این اثر شگفت انگیز طبیعی که در بالادست روستایی به نام ده شیخ و ۳۵ کیلومتری شهر سی‌سخت مرکز شهرستان دنا در کهگیلویه و بویراحمد واقع شده این روزهای بهاری مقصد سفر گردشگران ماجراجو و دوستداران طبیعت بکر شده است.
اینجا صدای چک چک آب، قندیل های زیبا و حیرت آور، آب و هوای خنک،مطبوع و دالان های تو در تو چهره ای منحصر به فرد از زیبایی های خلقت خداوندی را به تصویر کشیده است.
غار ده شیخ که صدها سال ناشناخته بوده چند سال پیش از طرف افراد محلی ( یک چوپان) در روستای ده شیخ در پاتاوه کشف شد تا حالا یکی از گردشگرپذیرترین جاذبه‌های کهگیلویه و بویراحمد در تعطیلات نوروز باشد.
گردشگران برای سفر به این منطقه ابتدا باید به شهر یاسوج سفر کرده و بعد از پیمایش مسافتی حدود۴۵ کیلومتری به بخش پاتاوه شهرستان دنا برسند و پس از عبور کردن از مناظر تاریخی و طبیعی پل پاتاوه به دنیای رازآلود و غار ناشناخته ایران در کهگیلویه و بویراحمد خواهند رسید.
اینجا در طبیعت اطراف این سرزمین خیال انگیز انبوه درختان و جنگل های رویایی بلوط، آبشاری خروشان و دره های عمیق و دست نخورده هر بیننده ای را مجذوب خود می کند.
قدمت غار ده شیخ
آن طور که کارشناسان می گویند: این اثر طبیعی اعجاز انگیز یکی از جاذبه های ناشناخته زاگرس در استان کهگیلویه و بویراحمد است که قدمت آن به ۱۳۵ میلیون سال می رسد به طوری که بر اساس اطلاعات بدست آمده شکل گیری آن مربوط به دوره دوم زمین شناسی است.
محققان می گویند که استخوان ها و سفال هایی که در غار ده شیخ کشف شده گویای آن است که برخی از انسان ها در مقطعی از تاریخ این غار شگفت انگیز را برای زندگی کردن برگزیده اند ،اگرچه هنوز قدمت این سفال ها به درستی مشخص نشده ولی کارشناسان قدمت آنان را به پیش از ظهور اسلام نسبت داده اند.
گفته می شود که این جاذبه طبیعی یکی از حدود ۶۰۰ غار شناسایی شده در کشور است و به لحاظ وسعت و عمق تاکنون رتبه دوم کشور را به خود اختصاص داده است.
غار ده شیخ سال ۱۳۹۶ثبت ملی شد و توسط غارشناسان ۶ کیلومتر از آن کشف شده، طبیعت بکر و دست نخورده اطراف این غار با ترکیب درختان در هم تنیده بلوط، رودخانه خروشان بشار و چشم انداز دل نشین کوه دنا بر زیباهای وصف نشدنی آن افزوده است.
اینجا در ورودی های غار ده شیخ یکی از حیرت انگیزترین تجربیات برای گردشگر رقم می خورد که با قدم زدن در فضایی اسرار آمیز با ستون های زیبای طبیعی و قندیل های آویزان را مشاهده می کند.
غار ده شیخ دنا معروف به غار علی صدر ۲
کارشناسان غار ده شیخ دنا را علی صدر دوم نام نهاده اند و اعتقاد دارند این ۲ اثر طبیعی تشابهات زیادی دارند.
براساس بررسی‌های زمین‌شناسی صورت گرفته غار ده شیخ سالیان طولانی بر اثر ریزش نزولات جوی حفره‌هایی ایجاد شده و آب درون حفره‌ها به بیرون خارج می‌شده که موجب شکل‌گیری قندیل‌های بسیار زیبا و شگفت‌انگیزی شده است.
قدمت غار علیصدر را نیز زمین شناسان به دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک ( ۱۹۰ تا ۱۳۶ میلیون سال قبل ) نسبت داده اند و این غار به عنوان یکی از عجایب طبیعی در استان همدان واقع شده است.
به گفته کارشناسان ریزش آب نشان از این دارد که قندیل ها در حال رشد بوده و فضای زنده ای در این غار حاکم است زیرا که در طول قرن های متمادی رشد کرده و همچنان با این روند پیش می رود.
یکی از ویژگی های شگفت انگیز غار ده شیخ سرد بودن هوای آن در تابستان و گرم بودن آن در زمستان است به همین علت در تابستان ها هوای درون غار خنک و در زمستان ها هوای گرمی نسبت به فضای بیرون دارد.
زیرساخت های موجود
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت:در ابتدا مردم برای دیدن غار ده شیخ مجبور بودند به صورت سینه خیر از برخی پستی ها و بلندی های کنار و درون غار عبور کنند اما هم اینک درهای ورودی آن کنده کاری شده و بازدید کنندگان به راحتی می توانند از آن دیدن کنند.
سعید طالبی پور افزود:روشنایی محوطه غار و تمامی ملزومات برای رفت و آمد بازدید کنندگان فراهم شده و هم اینک با خودرو های اردوگاه گردشگران به سمت غار برده می شوند.
وی بیان کرد:۵۰۰ متر از مسیر غار آسفالت و ۵۰۰ متر دیگر سنگ فرش است و مسیر برای عبور و مرور افراد بسیار راحت است.
طالبی پور تاکید کرد: در این غار رستوران، آلاچیق و سکوی نشیمن، نمازخانه، سرویس های بهداشتی، پارکینگ اختصاصی و دیگر زیرساخت های رفاهی مورد نیاز گردشگران از سوی بخش خصوصی ایجاد شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه از روز بیست و پنجم اسفند سال ۱۴۰۱ تاکنون ۴۸۷ هزار و ۷۵۸ گردشگر از جاذبه های طبیعی،تاریخی و مذهبی استان بازدید کرده اند ابراز کرد: تعداد پرشماری گردشگر نوروز امسال جاذبه طبیعی غار ده شیخ دیدن کرده اند.
سالانه بیش از یک هزار گردشگر خارجی و چند میلیون گردشگر ایرانی از جاذبه های این استان دیدن می کردند.
کهگیلویه و بویراحمد با داشتن ۲۸۰ تفرجگاه طبیعی، ۳۰۰ بقعه متبرکه، افزون بر ۷۷۰ اثر تاریخی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده در کنار جاذبه های مردم شناسی چون پوشش ها و گویش های محلی و آواها و نواهای محلی یکی از مقاصد گردشگری جنوب کشور محسوب می شود.
این استان با مساحتی حدود ۱۶ هزار کیلومتر مربع وسعت بین استان‌های فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و خوزستان واقع شده است.