سایت‌هایی که خدمات اقامتی ارائه می‌دهند حاکی از قیمت‌های نجومی برای اجاره یک شب هتل یا ویلا است. چندین میلیون تومان اجاره یک شب اتاق در هتل ۵ ستاره یا ویلا چیزی نیست که هر کسی قادر به پرداخت آن باشد. افزایش قیمت سایر اقامتگاهها مانند هتل آپارتمان به دلیل تورم اقتصادی نیز سبب شده برخی اقامت در چادر (کمپ) را به هر اقامتگاه دیگر ترجیح دهند. امری که به نظر می‌رسد خود تبعات سوء برای صنعت گردشگری داشته باشد.
برخی از کارشناسان در این زمینه می‌گویند با وجود تورم اقتصادی و کاهش تقاضای مردم برای هتل‌های درجه ۳ و مدت زمان اقامت افراد در اقامتگاهها اما تقاضا نه تنها برای هتل‌هایی با داشتن ۴ یا ۵ ستاره کاهش نیافته بلکه انواع اقامتگاهها نیز وجود دارند که مردم در ایام نوروز از آنها استفاده می‌کنند و صرفا افزایش قیمت‌ها و یا تورم اقتصادی سبب نشده افراد به سمت مسافرت‌های کمپی بروند، زیرا تنوع اقامتگاهها بسیار زیاد است، البته باید شرایط اقتصادی و اقتصاد گردشگری را تقویت کرد تا مردم بتوانند راحتتر و ارزان‌تر به سفر بروند.
اهمیت این موضوع خصوصا در ایام نوروز و تاثیرش بر صنعت گردشگری، سبب شد پژوهشگر ایرنا با «مهدیه شهرابی فراهانی» دکترای تخصصی مدیریت گردشگری و مدیر اداره تحقیق و توسعه پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی به گفت و گو بنشیند.
مشروح این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید:
ایام نوروز، بهترین و مهمترین تعطیلات برای مردم ایران است
شهرابی فراهانی در پاسخ به این سوال که سفرهای نوروزی چگونه می‌تواند صنعت گردشگری را تقویت کند؟ می‌گوید: اگر فضای نوروز را یک فضای توسعه‌ای برای گردشگری داخلی در نظر بگیریم، قطعا گردشگرانی که به ایران می‌آیند به عنوان یک نقطه قوت محسوب می‌شوند، زیرا همه کشورهای دنیا در طول یکسال تعطیلات مختلفی دارند که طولانی‌ترین آنها، مهمترین تعطیلات برای آنها محسوب می‌شود. برای مثال در برخی از کشورها کریسمس و در برخی از کشورهای مسلمان، تعطیلات عید فطر و در ایران تعطیلات نوروز جزو قدیمی‌ترین و مهمترین تعطیلات محسوب می‌شود.
بنابراین اگر بتوانیم برنامه‌ریزی خوبی داشته باشیم و شرایطی ایجاد کنیم که ارز کمتری از کشور خارج و ارز بیشتری وارد شود، به طور قطع سفرهای نوروزی می‌تواند یک نقطه قوت و یک رویکرد در برنامه توسعه‌ای کشور ما محسوب شودوی می‌افزاید: از سوی دیگر با تغییراتی که در سبک زندگی افراد به دلیل شهرنشینی ایجاد شده، نوروز به عنوان مهمترین فراغت و تعطیلات شناخته می‌شود و شاید اولویت برنامه‌ریزی مردم برای چنین روزهایی است. بنابراین باوجود چنین مزایا و پتانسیلی اگر بتوانیم برنامه‌ریزی خوبی داشته باشیم و شرایطی ایجاد کنیم که ارز کمتری از کشور خارج و ارز بیشتری وارد شود، قطعا این سفرها می‌تواند یک نقطه قوت و یک رویکرد در برنامه توسعه ای کشور ما محسوب شود.
آیین‌های ملی و محلی بهترین ابزار و امکان جذب گردشگران خارجی
شهرابی فراهانی درباره پتانسیل ورود گردشگران خارجی در ایام نوروز می‌گوید: از هفته سوم و چهارم فروردین ماه است که تورهای خارجی شکل می‌گیرد و اوجش در خرداد و اردیبهشت ماه است. ما می‌توانیم از تعطیلات نوروز به عنوان یک آیین و فرهنگ ملی برای جذب گردشگر خارجی استفاده کنیم. برای مثال در جنوب یا شمال ایران جشن‌هایی با محوریت چهارشنبه سوری یا خانه تکانی انجام می‌شود که همه این موارد می‌تواند به عنوان آیین‌هایی برای جذب گردشگران خارجی باشد.
از طرفی اگر نگاهی به آمار گردشگران خارجی در کشورهای دیگر بیندازیم، باید بگوییم که کشورهایی که رتبه اول را در جذب گردشگران خارجی دارند، بزرگترین بازارشان کشورهای همسایه است که سهم بسیاری از گردشگران‌شان را تشکیل می‌دهد. از آنجا که کشورهای همسایه ایران وجه مشترکی در حوزه فرهنگ ملی و نوروز باستانی دارند، قطعا در این زمینه می‌توانیم سرمایه‌گذاری کنیم و تورهایی راه بیندازیم.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه اقلیم‌های متفاوتی در ایران داریم و در هر اقلیم و ناحیه جشن‌ها و مراسم به اشکال مختلف برگزار می‌شود، این موضوع می‌تواند پتانسیل و ظرفیتی برای جذب گردشگران خارجی باشد.
انتخاب اقامتگاهها
شهرابی فراهانی درباره گران بودن قیمت اقامتگاهها و تاثیرش بر صنعت گردشگری می‌گوید: ما نمی‌توانیم بگوییم که مردم هتل و یا کمپ را برای اقامت انتخاب می‌کنند. زیرا انواع اقامتگاه مثل اقامتگاه بوم‌گردی، خانه‌های محلی، مهمانسرا، هتل آپارتمان و یا هتل در رنک‌ها و درجات مختلف داریم که هر یک متقاضیان خاص خود را دارند. قبول دارم که نرخ قیمت‌ها امسال تغییر کرده و به دلیل تورم روند صعودی داشته است و همین سبب ریزش متقاضیان برخی هتل‌ها و یا فضاهای اقامتی شده و یا در مدت اقامت افراد تغییراتی ایجاد شده و نسبت به سال‌های قبل کمتر شده است، اما باید توجه داشت که هر یک از اقامتگاهها هم توسط افراد مختلف با سطح دارایی متفاوت اجاره می‌شود.
بنابراین باوجود چنین مزایا و پتانسیلی اگر بتوانیم برنامه‌ریزی خوبی داشته باشیم و شرایطی ایجاد کنیم که ارز کمتری از کشور خارج و ارز بیشتری وارد شود، به طور قطع این سفرها می‌تواند نقطه قوت و یک رویکرد در برنامه توسعه‌ای کشور ما محسوب شود. برای مثال افرادی با توان اقتصادی متوسط بیشتر ترجیح می‌دهند از هتل درجه سه و یا از اقامتگاهها بوم‌گردی استفاده کنند و یا افرادی با توانمندی بیشتر اقتصادی در جامعه همواره ترجیحشان هتل‌های ۴ یا ۵ ستاره است.
می‌توانیم از تعطیلات نوروز به عنوان یک آیین و فرهنگ ملی برای جذب گردشگر خارجی استفاده کنیم. برای مثال در جنوب یا شمال ایران جشن‌هایی با محوریت چهارشنبه سوری یا خانه تکانی انجام می‌شود که همه این موارد می‌تواند به عنوان آیین‌هایی برای جذب گردشگران خارجی باشد
بنابراین، بازار این اقامتگاهها همیشگی است و کمتر شدن تقاضای مردم برای اجاره هتل به معنای گرایش آنها به سمت کمپ نیست. چنین تفکری به لحاظ علمی اشتباه است زیرا انواع اقامتگاه وجود دارد. از طرفی امسال به دلیل محو شدن کرونا و انباشته شدن برنامه‌های سفر افراد، با شرایط متفاوت و شاید بهتری در حوزه گردشگری رو به رو شویم و همینطور تقارن عید نوروز با ماه مبارک رمضان هم سبب شده اوج سفرهای نوروزی و گردشگری در هفته نخست فروردین صورت بگیرد که همین امر سبب می‌شود امسال با گردشگری متفاوت‌تری نسبت به سال‌های قبل رو به رو باشیم.
راهکارها برای بهبود وتقویت صنعت گردشگری
شهرابی فراهانی در خصوص اینکه چه کنیم تا هم سفر ارزان قیمت داشته باشیم و هم اینکه صنعت گردشگری در کشور تقویت شود، می‌گوید: نکته‌ای که وجود دارد این است که در فرهنگ و سبک زندگی ایرانیان سفر رفتن یک سبک زندگی مرسوم نیست یعنی اکثر افراد و خانواده‌ها با وجود یکسال تلاش و کوشش معمولا در طول سال برنامه سفر خاصی ندارند و در نتیجه تمام برنامه‌ریزی‌های آنها برای نوروز انباشته می‌شود که چنین امری هم به مقصدهای گردشگری و هم به محیط زیست آسیب می‌رساند و هم نوعی فشار روانی برای افراد ایجاد می‌کند.
وی می‌افزاید: ما می‌توانیم دو نوع نگاه نسبت به سفرهای افراد داشته باشیم. یک نگاه این است که سفر را یک نیاز و حق انسانی برای همه افراد در نظر بگیریم و نگاه دیگر این است که نسبت به فعالیت‌های فراغتی افراد در طول یک سال به صورت کلان‌تر بنگریم که چنین نگاهی عمدتا کمک‌کننده‌تر است. زیرا باعث می‌شود افراد برای تمام یک سال برنامه‌های مختلف و متنوع داشته باشند و همه را برای نوروز انباشته نکنند.
بنابراین باوجود چنین مزایا و پتانسیلی اگر بتوانیم برنامه‌ریزی خوبی داشته باشیم و شرایطی ایجاد کنیم که ارز کمتری از کشور خارج و ارز بیشتری وارد شود، به طور قطع این سفرها می‌تواند یک نقطه قوت و یک رویکرد در برنامه توسعه‌ای کشور ما محسوب شود.
نکته دیگر که باید به آن توجه کنیم این است که می‌توانیم برای مردم سفر ارزان قیمت ایجاد کنیم. صنعت گردشگری برای نیل به چنین مقصودی می‌تواند راهکارهایی مانند ارائه یارانه و یا پاداش برای سفر را اتخاذ کند و یا به معرفی مناطق مختلف ایران و فضای گردشگری و تفریحی آنها بپردازد.