به گزارش ایرنا، همه ساله در مناسبت های مختلف مانند روز هوای پاک ، زمین پاک و امثال آن برخی دستگاه های اجرایی ، ورزشی و تشکل های مردمی برای پاکسازی محیط رودخانه ها، اطراف جاده ها، دشت ها و کوهستان البرز آستین همت بالا می زنند تا دامان طبیعت را از پلاستیک ها پاک کنند.
مواد پلاستیکی که بنا به گفته کارشناسان محیط زیست سال های متمادی زمان می‌برد تا تجزیه شوند به گونه ای باور نکردنی در بخش های از استان رهاسازی شده که البته بی‌توجهی برخی دستگاه‌های اجرایی مانند شهرداری ها در حمل و نقل زباله ها به تشدید این معضل زیست محیطی کمک می کند؛ به عنوان مثال حاشیه جاده قزلحصار و مسیر منتهی به محل دفن زباله‌های استان البرز در حلقه دره مصداق عینی مکان های آلوده به پلاستیک است که در طول سال ۲ تا چند بار با کمک نیروهای خدمات شهری و تشکل های مردم نهاد پاکسازی می شود.
در این میان حاشیه رودخانه کرج و سایر رودخانه های استان همواره به سبب حضور گردشگران مملو از پلاستیک و گاهی زباله های رها شده است که اسباب زحمت برای دوستداران محیط زیست به شمار می رود.
اینکه چرا برخی افراد که برای آسودگی از دود و دم محیط شلوغ شهری به دامان طبیعت پناه می برند، مسوولیت اجتماعی خود را در قبال محیط زیست نادیده می گیرند، موضوعی سووال انگیز است؛ طبیعت با جلوه های متنوع در فصول مختلف سال میزبان گردشگران است و نباید سیمای زیبای آن را با رهاسازی پلاستیک ها و زباله ها آلوده کرد.
پلاستیک ها در اشکال مختلف به دلیل دسترسی آسان و ارزان بدون هیچ ملاحظه ای مورد استفاده قرار می گیرد و سپس طبق عادات ناپسند به خورد طبیعت زیبا داده می شود، اقدامی که آثار آن سال ها طول می کشد تا زدوده شود.
این کیسه‌ها به همراه باد جابه جا و وارد رودخانه‌ها و کانال‌های آب می‌شوند و بخش های گسترده ای از زیستگاه ها همچون آب ها و رودخانه ها، دشت ها، مراتع و جنگل ها را در بر می گیرند.
انواع محصولات پلاستیکی همچون سفره، کیسه و بطری های رها شده در طبیعت وصله های نازیبا بر تن زمین است؛ موادی که به علت ماندگاری بیش از ۵۰۰ سال باعث آلودگی محیط زیست می‌شود.
گاهی مواقع نیز رهاسازی شیشه در طبیعت استان البرز و سایر مناطق کشور در فصل گرما به آتش سوزی در مراتع و جنگل های می انجامد که بی توجهی به این گونه رفتارها می تواند فراوانی به عرصه های گیاهی و زیستگاه های جانوری وارد کند.
مناطقی که هر سال از پلاستیک پاکسازی می شود
دشت ۱۸۲ هکتاری راشته ماهدشت کرج از جمله مناطقی است که در این سال ها سیمای آن به پلاستیک های رها شده در طبیعت دگرگون شده است؛ این منطقه خرداد ماه سال ۱۴۰۱ به همت و مدد دوستداران محیط زیست از پلاستیک ها پاکسازی شد اما باز هم باید طبیعت آن دستخوش
آسیب های پلاستیکی است .
آلودگی زیست محیطی این دشت سبب شد تا سال گذشته دادستانی ماهدشت کرج به موضوع ورود کند و با کمک تشکل های مردم نهاد و اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز اراضی راشته را از زباله های چند ساله پاکسازی کنند.
در این میان کیسه های زباله به خارها و بوته ها گره خورده بودند که پاکسازی آنها با زحمات فراوانی برای دوستداران محیط زیست و محیط بانان همراه شد.
دشت قزلحصار و اراضی شهرستان چهارباغ استان البرز منطقه دیگری است که به واسطه تردد فراوان کامیون های بدون حفاظ حمل زباله استان به کانون آلوده زیست محیطی تبدیل شده است؛ این دشت هرچند در طول سال چندبار پاکسازی می شود اما شدت ریخت وپاش زباله ها و پسماندها به حدی است که اگر هر روز هم پاکسازی شود باز هم آثار آلودگی به قوت خود باقی است.
عدم توجه برخی شهرداری های استان البرز به حمل و نقل اصولی زباله ها سبب شده تا ساکنان شهرک ۱۲ هزار خانواری ابریشم، شهرک علوی، کیانمهر کرج، منطقه قزلحصار، شهرک های مهدی آباد، صفرآباد و ملک آباد همواره از بوی مطبوع زباله ها و کیسه های پراکنده شده پسماند در حاشیه جاده ها و خیابانهای این مناطق رنج ببرند.
اکنون بیش از ۸۰ درصد زباله های شهرها و روستاهای استان البرز به منطقه حلقه دره در جنوب غربی کرج منقل می شود که بسیاری از خودروهای حمل زباله فاقد روپوش حفاظتی بوده و همین امر سبب پراکندگی پسماندها در حاشیه مسیر شده است.
همچنین دشت های چهارباغ ، ساوجبلاغ ، نظرآباد ، فردیس و حاشیه رودخانه ها و آزاد راه های استان البرز نیز از جمله مکان هایی به شمار می رود که آماج پلاستیک و زباله های گردشگران و خودروهای عبوری قرار گرفته که پاکسازی این محیط ها از زباله و پلاستیک نیازمند پرداخت هزینه های گزاف است.
مسوولیت اجتماعی در قبال محیط زیست
کارشناسان امور اجتماعی و محیط زیست معتقدند که در کنار بستر سازی دستگاه های اجرایی و زیست محیطی برای صیانت از محیط زیست، مسوولیت اجتماعی مردم به عنوان کسانی که از منابع ملی و عمومی استفاده می کنند کمتر از دستگاه های متولی نیست.
اینکه به عنوان مسافر یا گردشگر مواد پلاستیکی و ضایعاتی مانند شیشه و مواد آلاینده را در محیط زیست رها کنیم، سبب خواهد شد تا محیط زیستی سالم برای خود و آیندگان نداشته باشیم و نتوانیم از مواهب الهی به خوبی بهره ببریم .
آنچه موجب می شود تا تک تک مردم در قبال محیط زیست و اهمیت آن برای حفظ سلامتی عمومی توجه کنند ، آموزش و فرهنگساری در لایه های مختلف اجتماعی از جمله مدارس ، دانشگاه ها ، مراکز بهداشتی و درمانی ، مراکز خدمات عمومی و حتی اصناف است.
آموزش و فرهنگسازی مهمترین رکن برای نهادینه شدن عادات مثبت و ارزشمند در جامعه به شمار می رود ؛ زمانی که مردم نقش اجتماعی خود را در قبال منافع عمومی ایفا کنند بی تردید هزینه های اجتماعی کاهش یافته و سرمایه های ملی محفوظ می ماند.
گردشگری مسوولانه موضوع مهمی است که این سال ها برای حفاظت از محیط زیست توسط برخی دستگاه های متولی مانند وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی در سطح استان ها مطرح است؛ توجه عموم به این موضوع می تواند تحولی عظیم در صیانت از داشته های ملت رقم بزند.
داشته های ملت یا ثروت های خدادادی مانند آب ها ، دریاها ، دشت ها ، پوشش گیاهی و جنگلی و منابع زیر زمینی زمانی صیانت خواهد شد که تمام قشرهای اجتماعی در قبال حفاظت از آنها احساس مسوولیت کنند.
در این میان القای این باور که هرجای وطن سرزمین و خانه ماست، کفه ترازو را به سمت مسوولیت پذیری اجتماعی سنگین خواهد کرد و همه مردم با باورها و آداب مختلف سرتعظیم در برابر ثروت های خدادادی فرو می آورند.
خدمات اصولی توسط دستگاه های اجرایی
موضوع آلودگی زیست محیطی مناطقی از استان البرز مانند شهرستان های چهارباغ و کرج براثر پراکندگی زباله ها بارها توسط مسوولان اجرایی در نشست های مربوط به کارگروه محیط زیست و آلودگی هوا در استان البرز مطرح شده و مورد نقد ، بررسی و واکاوی قرار گرفته است.
آلودگی زیست محیطی منطقه حلقه دره و مسیرهای منتهی به آن موضوعی است که در بیشتر نشست های کارگروه محیط زیست و آلودگی هوا به آنها پرداخته می شود و استفاده از خودروهای مکانیزه و روپوش دار برای حمل زباله ها مطالبه همیشگی این کارگروه و مردم است.
با اینکه برخی شهرداری ها به خودروهای مکانیزه حمل پسماند مجهز شده اند اما بیشتر مراکز خدمات شهری استان البرز از این تجهیزات بهره کافی ندارند و همین امر سبب شده تا حاشیه مسیرهای منتهی به محل دفن زباله های استان هیچگاه از کیسه های پرتاب شده از کامیون ها و خودروهای حمل زباله خالی نباشد.
براین اساس انتظار عموم به ویژه ساکنان رنجیده خاطر از سال ها رهاسازی پسماند در حاشیه های جاده های منتهی به حلقه انتظار دارند با مکانیزه شدن حمل زباله ها و تجهیز کامل منطقه حلقه دره به امکاناتی مانند دستگاه زباله سوز و خشک کننده شیرابه ها ، بوی تعفن و زباله را برای همیشه از دشت های جنوبی البرز پاک شود.
اظهارات متولی محیط زیست البرز
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز، موضوع مدیریت پسماند یکی از معضلات اساسی در سطح کشور است که در البرز هم این وضعیت در شهرهای مختلف متفاوت است.
مجید درگی از دشت ماهدشت البرز به عنوان یکی از مناطقی نام برد که در طول سال ها با انباشت مواد پلاستیکی و دفن غیر اصولی زباله ها مواجه است و افزود: این منطقه بر خلاف اصول و مقررات در طول ۳۰ سال گذشته به صورت غیراصولی محل تخلیه زباله ها قرار گرفته است .
وی تصریح کرد: در دیگر شهرستان های استان البرز ، زباله ها در سکوهای موقت جمع‌آوری و از آنجا به مرکز دفن زباله حلقه دره منتقل می شود ولی در ماهدشت این کالای ارزشمند و طلای کثیف هیچ استفاده مطلوبی نمی شود .
درگی گفت: در طول سال های گذشته واحد پیرولیز زباله در البرز راه اندازی شده که قرار بود زباله های پلاستیکی در این واحد تبدیل به سوخت شود ؛ همچنین واحد کمپوست ایجاد شده بود که قرار بود زباله های تر را به کود تبدیل کند و یا واحد بازیافت که زباله های خشک را در فرایند بازیافت ببرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز افزود: سرمایه گذاری خیلی خوبی از طریق سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج و بخش خصوصی انجام شده اما در بازدیدهای انجام شده دیدیم هیچکدام از این واحدها فعال نیستند که دلیل آن اختلافات حقوقی بین پیمانکاران و شهرداری است.
وی اظهار کرد: این موضوع به استانداری البرز منعکس شد که استاندار دستور داد تا موضوع مدیریت پسماند در حلقه دره ساماندهی شود ضمن آنکه سرمایه گذاری چند ۱۰ میلیاردی برای ساخت این واحدها بلااستفاده باقی مانده و هیچ استفاده مطلوبی از این پسماندها نمی شود.
درگی به طرح ساماندهی انتقال مکانیزه و مدیریت شده پسماندهای البرز به حلقه دره اشاره کرد و گفت : روزانه بیش از ۵۰۰ کامیون و خودرو حمل زباله در جاده قزلحصار و حلقه دره تردد می کنند که در ماه ها و سال های گذشته بخشی از این پسمانده ها در طول مسیر پراکنده شده و مشکلات زیست محیطی به وجود آورده است.
وی با بیان اینکه تاکنون به رغم هزینه های هنگفت برای خرید و راه اندازی ماشین آلات و تجهیزات در حلقه دره البرز ، مدیریت لازم پسماند انجام نشده است ، گفت : این امر سبب هدر رفت ارزش اقتصادی پسماندها و مشکلات زیست محیطی در استان شده است.
درگی افزود: بر همین اساس بنا به دستور استاندار البرز ، شهرداری کرج و سایر شهرداری های استان موظف به مدیریت زیاله از مبدا تا محل بازیافت و دفن شده اند تا شاهد مشکلات زیست محیطی نباشیم ضمن آنکه پسماندها ارزش افزوده پیدا خواهند کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز تاکید کرد: طرح مدیریت پسماندها با جدیت در استان دنبال خواهد شد ضمن آنکه آموزش مردم برای مراقبت از طبیعت و امتناع از ریختن پلاستیک در محیط زیست در اولویت برنامه ها قرار گرفته است.
اجرای طرح های جهادی برای پاکسازی زمین
محمدرضا خسروی رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج به موضوع اهمیت مشارکت تشکل های مردم نهاد در پلاستیک زدایی از طبیعت استان البرز اشاره کرد و گفت : امسال نخستین طرح جهادی با پاکسازی حاشیه جاده حلقه دره البرز از زباله پلاستیک به مناسبت هفته هوای پاک و با شعار ((سرمایه‌گذاری در زمین، توسعه بازیافت و بهره وری سبز)) اجرا شد.
وی افزود: به مناسبت هفته هوای پاک و با توجه به نیازسنجی انجام شده برای پاکسازی حاشیه جاده حلقه دره، طرح جهادی با مشارکت دستگاه های خدمات رسان ، تشکل های مردم نهاد و دانش آموزان روز دهم اردیبهشت ماه جاری در مسیرهای منتهی به حلقه دره (محل دفن زباله های استان )
اجرا شد.
رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج با اشاره به لزوم فرهنگسازی در حفظ محیط زیست گفت: حضور نوجوانان و مشارکت خانواده‌ها در طرح‌های پاکداشت شهر می‌تواند پیامی ارزشمند برای مشارکت همگانی در حفاظت از محیط زیست و نقش آفرینی مردم در این بخش باشد.
وی تاکید کرد: رها سازی مواد پلاستیکی در طبیعت آثار مخرب زیستی محیطی دارد و می تواند به گونه های جانوری و گیاهی آسیب وارد کند ضمن آنکه محیط زیست را آلوده و سیمای آن را نازیبا جلوه می دهد.
خسروی گفت : سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج برنامه آموزش همگانی برای صیانت از طبیعت و پیشگیری از رها سازی پسماندها در منابع طبیعی را دنبال می کند.
وی بیان کرد: تمام خودروهای حمل زباله شهرداری کرج به روپوش مجهز شده و انتظار داریم سایر شهرداری های استان به این موضوع توجه ویژه کنند.
روزانه بیش از یک هزار و ۵۰۰ زباله استان البرز به منطقه حلقه دره منتقل می شود.
سخن پایانی
حفاظت و صیانت از محیط زیست و طبیعت وظیفه همگانی تلقی می شود که در این بین دستگاه های متولی مانند شهرداری ها ، ادارات کل حفاظت محیط زیست و منابغ طبیعی ، آموزش و پرورش ، بهداشت و درمان و تشکل های مردم نقش کلیدی در تامین ابزار و امکانات مورد نیاز برای آموزش و پیشگیری از آلودگی طبیعت به مواد پلاستیکی و نظیر آن دارد.
گسترش فرهنگ گردشگری مسوولانه در کنار به کار گیری تجهیزات مکانیزه حمل زباله مهمترین گام برای جلوگیری آلودگی سیمای طبیعت به مواد پلاستیکی و زباله ها است تا طبیعت برای همیشه زیبایی و طراوات خود را حفظ کند.
از آنجا که استان البرز در مسیر جمعیت میلیونی گردشگران و مسافران قرار دارد پاکسازی طبیعت ، جاده ها ، دشت ها و رودخانه های این استان از زباله و مواد پلاستیکی ، ضمن صاینت از محیط زیست آن ، اهمیت گردشگری این خطه سرسبز را دوچندان خواهد کرد.