اگرچه مرگ هیچ کدام از پلنگ های تلف شده در کهگیلویه و بویراحمد به ضرب گلوله نبوده و کالبدشکافی نشان داد که یکی از آنان بر اثر بیماری هاری از بین رفته و بررسی برای کشف علت دومین پلنگ تلف شده استان ادامه دارد، اما ضرورت دارد تا با بکارگیری همه ظرفیت های موجود شرایط بهتر حفاظت از این گونه ارزشمند و سایر گونه های حیات وحش در این بخش از زاگرس فراهم شود.
کارشناسان محیط طبیعی کشورمان اعتقاد دارند که عواملی چون شکار غیرمجاز پلنگ و طعمه‌های آن، تغذیه این حیوان از لاشه‌های مسموم، تله‌گذاری و تصادفات جاده‌ای از مهم ترین علل کاهش جمعیت این گربه‌سان در ایران است.
این صاحبنظران بر این باورند که با توجه به در خطر انقراض قرار گرفتن زیرگونه پلنگ، حفاظت از آن به‌ویژه در محیط های خارج از مناطق حفاظت شده، که جمعیت طعمه‌های طبیعی آن به شدت کاهش یافته، نیازمند برنامه ریزی جدی کارشناسان و همراهی علاقه مندان به طبیعت است.
آگاهی بخشی، آموزش و آشنایی ساکنان و روستاییان مناطق و روستاهای حاشیه و نزدیک زیستگاه های حیات وحش، تشریح ارزشمندی این گونه، آموزش نحوه مواجهه با آن در شرایط مختلف و ضرورت آسیب نرساندن به پلنگ در هر شرایطی نیازهایی است که متولیان حفاظت محیط زیست و البته تشکل های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست نباید از انجام آن خسته شوند.
وضعیت پلنگ از نظر جمعیتی
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه طبقه‌بندی پلنگ ایرانی در فهرست قرمز (red list) اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، به معنای در معرض خطر انقراض بودن این گونه است، گفت: با وجود این پلنگ در زیستگاه های کهگیلویه و بویراحمد از نظر جمعیتی شرایطی مطلوبی دارد ولی این امر ضرورت ارائه راهکارهای صیانت بهتر از آن را منتفی نمی‌کند.
جمشید عبدی پور اضافه کرد: بررسی هایی که پارسال در ۱۴ هزار هکتار از عرصه های پارک ملی دنا انجام شد منجر به شناسایی ۱۸ قلاده پلنگ شد که این امر نشان می دهد از نظر شاخص جمعیتی پلنگ استان در معرض خطر انقراض نیست.
برنامه های در دست اجرا
وی تاکید کرد: آموزش نحوه مواجه جوامع محلی با پلنگ و آسیب نرساندن به آن در صورت حمله به دام آنان یکی از مهمترین این اقدام هاست.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به ابلاغ شیوه نامه جدید بیمه پلنگ تاکید کرد: اجرایی شدن آن که به زودی آغاز می شود به صیانت از این گونه ارزشمند کمک می کند.
عبدی پور تاکید کرد: براساس طرح جدید بیمه پلنگ هزینه خسارت وارد شده از سوی پلنگ به جوامع محیط زیست پس از راستی آزمایی با مشارکت دهیاری و دیگر مسئولان برآورد کارشناسی و پرداخت خواهد شد.
او عنوان کرد: آموزش جوامع محلی قرار است با مشارکت تشکل های زیست محیطی با بستن تفاهم نامه عملیاتی می شود.
وی تاکید کرد: همین دیروز گزارش به موقع یکی از همیاران افتخاری محیط زیست استان متخلف شکار قبل از هرگونه اقدامی در منطقه آزاد شهرستان مارگون دستگیر شد که این امر تاثیرگذاری مشارکت مردم برای صیانت از حیات وحش را نشان می دهد.
تلاش برای صیانت از دیگر گونه‌های حیات وحش به عنوان فرهنگ عمومی
رئیس اداره روابط عمومی و امور رسانه حفاظت محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت : ۲۱۰ دقیقه مستند حیات وحش گیاهی و جانوری حیات ذخیره گاه دنا در این استان ساخته شد.
هادی سینایی افزود: این میزان مستند در قالب ۲ برنامه ۱۰۰ و ۱۱۰ دقیقه ای به منظور معرفی ظرفیت های ذخیره گاه دنا و فرهنگسازی برای صیانت از گنجینه های ارزشمند این میراث طبیعی ساخته شده است.
وی بیان کرد:یکی از مستندها به معرفی حیات وحش جانوری و گیاهی و مستند دیگر مختص حیات وحش جانوری ذخیره گاه دنا مانند کل و بز،گراز،سنجاب و پرندگان پرداخته است تا در صدا و سیما پخش شود.
رئیس اداره روابط عمومی و امور رسانه حفاظت محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد : مسئولان تصمیم ساز و تصمیم گیر سازمان حفاظت محیط زیست در سطوح ملی و استانی به این نتیجه رسیده اند، تنها راه حفظ عرصه های طبیعی فرهنگ سازی و آگاهی بخش است.
منطقه حفاظت شده دنا از مهمترین ذخیره گاه‌های زیست کره جهان، ظرفیتی مهم برای حفظ بیش از ۳۲۰ گونه جانوری در این منطقه بکر و میراث گرانبهای طبیعی است، این منطقه در شانزدهم تیرماه سال ۹۰ به عنوان پانصد و شصت و یکمین ذخیره گاه زیست کره جهان در سازمان یونسکو ثبت شد.
وجود کوه، جنگل، بیش از ۱۰۰ چشمه، رودخانه و ۱۲۰۰ گونه گیاهی دنا را به زیستگاه گونه‌های جانوری مختلف تبدیل کرده است.
ذخیره گاه زیست کره دنا یکی از نقاط با ارزش از منظر سیمای سرزمینی و غنای زیستی در جهان محسوب می شود.
مناطق حفاظت شده دنا با وسعت ۹۳ هزار و۶۶۰ هکتار و دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار در شهرستان های بویراحمد و دنا در کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته اند.
سینایی گفت : برای اثربخشی بیشتر اقدام های محیط زیست در ۲ بخش‌اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در فضای مجازی برنامه محور و جهاد گونه در دستور کار است.
وی تصریح کرد :همچنین یک سال گذشته تاکنون ۱۶۲ خبر و گزارش در خصوص مناطق حفاظت شده استان تهیه و بر روی این سازمان بارگذاری شد تا آماده استفاده رسانه های ارتباط جمعی شود.
دیگر راهکارهای حفاظت بهتر
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به تلف شدن ۲ قلاده پلنگ اسفند و فروردین اخیر در استان که یکی از آنان بر اثر بیماری هاری بوده گفت: صیانت از گونه پلنگ در این بخش از زاگرس نیازمند انجام مطالعات دقیق است.
عبدی پور تاکید کرد:گاهی بالا بودن جمعیت یک گونه به علت تامین طعمه زمینه تلف شدن آنان را فراهم می کند که این امر ضرورت آگاهی مسئولان از وضعیت جمعیتی را بیشتر است.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه بیماری از عوامل طبیعی گونه های حیات وحش به ویژه پلنگ است نیاز است تا متولیان از وضعیت سلامت آنان برای انجام اقدام های درمانی اطلاعات کافی داشته باشند.
رئیس اداره روابط عمومی و امور رسانه حفاظت محیط‌زیست استان نیز در این خصوص گفت: معیشت مردم یه ویژه قشر متوسط و رو به پایین جوامع محلی حاشیه مناطق رابطه ای مستقیم بر محیط زیست دارد ، یعنی اگر نتوانیم تامین کننده معیشت مردم باشیم محیط زیست ما در خطر است و این زنگ خطری است که در بازارهای فروش گیاهان کوهی به صدا درآمده است.
سینایی گفت :امید می رود روزی شاهد باشیم که مسئولان کشور با حل نمودن معیشت مردم به حفاظت از محیط زیست کمک بزرگی داشته باشند.
وی تاکید کرد : شهروندان می توانند با تماس رایگان به شماره ۱۵۴۰ گزارش های زیست محیطی خود درباره تعرض سودجویان به حیات وحش جانوری و گیاهی را به محیط زیست اطلاع رسانی کنند.
نگاهی به زیستگاه های حیات وحش کهگیلویه و بویراحمد
اداره‌کل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد ۳۱۲ هزار هکتار از وسعت مناطق حفاظت شده شامل یک پارک ملی، هفت منطقه حفاظت شده و پنج منطقه شکار ممنوع را تحت مدیریت دارد.
هفت منطقه حفاظت شده با وسعت ۹۳ هزار و ۶۶۰ هکتار، دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار، خاییز سرخ با مساحت ۳۳ هزار و ۲۳۵ هکتار، خامی با وسعت ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار، دیل با ۱۰ هزار و ۳۸۱ هکتار، سولک با ۲ هزار ۴۲۸۷ هکتار و سیوک با ۱۲ هزار ۸۵۸ هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
۳۳۱ گونه مهره‌دار در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که حدود ۲۰ درصد مهره‌داران کشور را شامل می‌شود و علاوه بر این ۲۲ درصد پستانداران کشور، ۴۵ درصد پرندگان، هشت درصد خزندگان، ۱۳ درصد دوزیستان و هشت درصد ماهیان کشور و همچنین حدود ۲۰ درصد گونه‌های گیاهان دارویی کشور در بخشی از ذخیره‌گاه زیست کره دنا شناسایی شده است.