«سروش لشکری» ملقب به «هیچکس» در اواخر فروردین ماه ۱۴۰۲ سوژه توئیتریها شد و به ترند نخست این پلتفرم تبدیل شد. او از نخستین رپرهای ایرانی است که مضامین اجتماعی را به دایره رپ فارسی اضافه کرد. پس از وقایع سال ۸۸، لشکری به انگلیس مهاجرت کرد و فعالیتش را در خارج از ایران ادامه داد. او یک سال پس از خروج از ایران یعنی در سال ۸۹ گروه رپ «ملتفت» را با همکاری دو رپر دیگر «مهدیار آقاجانی» و «اشکان فدایی» تأسیس کرد اما پس از مدتی با بالا گرفتن اختلافها میان اعضای گروه، لشکری از گروه کنارهگیری کرد.
ماجرای ترند شدن نام هیچکس در اواخر فروردین از این قرار بود که فدایی رپر ایرانی، همکار سابق هیچکس، با انتشار تصاویری، او را به ارتباط با سازمان منافقین متهم کرد. این تصاویر از حمایت علنی والدین همسر لشکری، «آزاده اکبری» از منافقین حکایت دارد. ادعای فدایی اما با تکذیب لشکری روبهرو شد. فدایی از اعضای گروه رپ ملتفت که لشکری نیز زمانی عضو آن بود، جمعه ۲۵ فروردین با انتشار توئیتی مدعی شد دلیل جدایی لشکری از این گروه، ارتباط وی با سازمان منافقین بود.
او در این توئیت نوشت: «نمیخواستم عمومی بگم ولی سروش اصرار داره بشینه اینور اونور دروغ ببافه. دلیل جدایی سروش و ملتفت رابطه این آقا با تروریستای مجاهدینه نه چیز دیگه. اینم عکسای پدر مادر آزاده اکبری، زن این آقاست وسط انقلاب. که البته چیز خصوصیای نیست و آنقدر وقیحه که همه اینا عمومی رو صفحه مادرزنش هست.»
این ادعا جنجال برانگیز شد و واکنشهای زیادی را در شبکههای اجتماعی به دنبال داشت.
یک روز بعد سروش لشکری هرگونه ارتباطی میان خود و همسرش( آزاده اکبری) را با سازمان منافقین تکذیب کرد. لشکری در رشته توئیتی تأکید کرد او و همسرش با ایدئولوژی این سازمان مخالفاند و آن را یک فرقه میدانند. او گفت که پدر و مادر همسرش از سالها پیش حامی سازمان منافقین بودهاند اما او و همسرش نهتنها با گرایش سیاسی آنها موافق نیستند، بلکه حتی همسرش تلاشهای زیادی برای «انصراف» والدین خود برای دست کشیدن از حمایت از این گروه انجام داده که تاکنون بیاثر بوده است.
لشکری همچنین گفت اعضای گروه ملتفت از سالها پیش از حمایت والدین همسرش از سازمان منافقین خبر داشتند اما این موضوع را حالا «به صورت هدفمند و به دلیل اختلافات کاری» مطرح کردهاند. او در ادامه تأکید کرد گروه موسیقی ملتفت را خود و به دلایلی که از آن با عنوان «رفتار غیراخلاقی و فرقهای» نام برده که با «ارزشها»ی او در «تضاد» بوده، ترک کرده است.
«رعنا رحیمپور» مجری سابق بیبیسی فارسی نیز نیز در توئیتی در انتقاد از حمایت هیچکس از حمله نظامی به ایران نوشت: «اینکه دوست داری به ایران حمله نظامی شود، آیا با ۴۰۰ هزار دلاری که گرفتی ربطی دارد؟»
با وجود تائیدیه و تکذیبیههایی که در ارتباط با انتساب لشکری به گروهک منافقین در فضای توئیتر صورت گرفته، نمیتوان به طور قطع درباره عضویت و یا همراهی وی با منافقین اظهارنظر کرد با این حال اوجگیری فعالیت او با ناآرامیهای سال گذشته و دعوت آشکارش برای مبارزه مسلحانه مردم علیه حاکمیت، موضوعی علنی است که در عمده توئیتهای او به چشم میآید.
در ادامه حساب توئیتری هیچکس از ابعاد مختلف کمی و کیفی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت:
۱. نمای کلی پروفایل
حساب توئیتری هیچکس با ۶ هزار و ۲۳۹ توئیت از مردادماه ۱۳۸۹ ایجاد شده و تا کنون ۸۱۱ هزار دنبالکننده دارد و از نظر تعداد دنبالکننده، در جمع ۵۰ اکانت نخست توئیتر قرار گرفته است. با وجود ۸۰۰ هزار دنبالکننده، او فقط ۳۹۹ نفر را دنبال کرده و با شناسه کاربری HichkasOfficial و عنوان آرتیست در توئیتر مشغول فعالیت است.
۲. آمار کلی اکانت
بررسی حساب توئیتری هیچکس در بازه زمانی یکساله از ابتدا تا پایان سال ۱۴۰۱ نشان میدهد این اکانت یک هزا رو ۲۴۳ توئیت منتشر کرده که ۹۱ توئیت مربوط به پیش از حوادث مهسا امینی و یک هزار و ۱۵۲ توئیت به بعد از این ناآرامیها مرتبط است که آشکارا اوجگیری فعالیت این اکانت در زمان ناآرامیها را نشان میدهد.
از میان ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار اکانت فارسی زبان در توئیتر، حساب توئیتری هیچکس از نظر تعداد فالوئر در جایگاه ۳۶ قرار دارد که رتبه قابل توجهی به حساب میآید. این اکانت در طول یک سال، ۷ میلیون لایک از مخاطبان توئیتری خود گرفته و مطالب هیچکس ۲ میلیون و ۵۳۷ هزار بار ریت شدهاند که این اعداد نیز نشان از محبوبیت و مقبولیت او از سوی تعداد دنبالکنندگان و دیگر مخاطبانش دارد.
۳. تحلیل روند انتشار توئیتها
روند انتشار توئیتها که در گراف زیر نمایش داده شده به خوبی وضعیت فعالیت و شیوه انتشار توئیتهای این اکانت را در طول یک سال(فروردین تا اسفند ۱۴۰۱) نشان میدهد. روند افزایشی و اوجگیری فعالیتها از روزی یک توئیت یا کمتر به ۲۵ توئیت در ۲۶ شهریور یعنی یک روز بعد از درگذشت مهسا امینی رسیده است. این روند افزایشی در مهر و آبان با نوسانی کم ادامه داشته و در اوایل آذرماه به اوج خود رسیده به گونهای که بیشترین میزان توئیت رورانه این اکانت در ۱۲ آذرماه و ۶۶ توئیت بوده است.
مجموع کل توئیتها پیش از ۲۶ شهریور، ۹۱ و بعد از آن یک هزار و ۱۵۲ توئیت بوده که در مجموع یک هزار و ۲۴۳ توئیت در سال ۱۴۰۱ از حساب توئیتری او منتشر شده است.
در گراف زیر روند انتشار توئیتها با فشردگی و تراکم بیشتر و به صورت هفتگی به نمایش درآمده است. بیشترین تعداد توئیتها به طور هفتگی به آذرماه ۱۴۰۱ و ۱۲۵ توئیت مربوط میشود و در دیگر هفتهها با ۸۰، ۷۸، ۶۴، ۶۳ توئیت در هفته روبرو بودهایم. در هفتههای پیش از درگذشت مهسا امینی حداقل ۱۴ هفته بدوون هیچ توئیتی از هیچکس گزارش شده در حالی که در هفتههای بعد از درگذشت مهسا امینی حداقل توئیت هفتگی، هفتهای ۳، ۱۳، ۲، ۷ و ۱۴ توئیت بوده است.
۴. بررسی روند عضوگیری اکانت
تحلیل روند جذب فالوئر در بازه زمانی یک ساله حساب توئیتری هیچکس نشان میدهد همزمان با شروع ناآرامیهای پس از درگذشت مهسا امینی و افزایش فعالیت این اکانت، روند افزایش فالوئر نیز به شیوه قابل توجهی افزایش یافته به گونهای که از ابتدای سال تا ۲۵ شهریورماه، اکانت هیچکس فقط ۱۰ درصد افزایش مخاطب داشته در حالیکه از این تاریخ تا پایان سال افزایش تعداد مخاطبان این اکانت به بیش از ۱۲۰ درصد رسیده؛ روند صعودی عضوگیری حساب توئیتری هیچکس در نمودار زیر نشان داده شده است:
۵. واکاوی ۸ ویژگی مهم اکانت
در نمودار زیر که به گراف عنکبوتی موسوم است ۸ ویژگی مهم یک اکانت توئیتری به طور همزمان نمایش داده شده است:
_ از نظر جذب فالوئر، حساب توئیتری هیچکس جایگاه خوبی دارد و با جذب ۸۱۱ هزار دنبالکننده و قرار گرفتن در رتبه ۳۶امِ پرفالوئرهای توئیتر، میتوان امتیاز خوبی از این نظر برای این اکانت در نظر گرفت.
_ با توجه به میزان ریتوئیت بالای حساب توئیتری هیچکس، حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریت، این شاخصه مهم حساب توئیتری هیچکس نیز قابل توجه و نمره خوبی گرفته است.
_ مجموع لایکهای گرفته شده توئیتهای هیچکس در طول یکسال، ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار محاسبه شده که عددی قابل توجه به شمار میرود.
_ فعالیت ناچیز و محدود اکانت هیچکس در نیمه نخست سال سببشده متوسط فعالیتش در کل سال نیز در حد متوسط ارزیابی شود و با وجود حداکثر ۶۶ توئیت در روز نتوان نمره بالایی به فعالیت او نسبت داد.
_ امتیاز ریپلای فالوئرهای این اکانت نیز آنچنان قابل توجه نبوده و به نسبت کم ارزیابی میشود این در حالی است که بازنشر مطالب او بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و این یعنی مخاطبان توئیتری هیچکس بیش از تعامل نوشتاری و ابراز نظر درباره نوشتههایش، به ریت و لایک اقدام کرده بودند.
_ متوسط تعداد مطلب در طول یک سال در این اکانت روزی ۳ توئیت، تعداد کل توئیتهایی که ریتوئیت کرده ۵۲۶، میانگین لایک هر توئیت ۱۹ هزار و ۷۲۱ و میانگین کامنتهای هر توئیت ۲۰۳ بوده است.
۶. واژگان پرتکرار توئیتها
ابر کلمات واژگان پرتکرار ۱۲۴۳ توئیت هیچکس در بازه زمانی یکساله نشان میدهد، «جمهوری اسلامی» پرتکرارترین واژهای است که در توئیتهایش به کار برده شده و دلالت به تمرکز ویژه این کاربر بر رخدادهای داخلی کشور با محتوای سیاسی و براندازی دارد.
حمایت و همراهی هیچکس با برخی جانباختگان و معترضان خیابانی در کلیدواژههایی چون «آزادیخواهی، تحت شکنجه، اعتراف اجباری، مراسم چهلم، صدور حکم، احتمال اعدام و اتهام محاربه» قابل برداشت است.
اشاره به اشخاص و نهادهای نظامی و انتظامی در قالب واژگانی چون (آیتالله) خامنهای، لباس شخصی، توسط جمهوری اسلامی، نیروهای امنیتی و قتل عام، قابل تحلیل و بررسی است.
۷. توئیتهای برگزیده
در این بخش، ۵ توئیت پربازنشر و پرلایک هیچکس جمعآوری و ارائه شده است:
_ «نگهدارین خطو نگه دارین» با ۷۳ هزار لایک و ۳ هزار بازنشر، به طور واضح حمایت از ناآرامیها و برخی اغتشاشهای خیابانی را از سوی این کاربر نشان میدهد.
_ توئیت دوم پرلایک و پربازنشر این اکانت با ۶۲ هزار لایک و ۳ هزار بازنشر به زبان انگلیسی و در حمایت از «حنا کیا» به نگارش درآمده؛ او در این توئیت، سکوت و انفعال را عامل کشتهشده انسانهای بیشتری بیان کرده و به نوعی دعوت برای اغتشاش و برهم زدن نظم و امنیت عمومی را مورد تاکید قرار داده است.
_ در توئیت سوم با ۷۳ هزار لایک و ۳ هزار بازنشر و برجستهکردن هشتگ مهسا امینی به زبان انگلیسی و فارسی، مخاطبانش را به «ادامه راه» دعوت کرده است. استفاده از هشتگ مهسا امینی به زبان انگلیسی و فارسی در بیشتر توئیتهای هیچکس مشاهده شده بهگونهای که برخی این هشتگ را اسم رمز کاربران معترض و برانداز بیان کردهاند.
_ در توئیت چهارم با ۶۱ هزار لایک و ۲ هزار ریت، او از کاربران مجازی خواسته با انتشار هشتگها به جریان معترض و برانداز بپیوندند و به آنها یادآورشده از مشکلاتی و نارضایتهایی که دارند بنویسند و آنها را رسانهای کنند.
_ توئیت پنجم، با ۵۷ هزار لایک و ۲ هزار ریتوئیت، این کاربر مدعی شده اسم رمز آنها، دنیا را فراگرفته است و به نوعی مدعی همهگیری جنبش اعتراضی پس از فوت مهسا امینی در سراسر جهان شده است.
نکته مهم در خصوص پنج توئیت پرلایک و پربازنشر حساب توئیتری هیچکس این است که همه آنها در مهرماه و در فاصله زمانی یک تا پنجم این ماه منتشر شده است.
جمعبندی
۱. با وجود اینکه انتساب هیچکس به گروهک منافقین از سوی یکی از همکاران سابقش، با تکذیب او همراه شد اما تحلیل کیفی توئیتهای این کاربر نشان از دعوت وی برای ناامنی و بینظمی و حتی جنگ مسلحانه داشته و به نوعی جنگطلبی، براندازی و تحریک و تهییج افکار عمومی به عنوان مضامین اصلی و پرکاربرد محتوای توئیتری این اکانت قابل مشاهده است، مواضعی که به اقدامات تروریستی منافقین شباهت زیادی دارد.
۲. تحلیل کمی اکانت هیچکس نشان میدهد فعالیت و میزان جذب فالوئر از سوی این حساب توئیتری در ۶ ماهه دوم سال و همزمان با ناآرامیها، قابل مقایسه با مدت مشابه پیش از آن نیست بهگونهای که افزایش تعداد دنبالکننده این اکانت در نیمه دوم سال ۱۲۰ درصد و نیمه اول سال ۱۰ درصد محاسبه شده است. از نظر فعالیت نیز، نمودار توئیتهای منتشر شده به طور هفتگی از انتشار هفتهای حداکثر ۱۲۵ توئیت حکایت دارد در حالیکه در ۶ ماه نخست سال، در ۱۴ هفته هیچ توئیتی از هیچکس منتشر نشده است.
۳.به طور کلی توئیتر هیچکس، حساب توئیتری با تعداد دنبالکننده، تعداد لایک و ریتوئیت زیاد بوده است در حالیکه میزان کامنتهای این مطالب به هیچ وجه به اندازه لایک و ریتوئیتها نیست، این امر به خوبی از تعامل کم خوانندگان در بیان نظر و ارتباط با این اکانت حکایت دارد. نکته مهم دیگر اینکه عمده توئیتهای پرلایک و پربازنشر هیچکس در هفته اول مهرماه منتشر شده است.