به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از «گاردین»، قرار است این سامانه برای مشخص کردن و شناسایی سویه‌های جدید خطرناک همزمان با ظهور آنها استفاده شود و به عنوان یک سامانه هشدار زودهنگام برای بیماری‌های جدید و پاندمی‌های آینده عمل کند.
این تیم تحقیقاتی مستقر در «موسسه ولکام سانگر» قصد دارد این فناوری را به صورتی ارائه کند که ارزان بوده و استفاده از آن آسان باشد و همچنین قابلیت کاربرد در مقیاس بزرگ را داشته باشد تا بتواند یک نظارت جهانی را در مورد گستره وسیعی از ویروس‌ها فراهم سازد. هدف‌های مورد نظر در مورد ویروس‌های آنفلوآنزا، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)، ویروس کرونا و نیز پاتوژن‌ها هنوز ناشناخته هستند.
هدف نهایی این پروژه موسوم به «ابتکار ویروس و میکروبیوم تنفسی»، ایجاد سامانه‌ای است که از فناوری تعیین زنجیره دی‌ان‌ای برای شناسایی تمام سویه‌ها و گونه‌های ویروسی و قارچی در یک نمونه واحد گرفته شده از بینی یک بیمار استفاده خواهد کرد.
«اِوان هریسون» که هدایت این پروژه را در موسسه «سانگر» - یکی از مراکز مهم جهانی در زمینه تحقیقات ژنتیک و تعیین زنجیره دی ان ای - بر عهده دارد، می‌گوید: در دوره پاندمی ویروس سارس-کوو-۲ / Sars-CoV-2 حدود ۲۰ درصد از کل ژنوم‌های این ویروس در انگلیس شناسایی شدند.
وی افزود: دانش و داده‌هایی که جمع‌آوری کردیم، به ما اجازه داد که با دقت و سرعتی بی‌سابقه ویروس Sars-CoV-2 مسئول بیماری کووید-۱۹ را ردگیری کرده و بر نحوه تغییر این ویروس نظارت کنیم که کمک بزرگی در مبارزه با آن بیماری بود. ما اکنون قصد داریم به ایجاد یک سامانه نظارت جهانی ژنومیک برای همه ویروس های تنفسی کمک کنیم. به هر حال، اینها همان عواملی هستند که به احتمال زیاد موجب ایجاد پاندمی‌های جدید خواهند شد.
ویروس‌های کرونا شمه‌ای از تهدید پاندمی‌های آینده را نشان می‌دهند. ویروس‌های کرونای قبلا ناشناس در مدت ۲۰ سال گذشته سه بار موجب بیماری انسان‌ها شدند: «سارس» در چین و کشورهای همسایه، «مِرس» در خاورمیانه و «کووید-۱۹» که کل جهان را تحت تاثیر قرار داد.
با این حال استفاده از تحقیقات ژنومیک در جریان پاندمی کووید توان بالقوه این فناوری را نشان داد. در دسامبر ۲۰۲۰ زمانی که افزایش ناگهانی در موارد کووید در جنوب شرقی انگلیس ایجاد شد، این فناوری نشان داد که افزایش بیماری ناشی از ظهور یک سویه جدید و با واگیری بیشتر بوده است. این سویه که در ابتدا با نام «کِنت» معرفی شد، بعدها با نام سویه «سارس-کوو-۲آلفا» / Sars-CoV-2 Alpha معروف شد.
«جان سیلیوت» رئیس واحد تحقیقات ژنومیک موسسه سانگر می‌گوید: آن کشف تحول مهم و تغییرسازی بود. ما داده‌های ژنومیک را خیلی سریع تهیه و مشاهده کردیم که آن سویه با سرعت بسیار بالایی در حال انتقال است. ناگهان جهان مشاهده کرد که ژنومیک قادر به چه کارهایی است. این به شما اجازه می‌دهد که نسبت به شیوه‌های دیگر خیلی سریعتر تغییرات در ویروس ها را مشاهده و بررسی کنید و اکنون درصدد استفاده از این قدرت هستیم.
تیم تحقیقاتی موسسه سانگر در حال همکاری با سازمان امنیت سلامتی انگلیس، دانشگاهیان و سایر نهادهای سلامت عمومی این کشور در زمینه این پروژه است که هدف آن ابداع روش هایی است که به آنها اجازه دهد از یک نمونه واحد زنجیره ژنومیک، سویه و همچنین هر ویروسی را که ممکن است فرد را مبتلا کرده باشد، مشخص کنند.
با این حال چنین فناوری باید قابل انطباق در آزمایشگاه ها در سراسر جهان باشد. به گفته محققان، اگر تعیین زنجیره ژنومیک ویروس ها تنها در انگلیس و چند کشور دیگر انجام شود، فایده‌ای ندارد. اگر چنین نظارت هایی را در سطح جهانی نداشته باشیم، قادر نخواهیم بود یک سویه جدید خطرناک را تا زمانی که در بخش زیادی از جهان گسترش یافته باشد، شناسایی کنیم.
هم اکنون محققان در تلاش برای بهبود این سامانه هستند تا با انواع دستگاه های آزمایشگاهی کوچک در جهان قابل استفاده باشد. این در حالی است که مراکزی در برخی کشورهای دیگر از جمله آمریکا و آلمان در حال کار روی پروژه‌های مشابهی هستند.