به گزارش خبرنگار ایرنا، گذرگاه شمال- جنوب، شبکه حمل و نقل دریایی، ریلی و جاده‌ای، ظرفیتی مهمی است که می‌تواند با تغییر زنجیره‌های لجستیک علاوه بر کاهش هزینه و زمان تحویل کالا، جذب جریان حمل کالا و سود از کشورهای همسایه را برای ایران فراهم کند.
موافقت‌نامه گذرگاه حمل ونقل بین‌المللی شمال - جنوب که در شهریور ماه ۱۳۷۹ در سن پترزبورگ به امضای وزرای حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه رسید، یکی از مسیرهای مهم ترانزیتی در آسیای میانه است و کشورهای مسیر این راه‌گذر هر یک با تشکیل اتحادیه و انعقاد قراردادهای همکاری در رقابتی همه‌جانبه به توسعه و تجهیز بنادر، جاده‌ها، پایانه‌ها و مسیرهای ریلی خود می‌پردازند.
از دیگر سو این گذرگاه می‌تواند زمینه را برای همگرایی کشورهای اروپایی، آسیای غربی و آسیای میانه فراهم آورده و به عنوان یکی از مهمترین مسیرهای ارتباطی اوراسیا به شمار آید.
پس از رویداد اوکراین، اراده ایران و روسیه برای راه‌اندازی سریع راه گذر حمل و نقل بین‌المللی شمال- جنوب جزم شد و روسیه نیز برای دور زدن تحریم‌ها اعلام آمادگی کرد در رفع موانع گذرگاه شمال - جنوب به ایران کمک کند.
نگاه دولت سیزدهم نیز در سطوح بین‌الملل، توسعه ارتباطات و مناسبات با کشورهای همسایه است و در این راستا فعال کردن راه‌گذرهای بین المللی از جمله گذرگاه شمال - جنوب در حوزه دریایی و تجاری کشور ارتباط موثری با کشورهای حاشیه خزر و روسیه خواهد داشت.
دولت مردمی این نگاه را نه تنها محدود به دیپلماسی سیاست خارجی نکرده، بلکه این ظرفیت را برای استان‌ها هم در نظر گرفته است و به استان‌های مرزی هم این اختیار را داده تا با استفاده از ظرفیت‌های استانی خود در به ثمر رسیدن دیپلماسی همسایگی نقش ویژه ایفا کنند.
به همین منظور استان‌های مرزی گیلان، مازندران و گلستان در همجواری دریای مازندران (کاسپین) برای تحقق راه گذر شمال - جنوب با استان‌های همسایه خود هماهنگی‌ها و فعالیت‌های خوبی دارند.
در همین رابطه هفته گذشته «ایگور بابوشکین» استاندار آستراخان روسیه که در قالب موتو سواری به پنج کشور حاشیه دریای مازندران سفر کرده بود به مازندران آمد و در هتل میزبان بابلسر با سید محمود حسینی‌پور استاندار مازندران دیدار و گفت‌وگو کرد. استاندار آسترخان در پایان این دیدار از همتای مازنی خود برای دیدن از آستراخان دعوت کرد.
عمده موضوعات مورد بحث دو استاندار مازندران و آستراخان در نشستی با عنوان "دریای خزر، دریای صلح و دوستی، گسترش روابط اقتصادی مازندران - آستراخان"، اقتصادی و تجاری و به ویژه نقش فعال این دو استان در تحقق گذرگاه شمال - جنوب بود.
البته آستراخان و مازندران بیش از ۳۰ سال است که یک موافقت‌نامه و ۱۰ سند همکاری امضا کرده اند که بخش عمده‌ای از این سندها اجرایی نشده است و از این رو استاندار مازندران خواستار تشکیل کارگروهی برای به بار نشستن این سندهای همکاری شد و استاندار آستراخان هم با این امر موافقت کرد.
حسینی‌پور در این نشست به تأکید رئیس جمهور در بازگشایی مرزهای دریایی و گردشگری دریایی بین ایران و روسیه اشاره و بیان کرد که به محض تشکیل کارگروه، تبادل گردشگران را خواهیم داشت که بابوشکین هم در ادامه اعلام کرد که مازندران جای بسیار زیبایی است و به دنبال آن است تا مردم آستراخان به این استان زیبای ایران سفر کنند.
استاندار مازندران همچنین خواست تا خط هوایی فرودگاه آستراخان و ساری و رامسر و خط هوایی آستراخان با دیگر استان‌های روسیه برقرار تا کالاهای فاسدشدنی با سرعت بیشتری به مراکز روسیه منتقل شود.
مقام عالی دولت در مازندران، دو کشور جمهوری فدراتیو روسیه و جمهوری اسلامی ایران را دارای روابط راهبردی در طول سال‌های بعد از انقلاب اسلامی دانست که فعالیت راهبردی دو کشور به ویژه در موضوع سوریه، نقطه عطف روابط استراتژیک با روسیه است و مواضع مشترک ایران و روسیه در عرصه بین‌الملل در این سال‌ها در مباحث سازمان ملل، مباحث حقوق بشری و منطقه‌ای به عنوان یکی از مهمترین مولفه‌های روابط استراتژیک ایران و روسیه محسوب می‌شود.
استاندار مازندران با بیان اینکه در سالیان گذشته شدیدترین تحریم‌ها توسط غربی‌ها و آمریکایی‌ها علیه ایران و روسیه انجام شد، خاطرنشان کرد که به همین دلیل روابط بسیار گرمی بین آقای پوتین رهبر روسیه و حضرت آیت الله خامنه ای رهبر ایران برقرار شد تا جایی که آقای پوتین در سفر خود به ایران در ابتدای ورود به دیدار مقام معظم رهبری رفتند و تعامل بسیار مثبتی میان رهبران دو کشور وجود دارد؛ و با توجه به هوشمندی رهبران دو کشور، روابط ایران و روسیه با جود تلاش دشمنان برای برهم زدن آن، عمیق‌تر و استراتژیک‌تر شده است و امروز در سطح بالای روابط دیپلماتیک هستیم.
به گفته حسینی‌پور ایران و روسیه به تنهایی ۴۵ درصد ذخایر گاز جهان را در اختیار دارند که نقطه مثبتی است. ۴۷۰ کیلومتر مرز ساحلی سه بندر مهم امیرآباد، فریدونکنار و نوشهر و سه فرودگاه مهم ساری، نوشهر و رامسر آمادگی دارد به عنوان گذرگاه شمال- جنوب نقش قابل توجهی در ارتباط بین اروپا و کشورهای سی آی اس به ویژه روسیه ایفا کند.
استاندار مازندران با بیان اینکه روسیه در قلب و مرکز ژئوپولتیک اوراسیا و ایران هم در نقطه اتصال آسیا و اروپا حضور دارد، گفت: به همین دلیل می‌توانیم نقش استراتژیکی در برقراری این گذرگاه با وجود ظرفیت‌های مهم دو استان مازندران و آستراخان ایفا کنیم و این روابط تا ۳۰درصد هزینه‌های ترانزیت را کاهش و همچنین در صورت تعامل ۲ استان مازندران و آستراخان را به‌عنوان استان‌های برتر دو کشور قرار می‌دهد.
*بیشتر بخوانید:
۱- استاندار: مازندران و آستراخان می توانند بیشتر به توسعه روابط ایران و روسیه کمک کنند
۲- تفاهم نامه‌های اقتصادی مازندران و آستراخان به‌روز شود
۳- استاندار مازندران: روابط ایران و روسیه در دولت سیزدهم تقویت شد
۴- استاندار آستراخان روسیه: خواستار گسترش روابط با استان‌های شمالی ایران هستیم
حسینی‌پور با بیان وجود فرصت های خوب در ایران و روسیه، گفت: آستراخان و مازندران به دلیل وجود بنادر و مسیر ترانزیتی، استراتژیک هستند و از گذشته های دور تجارت و تبادلات بین دو استان وجود داشت و هر سال تقویت شد که البته در دولت سیزدهم با رویکرد دولت آیت الله رئیسی اتفاق جدیدی افتاد و این روابط بیش از پیش تقویت شد.
مقام عالی دولت در مازندران، مازندران و آستراخان را دو استانی یاد کرد که می توانند گذرگاه شمال جنوب و موقعیت راهبردی خوبی برای ایران و روسیه فراهم کنند و بیان کرد که تبادلات تجاری را با آستراخان را می‌توان بیش از پیش افزایش داد که ظرفیت و امکانات وجود دارد و در حقیقت اراده دو طرف را برای عملیاتی کردن برنامه‌ها می‌طلبد.
چرا آستراخان روسیه برای ایران مهم است؟
اهمیت و جایگاه اقتصادی منطقه آستراخان برای جمهوری اسلامی آنچنان مهم و زیاد است که مسوولان و کارشناسان از آن به عنوان قطب راهبردی در حوزه حمل و نقل و تامین کالاهای اساسی کشور سخن به میان می آورند.
این منطقه از جمله پایانه های مهم دریایی روسیه در دریای خزر و یکی از مهمترین نقاط مواصلات رودخانه ای برای تجارت با ایران است.
در واقع منطقه آستراخان بخشی از ناحیه جنوب روسیه و وابسته به منطقه اقتصادی ولگا است که واقع شدن این منظقه در مسیر تجارت و کریدورهای حمل و نقلی بستر مناسبی را جهت توسعه زیرساخت های حمل و مقل منطقه از جمله ایران به وجود آورده است.
آستراخان با مساحت ۴۹ هزار کیلومتر مربع در فاصله ۶۵ کیلومتری از دریای خزر قرار دارد.
در ایران بخش بزرگی از صادرات و واردات به روسیه از راه بندر انزلی و امیرآباد در استان های شمالی (گیلان و مازندران) و از طریق آستراخان انجام می شود.
استان آستراخان از طریق ولگا و دریای خزر به ایران و به وسیله خطوط ریلی و جاده ای به کشورهای جمهوری آذربایجان، قراقستان مرتبط است.
«ایگور بابوشکین» استاندار آستراخان روسیه هم با قدردانی از میزبانی شایسته همتای مازندرانی به روابط اقتصادی ۳۰ ساله آستراخان و مازندران اشاره کرد که نتیجه آن تنظیم موافقت نامه همکاری بین دو استان و ۱۰ سند دیگر است که همه باید به روز شود و برای تحقق آن‌ها از شرایط روز استفاده شود.
وی افزود: به نظرم بزرگترین فرصت‌ها در زمینه لجستیک همچنان فراهم است و امیدواریم تبادل دانشجویان و اساتید و امور فرهنگی و گردشگری انجام شود.
بابوشکین خاطرنشان کرد که استان مازندران گذرگاه بسیار خوبی برای شمال به جنوب است و از دیگر سو حجم گردش کالا در آستراخان رو به افزایش است. ۱۶ میلیون تن کالاها در دو بندر این استان بارگیری و جابجا می‌شود که مازندران و آستراخان می‌توانند در تحقق راه گذر شمال -جنوب فعالانه عمل کنند.
بابوشکین هدف اصلی را ارتقای همکاری و ایجاد سیستم لجستیکی و پیدا کردن بازارهای جدید و کاهش مشکلات عنوان کرد و از بندر امیرآباد برای پیوستن به اتحادیه مناطق ویژه دریای خزر دعوت کرد.
در این گذر باید دید چرا مازندران و آستراخان برای راه گذر شمال- جنوب مهم هستند؟ مسوولان و کارشناسان از منطقه اقتصادی آستراخان به عنوان قطب راهبردی در حوزه حمل و نقل و تأمین کالاهای اساسی کشور یاد می‌کنند. این منطقه از جمله پایانه‌های مهم دریایی روسیه در دریای مازندران و یکی از مهمترین نقاط مواصلات رودخانه‌ای برای تجارت با ایران است.
در واقع منطقه آستراخان بخشی از ناحیه جنوب روسیه و وابسته به منطقه اقتصادی ولگا است که واقع شدن این منظقه در مسیر تجارت و گذرگاه‌های حمل و نقلی بستر مناسبی را برای توسعه زیرساخت‌های حمل و مقل منطقه از جمله ایران به‌وجود آورده است.
استان آستراخان روسیه با مساحت ۴۹ هزار کیلومتر مربع در فاصله ۶۵ کیلومتری از دریای مازندران قرار دارد. در ایران بخش بزرگی از صادرات و واردات به روسیه از راه بندر انزلی و امیرآباد در استان‌های شمالی (گیلان و مازندران) و از طریق آستراخان انجام می شود.
در این وادی مازندران با مزیت‌های فراوان اقتصادی، طبیعی، گردشگری، تجاری و صنعتی می‌تواند با سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و تقویت روابط با کشورهای همسایه به محور دیپلماسی اقتصادی کشور در دوره جدید تبدیل شود و مسوولان ارشد استان با درک این موضوع با دیدارهای چهره به چهره با مسوولان ارشد دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و سفرای کشوری های شمالی مازندران در حال هموار کردن این مسیر مهم هستند.
مازندران با افزون بر سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت و ۲۳ هزار و ۷۵۶ کیلومتر مربع وسعت، در مجموع حدود چهار درصد تولید ناخالص ملی ایران را به خود اختصاص داده که بهره‌گیری از چنین ظرفیت بسیار مناسب برای توسعه همکاری‌های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.
قرار گرفتن در مسیر راهبردی، موقعیت ویژه‌ای به مازندران داده و بر اهمیت و جایگاه آن در توسعه روابط اقتصادی با کشورهای همسایه افزوده است که استفاده بهینه از چنین موقعیت جغرافیایی ایده آل در کنار مزیت های بالای تجاری، بازرگانی و صنعتی می‌تواند در تحکیم روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای اطراف هم نقش آفرین باشد.
با توجه به نیازمندی‌های کشورهای همسایه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، علمی و فناوری اعم از انرژی، ارتباطات و مخابرات، صنعت و بازرگانی، کشاورزی و دانشگاهی به ایران، مازندران به لحاظ نزدیکی جغرافیایی با کشورهای همسایه و وجود اشتراکات فراوان فرهنگی، قومی و دینی بین مردمان دو طرف، باید بیش از گذشته در تعیین سرنوشت اقتصادی و سیاسی کشور تأثیرگذار باشد.