به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از تارنمای خبری نورث افریکا پست، آفریقا نیروی کار ماهر خود را به دلیل سیاست مهاجرتی جدید آلمان از دست می دهد. کارشناسان هشدار داده اند طرح آلمان برای ایجاد مراکز مهاجرت در پنج کشور آفریقایی، احتمالا مشوق فرار مغزها از این قاره خواهد بود که به دلیل خروج افراد ماهر از این قاره روی می دهد.
شیوه جدید پیشنهادی برای جذب نیروی کار ماهر در آلمان استخدام کارگران خارجی مناسب را تسهیل می کند. سیاست مهاجرتی جدید که اخیراً توسط دولت آلمان اعلام شد، با استقبال برخی روبرو شده است اما برخی دیگر نسبت به این خطر هشدار می دهند که این طرح احتمالاً استعدادهای حیاتی چندین کشور آفریقایی را خواهد برد.
سیاست جذب نیروی کار ماهر به آلمان در سال های اخیر از طریق "فرهنگ استقبال" و ترویج نگرش مثبت به خارجی ها رشد کرده است. این امر ورود و مهمتر از همه، ادغام بسیاری از مهاجران را تسهیل کرده است.
آلمان در بحران سوریه در سال ۲۰۱۵ پذیرای حدود یک میلیون پناهجو بود که جایزه نانسن کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان را برای آنگلا مرکل صدراعظم آلمان به ارمغان آورد. با این حال، استقبال از مهاجران فراتر از دلایل ساده بشردوستانه است. در آلمان مانند بسیاری از کشورهای اروپایی، مهاجرت راهی برای حل و فصل مشکلات جمعیتی و اقتصادی است.
این مراکز پیشنهادی قوانین را برای کارگران ماهر خارجی تسهیل می کنند. آلمان امیدوار است با جذب کارگران ماهر خارجی، جمعیت سالخورده خود را متوازن و نظام بازنشستگی را تامین مالی کند. این طرح می تواند به توازن جامعه روبه پیری و تامین مالی نظام بازنشستگی این کشورها کمک کند و همچنین کمبود کارگران ماهر را جبران کند.
آلی تندیان، جامعه شناس دانشگاه گاستون برگر در سنگال می گوید: این سیاست می تواند به از دست دادن مهارت ها، ایده ها و نوآوری ها بینجامد. همچنین می تواند به از دست رفتن سرمایه گذاری در آموزش، درآمد مالیاتی و خدمات مهم در بخش های بهداشت و آموزش منجر شود.
غنا یکی از کشورهای آفریقایی است که در این طرح هدف آلمان قرار گرفته است، اما خود این کشور به شدت به نیروی کار ماهر نیاز دارد. تندیان از برلین خواست در این نوع مهاجرت نیروی کار ماهر تجدیدنظر کند.
آلمان علاوه بر غنا، در مراکش، تونس، مصر و نیجریه نیز چنین مراکزی را راه اندازی می کند. کارگران ماهر با آموزش حرفه ای، کارگران ماهر با آموزش آکادمیک، محققان، دانشمندان و مدیران افراد مدنظر در این طرح هستند.
پیامدهای سیاست‌های مهاجرتی کشورهای اروپایی
وزیر توسعه آلمان از این برنامه به عنوان یک راه حل بُرد بُرد یاد کرد، با این حال این طرح برای آفریقا مشوق خروج نیروی ماهر از قاره سیاه است. شیوه مشابه دیگری در فرانسه برای جذب نیروی کار ماهر وجود دارد. بر اساس اعلام سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، فرانسه در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۵ هزار پزشک خارجی را جذب کرد که ۱۲ درصد تعداد کل پزشکان ثبت شده در انجمن ملی پزشکی فرانسه است.
سیاست جذب نیروی ماهر در جنوب جهانی توسط کشورهای شمال جهانی شرایطی را ایجاد می کند که در آن، کشورهای مبدأ به منزله انکوباتورهایی هستند که کارشناسان قبل از عزیمت به مقصد، در این کشورها متولد می شوند، آموزش می بینند و تربیت می شوند.
این شکل از مهاجرت نیروی کار ماهر باید مورد بازنگری قرار گیرد و تحت نظارت دو طرف باشد. همچنین این نوع مهاجرت یک سؤال اخلاقی را مطرح می کند؛ چرا که این نوع مدل استخدام، کشورهای آفریقایی را از نیروی مورد نیازشان محروم می کند.
توافق نامه ها باید بین دولت ها امضا شود نه اینکه به صورت تعهداتی بین کارگران ماهر و کارفرمایان آنها باشد. علاوه بر این، ایجاد یک چارچوب دقیق که به نفع کارگران، کارفرمایان و کشورها باشد، باعث می‌شود وضعیت کارگران خارجی که در مقایسه با همکاران غیرخارجی خود دستمزد کمتری دریافت می‌کنند، کمتر متزلزل و بی ثبات باشد.
مهاجرت چرخه ای
برای حفظ کارگران ماهر در کشور مبدأ که فاقد تخصص در زمینه فعالیت آنها است، چه می توان کرد؟
کشورهای آفریقایی باید دستور کار مهاجرتی خود را داشته و باید مشوق تحرک کارشناسان ماهر از طریق مهاجرت چرخه ای باشند. در مهاجرت چرخشی امکان اشتغال کارشناسان ماهر در چندین کشور به صورت چرخشی وجود دارد و در عین حال که از حمایت شدید برخوردارند.
مهاجرت چرخشی راهی برای تامین نیازهای بازار کار کشورهای مقصد، کمک به توسعه کشورهای مبدا و بهره مندی نیروهای مهاجر است. بنابراین می توان گفت این یک برد سه گانه به شمار می رود.