نیمه های فروردین ماه ، نیمه های گمشده بسیاری از رهگذران اهل دل هستند که از جوار باغ ها و بوستان های شیراز می گذرند و نیم نفسی در هوای اهورایی شیراز تازه می کنند ، شمیم و عطر خوش بهار نارنج از نیمههای فروردین ماه تا اردیبهشت در هوای شیراز می پیچد در این ماه ، طراوت بهار در شیراز به اوج میرسد و کوی و برزن مملو از گل و طراوت بهاران است.
این روزها شیراز مملو از شمیم مصفای بهار نارنج است ، هر رهگذری که از کنار باغی میگذرد نفسی از تازگی بهار میگیرد و از عطر دل انگیز گلهای بهار نارنج سرمست میشود.بهار همه جا زیبا و رویایی است و گوش دادن به نغمههای الهام بخش آن شنیدنی است اما در شیراز همه این زیبایی ها با عطر دل انگیز بهار نارنج در باغهای مصفا دیدنی است.
معمولا مسافرت های نوروزی در اکثر شهرهای کشور تا نیمه فروردین ماه به پایان میرسد اما در شیراز سفر حکایتی دیگر دارد و آمد و شد در فصل بهار نیز تداوم دارد. این یک واقعیت است که بسیاری از میهمانانی که به شیراز سفر میکنند در کنار زیارت آستان قدسی حضرت شاهچراغ(ع) و دیدار از آرامگاه شاعران پارسیگو برای بهرهگیری از لطف استشمام بوی مطبوع بهارنارنج به این شهر میآیند.
استشمام بوی مطبوع بهار نارنج زمانی در شیراز بیشتر دل انگیز و پر مهر میگردد که به همراه گردشگری در باغهای مصفای ارم ، عفیف آباد ، دلگشا، جهاننما ، باغ صفا یا محوطه زیبای آرامگاه شاعران پارسی گو سعدی و حافظ باشد.
باغ دلگشای شیراز که در جوار آرامگاه استاد سخن سعدی شیرازی قرار دارد پوشیده از درختان تناور نارنج است که در ۲ فصل پاییز هنگام به ثمر نشستن و بهار هنگام شکوفا شدن گلبرگ های بهار منظره چشم نوازی به این باغ میدهد.
باغ دلگشای شیراز که بسیاری از شهروندان شیرازی با طراوت هوای بهاری و دل انگیزی محیط روح پرور آن آشنایی دارند مکانی برای تفرج و گشت و گذار شهروندان و میهمانان است و معمولا درهمه روزهای تعطیل سال بساط تفرج شهروندان در کنار جوی آب روان آن بر پاست.
درختان نارنج در این باغ مصفا به صورت ردیف کاشته شده است و هر سال همزمان با روزهای آغازین سرشار از بوی مطبوع بهار نارنج است.رهگذران ، شهروندان و میهمانانی که به شیراز میآیند از فاصله چند صدمتری باغ دلگشا بوی مطبوع بهار نارنج را استشمام میکنند بطوریکه سراسرخیابان بوستان که منتهی به آرامگاه سعدی میشود و در جوار باغ دلگشا قرار گرفته سرشار از عطر بهار نارنج است.
هرسال در جلوی این باغ نیز بساط عرضه و فروش بهار نارنج بر پاست و امسال نیز هر بامداد بهار تازه نارنج در جلوی این باغ عرصه میشود.
نزدیکی باغ دلگشا به آرامگاه سعدی ، آب روان و همیشگی در این باغ ، درختان تناور نارنج و ساختمان کهن و باستانی آن موجب میشود که شهروندان زیادی برای دیدن این باغ به محوطه آن بیایند به ویژه این روزها که همان بوی مطبوع بهار نارنج بهانه کافی برای دیدن باغ فراهم کرده است.
برخی افراد نیز از نزدیکی این باغ به کوهستانهای اطراف آرامگاه سعدی استفاده میکنند و با کوهنوردی صبحگاهی در نهایت به این باغ میآیند و صبحگاهان دست و صورت در آب دلگشا پر طراوت میکنند. غنچههای بهار نارنج در این باغ از نیمههای فروردین ماه گشوده میشود و معمولا تا اواسط اردیبهشت باغ مملو از عطر و شمیم بهار نارنج است.
در همین مقطع زمانی است که درهای باغ دلگشا برای حفاظت از بهارهای نارنج و نیز بهره برداری از این شکوفه ها، بر روی مردم بسته میشود.
از دیگر باغ های شیراز که در روزهای بهاری از عطر بهار نارنج سرشار است باغ ارم شیراز است.این باغ دراختیار دانشگاه شیراز قرار دارد و هرسال صدها هزار نفر از شهروندان و میهمانان از آن دیدن می کنند و آوازه زیباییهای آن جهان گیراست.
باغ ارم که محدوده آن پوشیده از درختان تنومند و گلهای رز میباشد مکانی برخوردار از باغهای نارنج است که عطر گلهای بهاری آن با عطر بهار نارنج آمیخته میشود و فضای دل انگیزی را میآفریند.
درختان نارنج در این باغ مصفا که سابقه ساخت آن به دوره قاجاریه باز میگردد پنجه در پنجه میافکنند و با مسافران و میهمانان مهربانی میکنند و آنان را از عطر دل انگیز بهار بهرهمند میسازند.
عطر بهار نارنج در صبح قبل از طلوع آفتاب در این باغ بیشتر و بهتر مشام را مینوازد و معمولا کسانی که از خواب نوشین بامدادی میگذرند بهتر میتوانند در فضای ملکوتی این باغ قرار گیرند.
البته زیبایی باغ ارم در ماه اردیبهشت به اوج میرسد اما شگون دیدن آن در این روزها به خاطر بهره مندی از عطر بهار نارنج است.
از دیگر باغهای شیراز که در روزهای بهاری سرشار از عطر بهار نارنج است باغ عفیف آباد است.
باغ عفیف آباد اکنون به صورت موزه نظامی اداره میشود و دراختیار ارتش جمهوری اسلامی قرار دارد و شهروندانی که از آن دیدن میکنند بسیار از بهارنارنج و عطر آن بهره میبرند.این باغ در انتهای خیابان عفیف آباد شیراز و در نزدیکی باغهای مصفای قصردشت شیراز قرار دارد و طراوت هوای آن به لحاظ تاثیر پذیری از بافتاقلیمی منطقه دو چندان است.
نارنج های باغ عفیف آباد نیز سترگ و زیبا هستند و با شکوفا شدن گلهایبهاری باغ عطر بهار نارنج با عطر گلهای بهاری باغ در هم میآمیزد و شوق دیدار را در دل رهگذران می پراکند.
از دیگر باغ های مصفای شیراز که مملو از درختان نارنج است و به همین نام نیز شناخته میشود باغ نارنجستان است.این باغ اکنون به صورت موزه اداره میشود اما دیدن طراوات درختان نارنج آن نیز دست کمی از دیدنیهای موزه آن ندارد.
باغ نظر که ساختمان موزه پارس در آن قرار دارد و در محل آثار تاریخی زندیه شیراز قرار دارد نیز از جمله نارنجستان های مصفای شیراز است.این باغ که محل زندگی کریمخان زند بوده است مجموعهای از درختان زیبای نارنج را در خود جای داده و همزمان با فصل بهار شکوفا میشود.
عطر دل انگیز بهار نارنج ازباغ نظر تا خیابانهای حاشیه این باغ پراکنده میشود و معمولا کسانی که از ارگ کریمخانی در نزدیکی این باغ دیدن میکنند از آن نیز بهره مند میشوند.
باغ جنت، باغ جهان نما ، باغ صفا، بوستان آزادی ، بوستان خلد برین ، بوستان ولی عصر و دیگر بوستانهای شیراز هم از جمله اماکنی است که همزمان با فصل بهار درختان نارنج آن شکوفا میشود.
علاوه بر باغهایی که گفتیم معمولا در اغلب بلوارها و خیابانهای شیراز نارنج به عنوان درخت سنتی شیراز کاشته شده و همزمان با فصل بهار عطر آن خیابانها را فرا میگیرد.
بهار نارنج که معمولا به صورت خشک در عطاری ها و عرقیاتیهای شیراز به فروش میرسد خاصیت دارویی و تسکین نیز دارد و برخی از افراد آن را برای تسکین و آرامش استفاده میکنند.عرق بهار نارنج نیز نوشیدنی مطبوعی است که در فروشگاههای عرقیاتی شیراز عرضه میشود و مشتری فراوان دارد.
نوع درخت هایی که در سطح شهر شیراز کاشته می شوند مهم است و باید درخت هایی انتخاب شوند که نیازمند آب کم بوده و اقتصادی باشند و بهره مناسبی داشته باشند و باید هر درختی که کاشته می شود تفکری در پشت آن وجود داشته باشد. درخت نارنج درخت بومی شیراز است.
در مجموع شیراز را به نام شهر حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ (ع) ، شهر شاعران پارسی گو حافظ و سعدی و همچنین شهر گل و بلبل میشناسند و سرشاری این شهراز عطر بهار نارنج در روزهای بهاری شگون همهاین نامها را دوچندان میکند.
گزارش از : نیکنام خشنودی