به گزارش ایرنا، ورامین، یکی از تاریخی‌ترین شهرستان‌های استان تهران است که در کتب مختلف از آن نام‌های "ور" ،"ورنه"،" وارنا" ،"وروین "،"وارم" و "ورامین" ذکر شده است که شکل ورامین، نام تثبت شده آن از قرن سوم هجری است و کاوش‌های صورت گرفته در اماکن تاریخی، سابقه سکونت در این منطقه را به پیش از هشت هزار سال می رساند.
ورامین از شرق با گرمسار استان سمنان، از شمال با شهرستان پاکدشت و محور ترانزیتی شرق کشور موسوم به امام رضا(ع)، از جنوب با محور قم – گرمسار و استان قم و از غرب با شهرستان قرچک هم مرز است.
با افتتاح بزرگراه غدیر ( محور آبیک قزوین به چرمشهر)، بسیاری از هموطنان برای رسیدن به مناطق شمالی کشور مجبور به عبور از ورامین هستند و این امر فرصت مناسبی است تا ساعاتی را در این شهرستان سپری کرده و از جاذبه‌های تاریخی، گردشگری و طبیعت بکر آن بهره ببرند.
ورامین یکی از مناطقی است که با داشتن ۲ هتل مجلل و نیز پنج خانه بومگردی مهم و به نام از جمله عمارت کاج و خانه ننه آقا در روستای خاوه از توابع بخش جوادآباد، خانه عمو مش رضا روستای کویرآباد، اقامتگاه کاشانه در شهر جوادآباد و خانه بوگردی قلعه خواجه در روستای قلعه خواجه امکان اقامت مسافران را فراهم کرده و مسافران می‌توانند با اقامت در این اماکن، علاوه بر بازدید از روستاهای هدف گردشگری، از غذاهای طبیعی، طبیعت و مزارع وسیع آن بازدید کنند.
ورامین از چندین روستای هدف گردشگری از جمله خاوه، حصار حسن بیک، احمدآباد کوزه‌گران، روستای حصار گلی( دروازه کویر) نیز برخوردار است و مسافران می‌توانند از جاذبه‌های منحصر به فرد این مناطق بهره برده و با خود سوغات این روستاها از جمله سفال‌های بی‌نظیر روستای احمدآباد، لبنیات منحصر به فرد مناطق روستایی و شیشه، قالییچه با نقش جهانی میناخانی و آبگینه تولید شده در مناطق روستایی را به یادگار ببرند.
این شهرستان از ۴۰۰ محوطه و اثر تاریخی نیز برخوردار است که از این تعداد، ۷۵ اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است که مهمترین این آثار به شرح زیر است. مسجد جامع ورامین مسجد جامع ورامین از شاهکارهای قرن هشتم هجری قمری است که هنر کاشیکاری، گچبری، آجرکاری و خوشنویسی خطوط بنایی آن، چنان باهم ترکیب شده که درکمتر بنای تاریخی به چشم می خورد.
احداث بنای مسجد توسط معمار علی قزوینی در زمان سلطان محمد خدابنده آغاز شد و در زمان ابوسعید به پایان رسید. بکارگیری آجر برای نوشتن آیات قرآنی و آجرچینی در پیشانی ایوان جنوبی مسجد که به طرز شگفت آور یادآور نام امام علی (ع) است، راز و رمز شیعه را در جای جای مسجد نشان می دهد.
محراب گچبری شده این مسجد، خود شاهکاری دیدنی است که کمتر نظیرش دیده شده است، این بنا در سال ۱۳۱۰خورشیدی در شمار فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و این بنای تاریخی در خیابان شهید بهشتی ورامین واقع شده است.
برج آرامگاهی علاءالدوله در فاصله ۲۰۰ متری مسجد جامع و در حاشیه جنوب شرقی میدان امام ورامین، برج آرامگاهی علاءالدوله واقع شده، برجی آجری و قدیمی که در کنار مصلای صاحب الزمان(عج) خودنمایی می کند.
در برخی کتب تاریخی، این برج به نام علاء الدین نامیده شده است و چنانچه از کتب انساب بر می آید، نسبت علاء الدین به امام سجاد (ع) می رسد، این برج که به سده هفتم متعلق است، با ۱۲متر ارتفاع و پنج مترارتفاع سقف مخروطی، از نظر زاویه بندی، ترکیب آجر، کاشیکاری و خطوط کوفی بسیارچشم نواز است.
برج آرامگاهی علاء الدوله از ۲ بخش تشکیل شده که بخش اول دارای بدنه مدوّری با ارتفاع ۱۲ متر که بخش اصلی بنا را تشکیل می دهد و قسمت دوم شامل گنبد مخروط شکل بزرگی به ارتفاء ۵ متر است که بر روی قسمت اول قرار دارد.
برج آرامگاهی علاء الدوله در ضلع جنوبی میدان امام خمینی(ره) ورامین واقع شده است.
امامزاده یحیی (ع) یکی دیگر از آثار تاریخی و منحصر به فرد ورامین که شهرت آن از مرزهای داخلی کشور گذشته، بقعه متبرک امامزاده یحیی است که در کنار روستای کهنه گل، نزدیکی میدان رازی ورامین واقع شده است.
سیاحان از این مقبره که در سال ۷۰۷ هجری قمری احداث شده، همگی از کاشی های شفاف و زیبای آن در سفرنامه های خود تعریف و تمجید کرده اند.
هسته اصلی بنای بقعه متشکل از یک طرح هشت ضلعی از داخل و چهار ضلعی از بیرون با یک ورودی از جانب شمال است. داخل بقعه بر خلاف منظر ساده و بی پیرایه بیرون آن، دارای محراب کاشی و ازاره های کاشی ستاره ای شکل بوده که با کاشی های نیلی رنگ جلادار تزیین شده است، استاد سازنده این کاشی «علی بن محمد بن ابی طاهر» و تاریخ آن ۶۶۳ هجری است.
در بالای ازاره کتیبه ای گچبری به خط ثلث برجسته حاوی کلام خدا و رسول اکرم (ص) در زمینه ی گل و بوته جلب نظر می کند که گرداگرد حرم دور می زند و تاریخ محرم سال ۷۰۷هجری و بانی بنا «ابومحمد زید» یاد شده است.
اثر نفیس و کم نظیر دیگر این امامزاده سنگ قبر محراب گونه کاشی آن است که امضای ۲ استاد کاشی ساز کاشانی را با خود داشته که تاریخ سال آن ۷۰۵ قمری است و در حال حاضر در موزه آرمیتاژ لنینگراد نگهداری می شود.
امامزاده یحیی(ع) ورامین در جنوب خیابان شهید بهشتی قبل از میدان پلیس این شهر واقع شده است.
امام زاده شاهزاده محمد در هشت کیلومتری جنوب‌شرق ورامین و در حاشیه روستای ایجدان، بنای زیبای امامزاده‌ای جلیل‌القدر واقع شده که به امامزاده شاهزاده محمد(ع) معروف است و نسبت ایشان به حضرت علی(ع) می‌رسد. بک معماری بقعه این امامزاده، با گنبدی بلند و بسیار زیبا و فیروزه ای دو پوسته بنا شده که از بیرون دارای طرح هشت ضلعی است.
مدخل ورودی اصلی بنا در ایوانی بزرگ سمت شرقی قرار دارد در جرزهای طرفین ایوان با رعایت قرینه سازی کامل دو طاق دو طبقه ایجاد شده که بلندی ایوان به ارتفاع ۸.۵ متر می‌رسد.
گنبد آستانه از نوع دو پوشه و دارای ساقه‌ای بلند است، سرتاسر بدنه گنبد و ساقه آن را کاشی‌های معرق زیبا متشکل از ترکیب زیبای رنگ‌ها و اشکال هندسی زینت داده شده است.
داخل بنای حرم مطهر دارای طرح چهار ضلعی است که در ابتدای شروع گنبد حاشیه ای با گچبری دور تا دور بنا را طی می‌کند که این گچبری ترکیبی از گلدان و گل است که به طور هماهنگ تکرار شده است.
در داخل گنبد گچبری های تزئینی مرکب از چند بوته گل درون یک کادر به طور مورب قرار گرفته که بسیار زیبا است در بالای این مدخل کتیبه‌ای از کاشی به خط نستعلیق که بر آن سوره علق و نام ناصرالدین شاه نوشته شده است.
در ایوان این بنا نیز نام امین السلطان میرزا علی اصغر خان و تاریخ ۱۳۰۳ هجری قمری به چشم می خورد.
آب انبار قلعه بلند آب انبار قدیمی روستای قلعه بلند از توابع بخش جوادآباد ورامین، یکی از مهترین آثار به جای مانده از اواخر دوران قاجاریه است که در تأمین آب اهالی این روستا که در آن زمان از رونق بسیاری برخوردار بود، نقش به سزایی ایفا می کرد.
روستای قلعه بلند که از آن به عنوان ابردژ یاد می شود، در حاشیه راه آهن سراسری تهران – مشهد و محور قم گرمسار در ۲۰ کیلومتری شرق ورامین واقع شده است.
این بنای مهم تاریخی طی سال های گذشته با اعتبارات تخصیص یافته از سوی میراث فرهنگی استان تهران، مرمت و بازسازی شد و با فراهم شدن شرایط و زیرساخت ها، پیشنهاد ثبت آن در آثار ملی به سازمان میراث فرهنگی ارائه و هم اکنون در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
روستای قلعه بلند در حاشیه محور قم – گرمسار خروجی امامزاده عبدالله واقع شده است.