خون سالم، نجات دهنده زندگی است و همه روزه، در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده های خونی نیاز دارند، به طوری که از هر سه نفر مردم دنیا، یک نفر در طول زندگی احتیاج به تزریق خون و فرآورده های خونی پیدا می کند.
بارزترین مثال برای موقعیت هایی که در آن نیاز مبرم به خون پیدا می شود، عبارت از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگون نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی ها و اعمال جراحی است.
همچنین زنان باردار در حین زایمان، نوزادان و به خصوص نوزادان نارسی که به زردی دچار می شوند، نیازمند خون هستند و از طرفی بیماران مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی یا اشعه درمانی قرار دارند هم از مصرف کنندگان خون و فرآورده های خون هستند.
بسیاری از بیماران دیگر مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی نیز ناگزیرند برای بهره مندی از یک زندگی به نسبت طبیعی برای تمام عمر به شکل منظم خون یا فرآورده های خون دریافت کنند.
نیاز به خون و فرآورده های خون به صورت مداوم وجود دارد و به طور مرتب هم در حال افزایش است و آنچنان که کشورهای درحال توسعه امکانات تشخیصی و درمانی خود را در مورد درمان بیماری های گوناگون، مانند انواع سرطان ها گسترش می دهند، بیشتر به تزریق خون احتیاج پیدا کرده اند و این نیاز هم به طور مستمر افزایش می یابد.
اهدای خون دارای شرایط خاصی است، اهدا کننده باید از سلامت کامل برخوردارباشد تا هم سلامت وی و هم سالامت دریافت کننده خون تضمین شود، یکی از مواردی امروزه در دنیای ماشینی شاهد آن هستیم فشارخون در افراد است و برای بسیاری از افراد این سوال مطرح است که به چه سطح از فشار خون می توان خون اهدا کرد؟ این موضوعی است که دراین گزارش به آن پرداخته شده است.
محدوده مجاز فشارخون برای اهدای خون چقدر است؟
سخنگوی سازمان انتقال خون ایران گفت : فشار خون داوطلبان اهدای خون در هر بار اهدا توسط پزشک معاینه اهداکنندگان خون گرفته می شود و در نرم افزار فنی معتبر سازمانی ثبت می شود، کمینه مجاز فشار دیاستولیک باید بیش از ۵۰ و بیشینه فشار سیستولیک باید کمتر از ۱۸۰ میلیمتر جیوه باشد تا داوطلب اهدای خون از این حیث مجاز به اهدای خون شمرده شود.
فشار خون دیاستولیک: قلب بین ضربان ها، استراحت می‌کند تا بتواند دوباره با خون پر شود. پزشکان این مکث بین ضربان‌ها را «دیاستول» می‌نامند. فشار خون دیاستولیک، در واقع اندازه گیری در مدت این مکث و پیش از ضربان قلب بعدی است. فشار خون دیاستولیک طبیعی در هنگام استراحت، ۸۰میلی متر جیوه یا کمی کمتر است.
فشار خون سیستولیک :این فشار در طول ضربان قلب و بالاترین فشار اندازه گیری شده است. هنگامی که میزان قرائت عدد نخست، ۱۲۰میلی متر جیوه یا کمی کمتر باشد در حالی که فرد در حالت استراحت و آرام نشسته است، فشار خون سیستولیک «طبیعی» در نظر گرفته می‌شود.
بشیر حاجی بیگی با بیان اینکه این محدوده فشار خون مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی اهدای خون تعریف شده است، افزود: چنانچه فشار خون داوطلب اهدای خون در محدوده مجاز نبوده و وی سابقه بیماری فشارخون هم نداشته باشد ممکن است فشار خون تحت تاثیر علت پیاده روی، هیجان و اضطراب نوسان نشان داده باشد که در این صورت پزشک مرکز اهدای خون از داوطلب تقاضا می کند تا چند دقیقه استراحت کند و سپس مجددا اقدام به بررسی میزان فشار خون خواهد کرد.
اگر فشار خون در محدوده مجاز نباشد فرد داوطلب اهدای خون از اهدای خون معاف می شود
وی ادامه داد: اگر فشار خون در محدوده ذکر شده مجاز نباشد فرد داوطلب اهدای خون از اهدای خون معاف شده به وی توصیه می شود که برای ارزیابی بیشتر به پزشک خود مراجعه کند.
حاجی بیگی یادآوری کرد: در مواردی که فرد داوطلب اهدای خون، بیماری با فشار خون حاد باشد، نیز پزشک بخش اهداکنندگان مراکز انتقال خون بر اساس بررسی مجدد و همچنین اخذ نظر پزشک معالج بیمار در خصوص امکان اهدای خون تصمیم می گیرد.
سخنگوی سازمان انتقال خون همچنین در خصوص تجهیزات مورد استفاده برای سنجش فشار خون داوطلبان اهدای خون نیز گفت: در سازمان انتقال خون از فشارسنج های دیجیتال یا آنالوگ بازویی که بر روی بازوی داوطلب اهدای خون بسته می شود استفاده می شود که نسبت به فشار سنج هایی مانند انواع دیجیتال مچی دقت بیشتری دارند.
در مواردی که فرد داوطلب اهدای خون، بیماری با فشار خون حاد باشد، نیز پزشک بخش اهداکنندگان مراکز انتقال خون بر اساس بررسی مجدد و همچنین اخذ نظر پزشک معالج بیمار در خصوص امکان اهدای خون تصمیم می گیرد.
وی افزود: دستگاه های فشارسنج مورد استفاده در سازمان انتقال خون دارای پرونده تجهیزات پزشکی است و سنجش و فرم های احراز صلاحیت عملیاتی، احراز صلاحیت کارایی و احراز صلاحیت طراحی و نصب و راه اندازی در خصوص آنها انجام و تکمیل می شود و همچنین این تجهیزات به صورت دوره ای توسط شرکت های معتبر مورد کالیبراسیون (اندازه‌گیری و تعیین صحت) قرار می گیرند و با استاندارد مطابقت داده می شوند.
سخنگوی سازمان انتقال خون تصریح کرد: افرادی که فشار خون آنها به خوبی با درمان دارویی کنترل شده باشد و سایر معیارهای انتخاب اهداکنندگان را هم دارا باشند می توانند خون اهدا کنند.
وی تاکید کرد: شواهدی دال بر زیان باری خون اهدایی اهداکنندگان تحت درمان پرفشاری خون در گیرندگان خون های وجود ندارد و دریافت کنندگان خون نیز از این بابت نگران نباشند.
افرادی که فشار خون آنها به خوبی با درمان دارویی کنترل شده باشد و سایر معیارهای انتخاب اهداکنندگان را هم دارا باشند می توانند خون اهدا کنند.
شرایط اهدای خون
داشتن حداقل ۱۸ سال تمام و حداکثر ۶۰ سال؛ اهداکنندگان مستمر(با سابقه حداقل دو بار اهدای خون در سال، تا ۶۵ سال)، حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم، فواصل اهدای خون هر ۸ هفته یک بار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یک سال برای آقایان از ۴ بار و برای خانم ها از ۳ بار تجاوز نکند، از جمله شرایط اهدای خون است.
همچنین همراه داشتن اصل کارت شناسایی (شناسنامه، گواهینامه، گذرنامه و برای اهداکنندگان بار اول کارت ملی الزامی است).
اهدا کنندگان خود درصورت وجود سابقه موارد زیر حتما پزشک انتقال خون را در جریان قرار دهند: آلرژی‌ها: تب یونجه و ...، مصرف دارو، سابقه بیماری های قلبی و عروقی ـ ریوی ـ کلیوی ـ کبدی، سابقه تزریق خون و فرآورده های آن، سابقه غش ـ صرع ـ تشنج، سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی، سابقه اعمال جراحی، سابقه رفتارهای پر خطر (تماس جنسی خارج از چارچوب خانواده)، سابقه خالکوبی ـ حجامت ـ تاتو و سابقه زردی یا یرقان در خود و خانواده.