فرهنگ مجموعهای پیچیده از علوم، دانشها، هنرها، افکار، اعتقادات، قوانین و مقررات، آداب و رسوم، سنتها و بهطور خلاصه کلیه آموختهها و عاداتی است که یک انسان به عنوان عضو جامعه اخذ میکند. در واقع فرهنگ چیزی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود و از محلی به محل دیگر میرود. آئینها و فرهنگها و نیز ادوار تاریخی گوناگون، از جایگاه و حقوق یکسانی برخوردار نبودهاند. گستره حقوق آنان در همه جوامع به شرایطی مانند مناسبات اعتقادی و فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی هر دوره بستگی داشته است.
هنر برای کودک به لحاظ اهمیت آن در آموزش، پرورش و تربیت و نیز تأثیر در رشد فکری و خلاقیت وی، بسیار با اهمیت و ضروری استحق بر هنر، فرهنگ و اوقات فراغت، در کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۱۹۸۹ میلادی به عنوان یکی از قابل قبولترین اسناد حقوق بشری در جهان، به رسمیت شناخته شده است. کودکان ما زمانی دارای احترام حقیقی هستند که ما به تکتک کلمههای این کنوانسیون احترام بگذاریم. لازم به یادآوری است که منظور از کودک در این نوشتار به استناد اکثر اسناد حقوق بشری، شخصی است که به سن ۱۸ سالگی نرسیده است.
موضوع حقوق کودکان امروزه در نظامهای حقوقی گوناگون و مقررات و اسناد بینالمللی مورد توجه ویژه قرار گرفته است. ضرورت به رسمیت شناختن حقوق برای کودکان، از یکسو، در این اندیشه ریشه دارد که عدالتورزی بشر برای رسیدن او به سعادت فردی و اجتماعی دارای نقشی اساسی و محوری است، و از سوی دیگر، از ضعف و رشد نیافتگی فیزیکی و ذهنی کودک در استیفای حقوق خود و در نتیجه، نیاز او به حمایتها و مراقبتهای ویژه پیش و پس از تولد ناشی میشود.
صیانت از مصالح عالیه کودکان، مهمترین مبنای حقوق کودک است
این حقوق از جنبههای گوناگون و در شاخههای مختلف حقوق بررسی شده و دارای ابعاد حقوقی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در عرصه ملی و بینالمللی است. صیانت از مصالح عالیه کودکان، مهمترین مبنای حقوق کودک و ابدیتبخشیدن به حقِ دارا بودن از حق برای کودکان، توانمندسازی خانوادهها و زمینهسازی برای رشد مادی و معنوی آنها از مهمترین اهدافِ خاص نظامهای حقوقی است.
کودک از حمایت خاصی به صورت کلی برخوردار است و به او از نظر وضع قوانین و سایر وسایل، امکانات و تسهیلاتی داده خواهد شد، تا بتواند از نظر جسمی و فکری و روحی و اجتماعی و اخلاقی به نحو سالم و طبیعی در محیطی آزاد رشد کند، در قوانینی که برای حفظ این منظور وضع میشود، مصالح عالی کودک باید بیش از هر نکته دیگری مورد توجه قرار گیرد.
مفهوم مصالح عالیه با مفهوم کودک ارتباط نزدیکی دارد، از نظر تاریخی این مفهوم در بستر مسئله حضانت شکل گرفت و توسعه بسیاری پیدا کرد و به صورت کلی رعایت مصلحت یا غبطه کودک به عنوان معیاری مهم در تصمیم گیریها معرفی شده است.
هنر نیرویی خدادادی و ابزاری است بسیار ارزشمند که میتوان آن را به استخدام اندیشهها و اهداف عالی انسانی و نشر معارف اسلامی و گسترش عدالت اجتماعی درآورد
هنر برای کودک به لحاظ اهمیت آن در آموزش، پرورش و تربیت و نیز تأثیر در رشد فکری و خلاقیت وی، بسیار با اهمیت و ضروری است. هیچ کودکی نباید از این عامل مهم یادگیری، بالندگی و مهارت آموزی محروم بماند. در نظام بینالملل حقوق کودکان، اگرچه از هنر به عنوان یک حق برای کودک یاد شده، لیکن مؤلفهها و گستره این حق به درستی شناسایی نشده است؛ در مواردی هنر برای کودکان با سو برداشت و استفاده ناروا همراه شده، همچنان که گاه یک سونگری به این حق، موجب غفلت از مصلحت اندیشی و صلاح انگاری در تربیت کودکان گردیده است.
هنر نیرویی خدادادی و ابزاری است بسیار ارزشمند که میتوان آن را به استخدام اندیشهها و اهداف عالی انسانی و نشر معارف اسلامی و گسترش عدالت اجتماعی درآورد. به همین دلیل، هنر از جایگاه متعالی، کارکردهای ویژه و تأثیرات بینظیری در فرایندهای فرهنگی، اخلاقی، آموزشی و نیز بیان وقایع و احساسات برخوردار است؛ و همین نکته بر ضرورت و اهمیت آن در خصوص کودکان مهر تائید مینهد.
هنر برای کودک در راستای حق بر آموزش و تربیت و حق بر فرهنگ، حق بر بازی، یک حق روا و ارزشمند برای کودک است. از این رو هیچ کودکی نباید از این عامل مهم یادگیری، بالندگی و مهارتآموزی محروم بماند.
حق هنر برای کودک بر مبانی تردید ناپذیری استوار است. عقل به عنوان بهترین و محکمترین مبنا، بر پایه دو بنیان اصلی کرامت و مصلحت، حق هنر را برای کودک مورد شناسایی قرار میدهد؛ یعنی کرامت انسانی کودک و نیز تأمین مصالح و مصلحت وی چنین اقتضا میکند که برخورداری از هنر و لطایف و فواید آن به مثابه یک حق برای او شناخته شود و در کنار آن از میان ادله نقلی نیز میتوان عموماتی را یافت که در راستای تکریم طفل و حق تربیت و آموزش برای کودک، حق بر هنر را تائید میکند.
کودکی رویا نیست و حق با کودکان است، یادمان باشد که؛ انسانهای موفق امروز، کودکان آگاه دیروز بودند و کودکان موفق امروز، شهروندان توسعهیافته جامعه فردا خواهند بود. کودکان، برکت زندگی و سرمایههای آینده جامعه به شمار میآیند. آنان برای رشد و بالندگی خود، نیازها و در مفهوم دقیقتر حقوقی دارند که باید به درستی به آن پرداخت؛ آینده را انسانهایی میسازند که امروز کودک هستند ، کودکان ما امروز نیاز دارند که خوب زندگی کنند و به حقوقشان احترام گذاشته شود.