به گزارش ایرنا، وجود چهره‌های معصوم در سرما و گرما و روز و شب در گذرگاهها، که با اصرار قصد فروش شاخه گل، آدامس، جوراب و یا دستمال کاغذی دارند و یا با شیشه پاک کنی در دست پشت چهارراه‌ها، در انتظار قرمز شدن چراغ راهنما ایستاده اند تا شاید بتوانند با تمیز کردن شیشه خودروی، پولی به دست آورند، هر روز کرامت انسانی را به چالش می‌کشد.
طبق اعلام سازمان بهزیستی ۱۲۰ هزار کودک کار در کشور وجود دارد و اگرچه قانون برای دستگاه های مختلف، وظایفی ویژه برای ساماندهی این کودکان تعریف کرده است، اما آنچه در این حوزه خودنمایی می کند، همچنان نابسامانی است.
پدیده کودکان کار در مشهد نیز از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی گریبانگیر این کلانشهر است و هرچند طرح های مختلفی برای ساماندهی این قشر در حال اجراست، اما دست های سودجویی پشت پرده این پدیده وجود دارند، که ساماندهی این حوزه را برنمی‌تابند.
شناسایی هزار و ۴۰۰ کودک کار در مشهد
طرح ساماندهی کودکان کار در مشهد از آبان ۱۳٩٩ با مشارکت دستگاههای مرتبط عملیاتی شد.
معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی در این خصوص گفت: هزار و ۴۰۰ کودک کار در ۲ سال گذشته در معابر و خیابان های مشهد شناسایی شده اند.
نیره عابدین‌زاده افزود: این تعداد کودک کار در جریان اجرای طرح "سایبان مهر" شناسایی شده اند.
وی اضافه کرد: حدود ۸۰ درصد از این کودکان از اتباع خارجی هستند که حدود ۷۵ درصد آنان به صورت غیرقانونی در ایران حضور دارند.
عابدین‌زاده خاطرنشان کرد: ساماندهی و ارائه خدمات به کودکان کار اتباع غیرمجاز با سختی و مشکلات زیادی همراه است، به واسطه غیرمجاز بودن این افراد نمی توان صورت مساله را حذف کرد و انسانیت حکم می کند مشکلات این کودکان نیز بررسی و رفع شود، لذا برای ساماندهی آنها از ظرفیت شبکه خیران استفاده می شود.
معاون دادستان مشهد افزود: در جریان اجرای طرح "سایبان مهر" به منظور ساماندهی کودکان کار، دستگاه های مختلفی از جمله بهزیستی، شهرداری، کمیته امداد، آموزش و پروش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نهادهای مردمی مشارکت دارند.
عابدین‌زاده اضافه کرد: کودکان کار پس از شناسایی، به مرکز غربالگری اعزام و بعد از بررسی وضعیت و مشکلات خانوادگی شان، برای بازگرداندن آنها به دامن خانواده و یا بهزیستی تصمیم گیری می شود.
وی گفت: اولویت ما بر بازگشت کودکان کار به کانون خانواده است، لذا اگر برگشت کودک مخاطره ای برای وی نداشته باشد، وضعیت خانواده بررسی و مشکل آنها برای ممانعت از کار نکردن کودک با اقداماتی نظیر یافتن شغل برای یکی از اعضای موثر خانواده، درمان اعتیاد والدین و غیره رفع می شود تا کودک در فرایند آموزش و ادامه تحصیل قرار گیرد.
معاون دادستان مشهد ادامه داد: پس از تحویل کودکان به خانواده، تیم مددکاری برای کودک، پرونده شخصیت تشکیل می دهد و با ارتباط گیری با خانواده، اقدامات مشاوره ای و مددکاری و همچنین آگاه سازی خانواده از مخاطرات کار کودکان و نیز اهمیت آموزش انجام می شود.
مردم به کودکان کار تکدی‌گری یاد ندهند
عابدین‌زاده افزود: مردم نقش مهمی در ساماندهی کودکان کار دارند، شهروندان باید بدانند که با کمک به آنها، تکدی گری را ترویج می دهند و در واقع کمک خود را در جیب لیدرهای کودکان کار می ریزند.
وی گفت: شهروندان می توانند کمک و حمایت خود از کودکان کار را به موسسات مرتبط از جمله موسسه مهر امام رضا (ع)، که توانمندسازی خانواده کودکان کار را عهده دار است، پرداخت کنند.
معاون دادستان مشهد ادامه داد: هرچه پول بیشتری توسط شهروندان به جیب لیدرها سرازیر شود، ساماندهی کودکان کار سخت تر می شود.
دستگیری ۲۰ گرداننده باند کودکان کار
معاون دادستان مشهد از دستگیری ۲۰ گرداننده گروه‌های کودکان کار در مشهد طی ۲ سال گذشته خبر داد و افزود: علاوه بر آن ۲۰ گرداننده دیگر نیز شناسایی شده اند.
عابدین زاده تاکید کرد: ساماندهی کودکان کار مربوط به یک دستگاه نیست و برای توفیق در این بخش باید همه دستگاه های اجرایی مرتبط پای کار باشند.
وی اظهار امیدواری کرد که با مشارکت مردم و دستگاه های مرتبط، دیگر شاهد پدیده کودکان کار در این کلانشهر نباشیم.
طرح غربال کودکان کار
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: ۱۲ دستگاه عضو کمیته ساماندهی کودکان کار هستند و شرح وظایف مشخصی برای آنها تعریف شده است.
مسعود فیروزی افزود: براساس آیین نامه ساماندهی کودکان کار، شناسایی کودکان کار بر عهده شهرداری است و بهزیستی پس از پذیرش کودک، آنان را غربال می کند، که طرح غربالگری از سال ۹۹ در استان آغاز شده است.
وی اضافه کرد: از آنجا که ممکن است کودکان کار خود را به نام های غیرواقعی معرفی کنند، در طرح غربال، شناسایی کودکان از طریق اسکن عنبیه چشم انجام می شود.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: چنانچه کودک کار برای نخستین بار جمع آوری شده باشد، با اخذ تعهد تحویل خانواده می شود و در مرکز آموزشی و حمایتی خانواده در مجتمع "شوق زندگی" با تشکیل پرونده برای این خانواده ها، آنان به مدت ۱۸ ماه از خدماتی نظیر مددکاری، روانشناسی، پزشکی، تحصیلی و درمانی به صورت رایگان بهره مند می شوند.
وی خاطرنشان کرد: چنانچه کودک برای دفعه دوم و بیشتر جمع آوری شده باشد، سلب صلاحیت از خانواده برای نگهداری وی صورت می گیرد و کودک به مرکز ساماندهی کودکان کار خیابانی و یا به مراکز شبه خانواده ارجاع می شود.
فیروزی افزود: این افراد پس از طی قرنطینه ۲۱ روزه، به مدت ۱۸ ماه در مراکز کودکان کار خیابانی اسکان یافته و زیر خدمات تیم پزشکی، روانشناسی و مددکاری قرار می گیرند، پس از آن اگر خانواده کودکان کار شرایط مناسب برای پذیرش آنها را کسب کرده باشند، به خانواده ارجاع و در غیر این صورت پرونده به مراکز شبه خانواده و کودکان بدسرپرست و بی سرپرست ارجاع می شود.
ارائه خدمت به ۷۰۰ کودک کار
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در ادامه از ارائه خدمات به ۷۰۰ کودک کار این استان در سال ۱۴۰۱ خبر داد و افزود: ۵۱۷ نفر از این تعداد تحویل خانواده های خود شده اند.
فیروزی خاطرنشان کرد: ۱۰۹ کودک نیز در مرکز کودکان کار اسکان یافتند و ۳۱ نفر در مراکز شبانه روزی پذیرش شدند.
وی گفت: مابقی نیز به سایر روشها نظیر اعزام به موطن، ارجاع به پناهگاه و غیره ساماندهی شده اند.
فیروزی ادامه داد: همچنین ۱۴ هزار و ۳۱۸ خدمت مددکاری، روانشناسی، بهداشتی ودرمانی، حقوقی، آموزشی و نگهداری و خوابگاهی طی سال گذشته به این کودکان ارائه شده است.
جمع آوری کودکان کار توسط شهرداری
رییس اداره مراکز و خدمات اجتماعی معاونت اجتماعی و مشارکتهای شهرداری مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: کودکان کار توسط شهرداری جمع آوری و به مرکز غربال بهزیستی ارجاع می شوند.
محمدابراهیم حسینیان تاکید کرد: ساماندهی کودکان کار یک اقدام چند دستگاهی است و وظیفه شهرداری در این خصوص جمع آوری این کودکان است.
وی افزود: سال گذشته ۴۱۱ کودک کار توسط تیم های شهرداری مشهد جمع آوری و تحویل بهزیستی شدند.
وی خاطرنشان کرد: شهرداری در بوستان بهار ساختمانی به اسم "شوق زندگی" در اختیار نهادهای مربوطه قرار داده است که بخشی از فعالیت های انجام شده در این مکان مرتبط با کودکان کار است و به منظور ساماندهی کودکان کار، شهرداری سال گذشته یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان به این مرکز کمک کرده است.
رییس اداره مراکز و خدمات اجتماعی معاونت اجتماعی و مشارکتهای شهرداری مشهد گفت: یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان نیز پارسال برای شناسایی و جمع آوری کودکان کار در مشهد هزینه شده است.
حسینیان افزود: همچنین شهرداری برای جمع آوری کودکان کار، سه دستگاه خودرو ون اختصاص داده است.
هزینه کردن برای ساماندهی کودکان کار نوعی سرمایه گذاری است و تمام دستگاه های مرتبط باید پای کار باشند تا شاهد کاهش آمار برگشتی کودکان کار به خیابان ها باشیم.