به گزارش ایرنا از کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، این کارگروه با آغاز سال جدید، به عنوان یک نهاد بینادستگاهی، قانون‌گذار و تنظیم‌گر در حوزه مد و لباس اعلام می‌دارد در سال ۱۴۰۱ با همیاری و تلاش اعضای خود (وزارت صمت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، سازمان صدا و سیما، سازمان برنامه و بودجه، مجلس شورای اسلامی و نهادهای مردمی و صنفی) به اقدامات زیرساختی مبادرت کرده است که برخی از آن موارد عبارتند از:
- تصویب و ابلاغ دستورالعمل شاخص‌های نظارت بر طراحی، تولید، تبلیغ و عرضه پوشاک اجتماع بانوان.
- تصویب و ابلاغ دستورالعمل اجرایی صدور شناسه یکپارچه مد و لباس ایران (شیما).
- تصویب و ابلاغ آیین‌نامه برگزاری جشنواره مد و لباس فجر.
- تصویب دستورالعمل نحوه حضور هنرمندان در سیما و سینما.
- تصویب دستورالعمل برگزاری نمایشگاه‌های مد و لباس.
ایجاد هماهنگی بین دستگاهی
جلسات کارگروه ساماندهی مد و لباس با رویکرد هماهنگ‌سازی و با هدف هم‌افزایی میان دستگاه‌ها و نهادهای فوق برگزار شد؛ لازم به ذکر است در سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ تعداد ۳۳ جلسه، از سال ۱۳۹۲ تا شهریور ۱۴۰۰ تعداد پنج جلسه و از شهریور ۱۴۰۰ تا پایان ۱۴۰۱ تعداد ۱۰ جلسه برگزار شده است.
صدور مجوز مؤسسات تک منظوره مد و لباس
دبیرخانه کارگروه ساماندهی مد و لباس در سال ۱۴۰۱ اقدام به صدور مجوز مؤسسات تک منظوره مد و لباس کرد که این موسسات به مثابه بازوان توانمند حوزه فرهنگ در عرصه پوشاک اعم از آموزش، برگزاری نمایشگاه ویژه طراحان، دایر نمودن موزه‌ها، نگارخانه‌ها، آتلیه‌ها و انتشار ژورنال‌های تخصصی حوزه مد و لباس عمل می‌کنند.
از ابتدای فعالیت دبیرخانه تاکنون ۳۹۳ پرونده موسسه تشکیل شده - که تعداد ۷۷ پرونده مربوط به سال ۱۴۰۱ است - و از این تعداد، مجوز دویست و سی مؤسسه صادر شده - که تعداد ۳۹ پروانه فعالیت در سال ۱۴۰۱ صادر شده - و پرونده مابقی نیز در حال تکمیل و نهایی شدن است که در حوزه موسسات تک منظوره هنری، حوزه مد و لباس آمار قابل توجهی را به خود اختصاص داده است و این نشان‌دهنده اهتمام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به این مهم است اما در سال ۱۴۰۲ دبیرخانه درصدد است با نظارت بر مؤسسات و ارزشیابی آنها، با هدف کارآمدسازی و اثربخشی بیشتر فعالیت‌ها، اقدام به سطح‌بندی کند.
اقدامات ارزشمند پیشین
در زمینه دسترسی به پوشاک مناسب از نظر کیفیت و ارزش‌های فرهنگی و قیمت یا در اصطلاح همان پوشاک ساعد (سالم، ارزان، عفیفانه، در دسترس) از همان ابتدای تدوین قانون ساماندهی مد و لباس و شکل‌گیری کارگروه، این معضل وجود داشته است؛ در سال‌های گذشته طراحی‌ها و اقداماتی در این راستا صورت گرفته از جمله ارتقای سطح طراحی پوشاک، ایجاد مؤسسات تک منظوره مد و لباس، برگزاری جشنواره‌های متعدد اعم از فجر، فردخت، چارقد، مدآفرین، و غیره، افزایش کیفی و کمی رشته‌های طراحی پارچه و لباس در واحدهای دانشگاهی سراسر کشور، ممنوعیت واردات لباس خارجی به کشور، طراحی شناسه کالا برای مقابله با پوشاک قاچاق، حمایت از تولیدکنندگان پوشاک به طرق گوناگون همچون تسهیل در تأمین مواد اولیه، راه‌اندازی واحد تولیدی تخصصی چادرمشکی در کارخانه حجاب شهرکرد و تلاش برای ارتقای ظرفیت کیفی و کمی آن، ایجاد شناسه یکپارچه مد و لباس ایران (شیما) و شناساندن آن به عنوان استاندارد فرهنگی حوزه پوشاک، برجسته نمودن تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک ایرانی با نماد «با افتخار ساخت ایران»، و ده‌ها اقدام دیگر که به تدریج ظرفیت و وضع موجود را موجب گردیده است.
تحول در سیاست‌ها و اقدامات
اما در کنار موارد فوق، وضع موجود طراحی و تولید داخلی و نیز هجمه گسترده دشمن در حوزه مد و لباس که با اهدافی همچون زدودن فرهنگ عفاف و حیا در حال فعالیتی آشکارتر از گذشته است یادآوری نمود اقدامات گذشته کافی و بعضاً مؤثر نبوده است و باید در سیاست‌ها و نحوه اجرای آنها بازنگری نمود؛ بنابراین راهبردها و اقداماتی در دو حوزه ایجابی و سلبی طراحی گردید:
اقدامات ایجابی:
دستورالعمل جدید جشنواره مد و لباس فجر
الف- با نگاه منظومه‌ای به حوزه مد و لباس و در درون چارچوب‌های فرهنگی – اجتماعی، آیین‌نامه جدید جشنواره مد و لباس فجر، تدوین گردید تا آسیبی که در یازده دوره قبلی این رویداد وجود داشت یعنی عدم راه‌یابی آثار برگزیده به بازار مد و لباس، کاهش یافته و به مرور مرتفع شود؛ در این راستا ویژندها و تیم‌های طراحی لباس که قسمت بیشتری از زنجیره تأمین پوشاک را در بر دارند نقش پررنگ‌تری پیدا خواهند کرد.
سامانه طراحان، رتبه‌بندی طراحان، مدارس طراحی
ب- علی‌رغم تلاش‌ها در حوزه طراحی پارچه و لباس، هنوز ضعف‌های زیادی در دانش و مهارت طراحی لباس وجود دارد که «طرح رتبه‌بندی طراحان» در این راستا در دست اقدام است و پیش‌نیاز آن ایجاد «سامانه طراحان» بوده است، تاکنون تعداد ۴۰۰ متقاضی در این سامانه ثبت نام کرده‌ند که از این تعداد برای ۵۰ نفر «کارت عضویت طراحان» صادر شده است و مابقی نیز در حال تکمیل مدارک جهت صدور کارت عضویت هستند.
یادآور می‌گردد که از این پس، برای عضویت در صندوق هنر و استفاده از تسهیلات و بیمه هنرمندان و نیز شرکت در نمایشگاه‌های ویژه طراحان، صدور مجوز مؤسسات تک منظوره، دریافت مجوز شیما (مخصوص طراحان)، دریافت مالکیت معنوی و برخورداری از آموزش‌های مدارس طراحی لباس و دریافت تسهیلات بانکی، عضویت در سامانه طراحان ضروری است.
ج- در جهت ارتقای سطح کیفی طراحی پارچه و لباس و آموزش‌های فرهنگی، «مدارس طراحی لباس» ایجاد شده تا پلی بین دانشگاه و صنعت بوده که تاکنون یکی از آنها آغاز به کار کرده است و برای تسهیل در ایجاد ۱۰ مدرسه، کارگروه ساماندهی مد و لباس در ماه گذشته تفاهم‌نامه‌ای را با شرکت بازرگانی توسعه تجارت زرفام کیش منعقد کرد.
حوزه بین‌الملل و مد عفیفانه
د- در حوزه بین‌الملل از مزیت‌های رقابتی کشور، مد عفیفانه (modest fashion) بوده که یکی از بخش‌های مهم صادرات پوشاک ایرانی است و این راهبرد هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ فرهنگی در عرصه دیپلماسی عمومی مفید خواهد بود؛ دبیرخانه کارگروه ساماندهی مد ولباس در سال جاری درصدد تنظیم آیین‌نامه‌ای در این خصوص با محوریت و بازیگری سازمان توسعه تجارت و سازمان فرهنگ و ارتباطات است.
پیگیری دسترس‌پذیرسازی پوشاک عفیفانه
ه- در زمینه دسترس‌پذیری به پوشاک عفیفانه و جلوگیری از عرضه البسه نامناسب و نامأنوس با فرهنگ ایرانی - اسلامی طبق ماده پنج قانون ساماندهی مد و لباس مسؤلیت وزارت صمت و اتاق اصناف ایران و اتحادیه‌های پوشاک سراسر کشور ایجاب می‌کند تا با ایجاد سکوهای فروش پوشاک – ثابت و موقتی- و نیز «ستاد ملی زنجیره پوشاک ایران» به این نیاز اجتماعی، پاسخ مناسب و موثر دهند. (وزارت بازرگانی مکلف است برای دسترسی عمومی و حمایت از تولید و فروش پارچه‌ها و پوشاک منطبق با الگوهای ایرانی – اسلامی، نمایشگاه‌های عرصه فصلی مد لباس و پوشاک برگزار کند.)
و- از موارد مهم در در زمینه دسترس‌پذیری به پوشاک عفیفانه، پاسخگویی به نیاز افراد جامعه خصوصاً بانوان به پوشاک اجتماع همچون مانتوهای مناسب است که مسئولیت آن بیش از همه متوجه تولیدکنندگان صنفی و صنعتی است؛ با رصدهایی از بازار، مشخص گردید تولید مانتوی مناسب کاهش یافته و بیشتر به سمت موارد جایگزین همچون مانتو کتی، شومیز، و از این قبیل سوق پیدا کرده که اگر متناسب با این تقاضا، عرضه کافی وجود نداشته باشد، قیمت‌ها و ناهنجاری‌های فرهنگی افزایش خواهد یافت.
اقدامات سلبی:
در رابطه با وجود البسه نامناسب در بازار و عدم رعایت شاخص‌های عفیفانه لباس، دو رویکرد تحولی در پیش گرفته شد:
۱- اصلاح از ابتدای زنجیره پوشاک یعنی مراحل طراحی و تولید؛ دستورالعمل «شیما» با همین هدف تصویب و ابلاغ شد.
۲- اتصال شناسه شیما به شناسه کالا در سامانه جامع تجارت.
پیش‌تر شناسه شیما فقط به طراحان اختصاص داشت و گستره محدودی را شامل می‌شد اما با همکاری وزارت صمت، شناسه شیما به آثار تولیدکنندگان عمده پوشاک اعم از صنعتی و صنفی نیز گسترش می‌یابد که اثر این کنترل پیشینی در بازار و مغازه‌ها مشهود خواهد بود؛ مواردی که برای دریافت شناسه شیما در نظر گرفته شده است شامل چند سرفصل است از جمله شلوار زنانه، شلوار مردانه، مانتوی زنانه و پالتوی زنانه. البته برای اثربخشی این اقدام، باید مزیت‌ها و مشوق‌های اقتصادی مثل معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی به کمک تولیدکنندگان آمده که این امرخطیر از وظایف وزارت امور اقتصادی و دارایی خواهد بود.
مقابله با مظاهر مُد غربی در فضای مجازی و حقیقی
از نگرانی‌های مردم به خصوص پس از اغتشاشات اخیر و آشکارتر شدن نقشه دشمن برای گسترش مدهای غربی در جامعه، نمایش سبک‌های (استایل‌های) نامناسب در فضای مجازی برای تبلیغات پشت ویترین‌ها همچون هماهنگی (سِت کردن) کلاه و مانتو، مانتوهای فاقد پوشیدگی همچون جلوباز، آستین کوتاه و شیشه‌ای و جایگزین شدن تولیداتی مثل مانتوکتی و مانتو پیراهنی به جای مانتو و کلاه به جای روسری و شال و مواردی از این قبیل است که از اهم وظایف بازرسان و ناظران اتاق اصناف، اتحادیه‌های پوشاک و پلیس نظارت بر اماکن عمومی، مواجهه و مقابله متناسب با این مظاهر است تا عملکرد نهادهای یاد شده موجب اطمینان خاطر مردم و اقشار دلسوز فرهنگ ایرانی – اسلامی شود، در غیر این صورت شاهد اقدامات ناهماهنگ از سوی گروه‌های غیرتخصصی و غیرمسئول خواهیم بود که تبعاتی همچون دوقطبی‌سازی و رفتارهای همراه با افراط و تفریط خواهند داشت.