به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی ایرنا، نشست چهارجانبه معاونان وزرای خارجه ایران، روسیه، سوریه و ترکیه درحالی به میزبانی مسکو امروز-سه‌شنبه-آغاز شده است که در صورت تداوم روند موجود این نشست می‌تواند آغازی بر پایان ۱۲ سال چالش در روابط آنکارا-دمشق باشد.
اهداف نشست مسکو و تلاش‌های ایران و روسیه
از زمستان سال ۲۰۱۱ تا به امروز، دولت و ملت سوریه راهی طولانی و البته پرهزینه برای بازگرداندن دوباره صلح و آرامش به کشور خود را طی کردند. مسیری که از یک سو توسط تروریست‌های داعشی و از سوی دیگر ائتلاف‌های غربی مسدود شده بود تا این روند ۱۲ سال طول کشد. اکنون و پس از چند سال ثبات نسبی در سوریه و آغاز بازسازی ویرانه‌های این جنگ داخلی، دولت سوریه درصدد است تا یکی از مهمترین چالش‌های خود با همسایه شمالی را حل و فصل کند. ترکیه هم پس از سال‌ها درگیری پیدا و پنهان با دولت بشار اسد، این روزها ارتباط صلح‌آمیز با دولت قانونی سوریه را در دستور کار دارد.
ایران و روسیه به عنوان کشورهای موثر در فرمت آستانه در نشست روز سه‌شنبه مسکو تلاش کردند تا سوتفاهمات و چالش‌های پیش‌روی روند عادی‌سازی روابط ترکیه و سوریه را تسریع و تسهیل کنند. این نشست قرار بود نیمه مارس (۲۴-۲۵ بهمن ۱۴۰۱) برگزار شود که به گفته منابع آگاه به دلایل فنی لغو شد تا در اوایل آپریل مسکو میزبان هیأت‌های دیپلماتیک ایران، ترکیه و سوریه باشد.
پایان دادن به حضور نظامی ترکیه در مرزها و خاک سوریه، مبارزه با تروریسم و تأکید بر خودداری از دخالت در امور روسیه از مهمترین محورهای مورد نظر دمشق در این دوره از مذاکرات است. آنکارا هم تلاش می‌کند تا اقدامات لازم برای مبارزه با تروریسم را با سه کشور دیگر هماهنگ کرده و با تمرکز بر روند مذاکرات سیاسی، برای بحران پناهجویان و بازگشت آبرومندانه آنها به سوریه هم رایزنی و برنامه‌ریزی کند.
وزرای دفاع سه کشور ترکیه، روسیه و سوریه هشتم بهمن‌ماه سال گذشته در مسکو دیدار کردند تا روند عادی‌سازی روابط آنکارا-دمشق جدی‌تر از همیشه پیش رود. پس از این دیدار «مولود چاووش‌اغلو» وزیر خارجه ترکیه هم دی ماه سال گذشته در دیدار خود با «حسین امیرعبداللهیان» وزیرامورخارجه ضمن اشاره به مذاکرات آینده ترکیه، سوریه و روسیه تصریح کرد: ما همیشه ایران را در جریان کار قرار دادیم و از نظر ترکیه، ایران نقش مهمی در حفظ صلح و ثبات در سوریه و منطقه دارد. «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه هم بهمن ماه سال گذشته از حضور ایران به عنوان یکی از کشورهای ضامن روند آستانه در مذاکرات آینده عادی‌سازی روابط با سوریه خبر داد.
در نهایت نشست چهارجانبه معاونان وزرای خارجه چهار کشور، سه‌شنبه و با هدف رایزنی فنی و برنامه‌ریزی برای مذاکرات دیپلمات‌های ارشد برگزار شد و براساس اعلام منابع آگاه در صورت مثبت بودن روند آن می‌توان به دیدارها و رایزنی‌هایی در سطح سران را هم امیدوار بود.
حضور پررنگ ایران در مناسبات منطقه
حضور «علی اصغر خاجی» مشاور ارشد وزیر خارجه ایران در امور ویژه سیاسی به عنوان مذاکره‌کننده ارشد تهران در این نشست، با توجه به سابقه دیپلماتیک وی، نشان دهنده اهمیت این گفت‌وگوها برای جمهوری اسلامی ایران است. خاجی از فرصت حضور در مسکو برای دیدار با رؤسای هیأت‌های سوری، روسی و ترکی استفاده کرد و با «ایمن سوسان، معاون وزیر امور خارجه سوریه و بشار الجعفری، سفیر این کشور در روسیه دیدار کرد. مشاور ارشد وزیر خارجه ایران همچنین با «بوراک آکچابار» معاون وزیر خارجه ترکیه و رئیس هیأت مذاکره کننده، دیدار و رایزنی کرد. در نهایت «باگدانف» نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور غرب آسیا روز دوشنبه ۱۴ فروردین میزبان خاجی بود تا درباره مهمترین راهکارهای تسریع و تسهیل در روند عادی‌سازی روابط دمشق-آنکارا گفت‌وگو کند.
این نشست درحالی با حضور پررنگ جمهوری اسلامی برگزار می‌شود که هفته گذشته، مسکو میزبان «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امورخارجه ایران بود. پیش از سال نو شمسی هم امیرعبداللهیان با حضور در آنکارا، آخرین رایزنی‌های سیاسی را با همتای ترک خود درباره مسائل منطقه به ویژه سوریه انجام داده بود.
واقعیت امروز در غرب آسیا، دستکم در دو سال گذشته و به‌رغم تمام سیاه‌نمایی‌های خارجی، حکایت از حضور اثرگذار جمهوری اسلامی ایران در روندها و فرایندهای منجر به صلح دارد و پذیرش این مهم قطعا برای آمریکا و رژیم صهیونیستی که درپی منزوی‌کردن تهران از هیچ سناریوی اقتصادی و سیاسی و اجتماعی دریغ نکردند سخت خواهد بود.
انتفاع منطقه از عادی‌سازی روابط سوریه و ترکیه
عادی شدن روابط دمشق و آنکارا پس از سال‌ها تنش، از یک سو نیازمند اقدامات اعتمادساز و از سوی دیگر حضور اثرگذار میانجیگران دلسوز است. به زبان ساده دمشق برای اعتماد مجدد به همسایه خود، نیازمند احترام به مرزها و تمامیت ارضی خود است و آنکارا هم نگران مرزها و مناطقی است که از سوی گروهک‌های تروریستی تهدید می‌شود. با چنین صورت‌بندی از بحران موجود روند مذاکرات باید به سوی رفع نگرانی‌های هر دو طرف پیش رود. این میان نقش میانجیگران دلسوز می‌تواند ابتکار عمل سیاسی و دپیلماتیک باشد تا بتواند اعتماد از دست رفته دو کشور را بازگردانده و در برابر بحرانی بزرگتر یعنی تروریسم همراه سازد. از سرگیری فعالیت نمایندگی‌های دیپلماتیک در هر دو کشور (ترکیه و سوریه) که به اذعان شماری از منابع آگاه می‌تواند از نتایج مذاکرات دیروز و گفت‌وگوهای آنی باشد، یکی از مهمترین گام‌های مورد نیاز در مسیر واحد برای مذاکرات نهایی عادی‌سازی است.
تسریع حذف غرب از معادلات منطقه
نشست عادی‌سازی روابط ترکیه و سوریه با محوریت ایران و روسیه، نشست سفرای ایران، عربستان، عراق و سوریه در مسقط، مذاکرات عادی‌سازی روابط جمهوری اسلامی و عربستان سعودی با محوریت چین، زنگ‌های هشدار برای هژمونی ایالات متحده آمریکا در منطقه غرب آسیاست که سال‌ها با انواع استراتژی‌ها و تاکتیک‌ها تلاش کرده است آن را آشفته و در جنگ و آشوب نگه‌دارد. با تداوم روند فعلی در منطقه و تبادل سیگنال‌های مثبت میان همسایگان، می‌توان امیدوار بود که همه کشورهای حاضر در غرب آسیا به این نتیجه مهم رسیده‌اند که صلح و ثبات در منطقه تنها با حضور و اراده خود کشورها برقرار خواهد شد. دمشق، آنکارا، تهران، ریاض، مسقط، دوحه و همه سرزمین‌های حاضر در این جغرافیا یا گرفتار تروریسم بودند یا نزاع با یکدیگر، در صورت عبور از این دو اهریمن می‌توان به بهشت پیشرفته‌ای در این منطقه امیدوار بود.