علیرضا آیتی، کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا درباره اهمیت و دستاورد سفر رییس جمهور به سوریه پس از ۱۳ سال گفت: روابط دو کشور ریشه در تاریخ انقلاب اسلامی ایران و حتی قبل از آن که مبارزات مردم ایران علیه رژیم شاه در جریان بود، دارد و مرحوم حافظ اسد رویکرد امنیت ملی سوریه را در قالب همکاری و شراکت راهبردی با جمهوری اسلامی ایران بواسطه ظرفیت‌های بالای تمدنی و فرهنگی و تاثیرگذاری ایران در منطقه تعریف کرد.
وی افزود: این رویکرد هیچگاه تغییر نکرد. در هیچ یک از مراحل سیاست خارجی سوریه که همواره تحت فشار غرب و صهیونیستی بوده است، سوری‌ها به فکر جدایی از این رویکرد و ایران نیفتاده و روی اصول استقلال و حس ناسیونالیستی و عروبت خود و عدم سازش با آمریکا و رژیم صهیونیستی ایستادند.
تفکر جدا کردن سوریه از ایران هیچگاه از ذهن آمریکایی‌ها، اروپایی‌ها و صهیونیست‌ها خارج نشده است
وی بیان کرد: تفکر جدا کردن سوریه از ایران هیچگاه از ذهن آمریکایی‌ها، اروپایی‌ها و صهیونیست‌ها خارج نشده است و متقابلا سوری‌ها هم روی محور مقاومت و کار با ایران ایستاده‌اند و این موضع قابل تقدیر است. کشورشان در جنگ اخیر توسط داعش و آمریکایی‌ها ویران شد و خسارات زیادی دیدند و بخاطر ایستادگی روی اصول خود ولی هرگز در مقابل جبهه آمریکایی صهیونیستی زانو نزدند.
آیتی عنوان کرد: حکومت، ارتش و مردم سوریه قابل تقدیر هستند و محور مقاومت بخاطر این ایستادگی سوریه موفق شدند، توطئه‌ها را در سوریه خنثی کنند. قطعا جمهوری اسلامی ایران نیز بواسطه ظرفیت‌های بالای سوریه در منطقه بویژه در رویارویی با رژیم صهیونیستی و نقش و تاثیرگذاری عروبت این کشور در جهان عرب و اسلام، انتخاب کاملا درستی داشته است.
وی ادامه داد: در نظام بین‌الملل چیزی بنام دوستی برادری و وفاداری نداریم ولی در روابط ایران با دوستانش ازجمله سوریه ما چنین مفاهیمی را در عمل و میدان می‌بینیم و نشان می‌دهد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران که از قرآن و عترت الهام گرفته با چنین مفاهیم انسانی و اخلاقی و دینی ممزوج شده و حرکت می‌کند و بخوبی به اهدافش می‌رسد.
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا اظهار کرد: نتایج این انتخاب درست را در حال حاضر می‌بینیم که سالها بعد از فراز و نشیب‌های زیاد در منطقه و بحران‌های مختلف، دو کشور با طی مراحل دوستی، برادری و وفاداری در موضع و موقعیت خوبی در منطقه قرار گرفته‌اند و محور مقاومت با اقتدار و قدرت سایه سنگینش بر رژیم صهیونیستی افتاده است. سفر رئیسی بعد از ۱۳ سال قطعا تحول بزرگی در ابعاد مختلف روابط خواهد داشت.
آیتی خاطرنشان کرد: امیدواریم دو کشور در ابعاد سیاسی و راهبردی روابط ممتازی داشته و در بخش‌های فرهنگی و مردمی و اقتصادی نیز باید تحرک جدی در روابط ایجاد شود. اسناد زیادی بین دو کشور امضا شده و در مرحله اجرا باید با تنظیم برنامه‌های اجرایی محقق شود چراکه بشار اسد سفرهایی قبلا به ایران داشته‌اند.
وی یادآور شد: در سطح وزرای خارجه و اقتصادی و بازرگانی هم تبادل وزیر و هیات‌ها داشته‌ایم. بخش‌های فرهنگی دو کشور ارتباطات خوبی دارند و گردشگری بین دو کشور و اعزام زوار هیچگاه بصورت کامل متوقف نشده است حتی در زمان بحران نیز حرم حضرت زینب(س) و حرم حضرت رقیه(س) خالی از زوار ایرانی نبوده است. ولی کماکان این سطح از روابط فرهنگی میان دو کشور مطلوب و ایده‌آل نیست.
امیدواریم سطح تبادل گردشگر میان ایران و سوریه را ارتقا دهیم
کاردار ایران در سوریه افزود: شان روابط ایران و سوریه بویژه منطقه شامات تبادل بالای گردشگر و زوار است. در مقطعی بین ایران و عراق سالیانه تبادل زوار به هفت میلیون رسید. البته همسایگی ایران و عراق چنین سطحی را می‌طلبد. سوریه فاصله جغرافیایی دارد و باید تلاش کنیم سطح تبادل گردشگر را تا جایی که ممکن است ارتقا دهیم.
آیتی بیان کرد: سوری‌ها هنوز ایران را بخوبی ندیده و نمی‌شناسند و غالبا به اروپا و کشورهای عربی سفر می‌کنند. عراق هم سالها درگیر جنگ و بحران بوده الان معبر خوبی شده که سوری‌ها هم به عراق سفر کنند و هم به سمت ایران بیایند و مسیرهای گردشگری در مرزهای شرقی سوریه باز شود.
وی ادامه داد: آمریکایی‌ها عمدا در مرزهای شرقی سوریه بویژه شمال شرق سوریه و التنف (منطقه‌ای که مدافع حرم حججی به شهادت رسید)، مقر زده‌اند تا این مرزها به سمت عراق و سوریه باز نشود. ولی ما معتقدیم آمریکایی‌ها در سوریه و مرزهای عراق و سوریه قادر نیستند زیاد بمانند و مقام معظم رهبری هم فرمودند آمریکا باید از این مناطق اخراج شود. انشاالله این سفر برای دو کشور دارای خیر و برکت باشد.
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا در ارزیابی خود از تغییر جغرافیای سیاسی منطقه و در حال تغییر بودن شرایط منطقه به نفع کشورهای منطقه گفت: قطعا بعد از چهار دهه مقاومت، ایستادگی و در نهایت پیروزی توسط محور مقاومت به رهبری جمهوری اسلامی ایران و همکاری استراتژیک عراقی‌ها، سوریی‌ها، لبنانی‌ها و فلسطینی‌ها و همچنین یمنی‌ها و درایت روسیه و نگاه های مثبت چین، منطقه غرب آسیا مثل گذشته نمی تواند باشد و دچار تحولات عمیق خواهد شد.
آیتی اضافه کرد: دوستان آمریکا خاطرات خوبی از هم پیمانی و صداقت واشنگتن ندارند و غالب کسانی که به آمریکا تکیه کردند از شاه ایران گرفته تا مبارک و دیگران سقوط کردند و مردم منطقه و دنیا دیدند که کسانی که به ایران و محور مقاومت ایمان دارند در موضع عزت و اقتدار قرار می‌گیرند.
وی تصریح کرد: درست است هزینه‌های مادی و حتی انسانی بر محور مقاومت تحمیل شد ولی در نهایت می‌بینیم آمریکا با خفت از منطقه خارج شد و رژیم صهیونیستی بشدت احساس خفگی می‌کند و کشورهای اسلامی و عربی منطقه با رویکردی واقع‌بینانه و درست دوستان واقعی خود را دارند انتخاب می‌کنند.
ایران رویکرد برادرانه به همسایگان دارد
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره رویکرد برادرانه و مثبتی به همسایگان خود داشته و اگر نبود مداخلات مخرب آمریکا و رژیم صهیونیستی، در سایه این نگاه ایرانی، منطقه در آرامش و ثبات و همگرایی اقتصادی خوبی قرار داشت. هم اینک بدلیل ضعف آمریکا ورژیم صهیونیستی فرصت خوبی فراهم شده که کشورهای بزرگ و تاثیرگذار منطقه با تاکید بر نقاط مشترک و وحدت بخش و منافع منطقه‌ای و بومی، بسمت همگرایی منطقه‌ای پیش رفته و آینده خوبی را در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی، اجتماعی ترسیم کنند.
آیتی افزود: ملت‌های منطقه از دیرباز بایکدیگر روابط خوب تجاری اجتماعی و اقتصادی داشته و کلیه مرزهای کشورها چه زمینی و دریایی و چه هوایی رونق خوبی برای تجار و مسافرین و گردشگران داشت و اگرچه طی دهه‌های گذشته بواسطه جنگ‌ها و تحریم‌ها و داعشی‌ها منطقه دچار ناامنی و بی‌رونقی اقتصادی شد این بار و در سایه نگاه‌های مثبت کشورها به امنیت و ثبات منطقه، اوضاع فرق خواهد داشت و متضرر اصلی تحولات، رژیم صهیونیستی و حامیانش خواهند بود.
وی در پاسخ سوالی مبنی بر اینکه آیا سازندگیِ کشورهای جنگ‌زده، بهترین زمان برای تثبیت منافع اقتصادی و تجاری و تقویت همگرایی‌های سیاسی برای ایران هم هست، گفت: متاسفانه آمریکایی ها یک مدل قدیمی در منطقه پیاده کرده و تاکنون هم ادامه می‌دهند. کشورهایی که با آمریکا کنار نمی آیند و دشمن جبهه آمریکایی و صهیونیستی می‌باشند در لیست سیاه آمریکا قرار می‌گیرند.
کاردار ایران در سوریه افزود: در داخل آمریکا نیز مکاتب و اندیشکده‌های صهیونیستی علیه این کشورها، تئوری سازی و گفتمان‌سازی می‌کنند. این کشورها بعنوان شر به دنیا معرفی شده و افکار عمومی را آماده می‌کنند برای تخریب این کشورها. متعاقبا سیاست تخریب سازنده که در اصل تخریب مخرب است اجرایی می‌شود.
جمهوری اسلامی ایران از ابتدای بحران در کنار سوریه قرار گرفت
آیتی خاطرنشان کرد: همه این برنامه‌ها در خدمت صهیونیست‌ها قرار دارد و در خدمت ارتقای امنیت و زندگی شهرک نشین‌های غاصب در اراضی فلسطین اشغالی است. این اتفاق در کشورهای مختلف منطقه رخ داد از جمله سوریه را درگیر بحران کردند. داعش را ایجاد و به بهانه این پدیده شوم سوریه را تخریب کردند. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای بحران در کنار سوریه قرار گرفت. در کنار کشوری قرار گرفت که همواره از جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب تاکنون حمایت کرده است. در جنگ تحمیلی حمایت های سوریه را نمی‌توان فراموش کرد.
وی ادامه داد: دوستی و برادری دو کشور تاریخی چهل و چند ساله دارد و به قول بشار اسد در حال حاضر در مرحله وفاداری قرار گرفته‌ایم و لذا ایشان هم تاکید کرد در سازندگی سوریه دوستان سوریه اولویت را دارند. ظرفیت‌های نظامی و امنیتی ایران در جنگ در خدمت سوریه قرار گرفت در همان مقطع سوریه دچار مشکلات تجاری و اقتصادی هم شد که خدمات فنی و مهندسی ایران در خدمت مردم سوریه قرار گرفت. این روند در دوره پساداعش و پساجنگ تقویت خواهد شد و ظرفیت‌های اقتصادی و فن آوری و تجاری ایران در روند بازسازی سوریه وارد خواهد شد که قطعا سود دوطرفه و منافع خوبی برای طرف‌های ایرانی و سوری دارد.
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا اظهار کرد: نزدیکی کشورهای عربی به سوریه نیز باعث افزایش رقابت‌های تجاری و اقتصادی در این کشور خواهد شد و بخش‌های تجاری خصوصی و دولتی ایران باید با ظرفیت‌های بالایی که دارند در این رقابت منافع کشورمان را تامین کنند. نگاه حکومت سوریه و بخش‌های خصوصی تجاری و اقتصادی این کشور به جمهوری اسلامی ایران مثبت است. سوری ها همواره نام حاج قاسم سلیمانی و حمایت کشورمان بر زبان و قلب‌هایشان جاریست و از ایران به نیکی یاد می کنند لذا این نگاه در روابط دو کشور در ابعاد مختلف تاثیرات خوبی دارد.
آیتی در پاسخ به این سوال که آیا برگزاری نمایشگاه اقدامات تجاری و اقتصادی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سوریه کمکی به بخش خصوصی می‌کند، گفت: قطعا برگزاری نمایشگاه‌ها در کشورهای مختلف و سوریه در معرفی کالاها و ظرفیت‌های تجاری و اقتصادی و تکنولوژیکی و خدمات فنی و مهندسی کشورمان تاثیرگذار است.
وی افزود: تلاش این است که این برنامه‌ها در آینده نیز تداوم داشته باشد. تجار دو کشور باید مرتب با یکدیگر در تماس و مراوده و مذاکره باشند. بخش‌های حکومتی نیز کمک می‌کند. کالاهای ایرانی و سوریه باید در معرض دید مردم دو کشور و فعالین اقتصادی قرار گیرد. حجم روابط اقتصادی دو کشور بالا نیست. دو کشور تحریم هستند و باید بر اساس ظرفیت های داخلی و ملی روابط اقتصادی دو کشور بازتعریف شود.
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا ادامه داد: بخش‌های کشاورزی و معدنی و دسترسی سوریه به مدیترانه و همسایگی با عراق برای جمهوری اسلامی ایران مهم است ضمن اینکه ظرفیت‌های بالای ایران در زمینه‌های تکنولوژیک و اقتصاد و ... نیز برای سوریه اهمیت دارد. انشاالله با سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به سوریه این وضعیت تقویت خواهد شد. بخش‌های مختلف دو کشور سالهاست منتظر چنین رویدادی هستند چون قطع به یقین سفر در این سطح تحولی در بخش‌های مختلف روابط ایجاد می‌کند.
توافق ایران و عربستان آمریکا و رژیم صهیونیستی را دچار مشکلات ریشه‌ای کرده است
آیتی درخصوص تاثیر توافق ایران و عربستان بر کشورهای منطقه به‌خصوص سوریه گفت: هر اتفاقی در منطقه روی می‌دهد قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و مداخلات بیگانه ایفای نقش دارند. قطعا بیگانگان بدنبال طرح‌های خود هستند و قدرت‌های منطقه‌ای نیز روی طرح‌های آنان تاثیرگذار هستند. برخی ممکن است با طرح‌های آنان همراهی کنند برخی نیز این طرح‌ها را خنثی می‌کنند و اجازه مداخله بیگانگان را نمی‌دهند. در مقطعی بیگانگان تلاش کرده‌اند قدرت‌های منطقه‌ای را از یکدیگر جدا کنند و با یارگیری و قطب‌بندی‌های منطقه‌ای منافع خود و رژیم صهیونیستی را تامین کنند.
وی خاطرنشان کرد: قطعا کشورهای منطقه اختلافات راهبردی و تاکتیکی دارند و این طبیعی است چون هر کشوری منافع خود را دارد آنچه مهم است اصل همسایگی و منافع ملت های درون منطقه است که باید مدنظر قرار گیرد و اجازه بهره‌برداری جبهه آمریکایی صهیونیستی را نداد. ما همواره گفته‌ایم ظرفیت‌های کشورهای عربی و اسلامی باید در خدمت منافع جهان اسلام و عرب قرار گیرد. این به مذاق آمریکا و رژیم صهیونیستی خوش نمی‌آید و فتنه‌گری‌ها همواره بوده است.
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا اضافه کرد: خوشبختانه ایران و عربستان و عراق و سوریه و ترکیه و همچنین دولت های حوزه خلیج فارس در شرایط فعلی که آمریکا و رژیم صهیونیستی دچار مشکلات ریشه‌ای شده‌اند در حال بازتعریف منافع خود هستند. استفاده از ظرفیت‌های مثبت و سازنده فرامنطقه‌ای مثل روسیه و چین و سازمان‌ها و نهادهای مهم منطقه‌ای نیز کمک کننده است و حتما در دستور کار قرار دارد.
آیتی بیان کرد: سوریه یک نقطه بسیار استراتژیک در منطقه شامات و شرق مدیترانه است و ایران و سعودی نمی توانند این نقطه مهم را در ارتقای منافع خود و منافع جهان اسلام و عرب نادیده بگیرند. حمایت از وضعیت سوریه و سنگر سوریه در مقابل تجاوزات رژیم صهیونیستی و بازدارندگی این رژیم در مقابل ضایع کردن حقوق فلسطینی‌ها یک اصل اساسی در جهان عرب و اسلام بویژه سازمان همکاری اسلامی است که در شرایط جدید مدنظر خواهد بود.
وی افزود: لذا پیش‌بینی می‌شود موضع سوریه در آینده بواسطه توافقات بین دولت‌های منطقه از جمله ایران و عربستان، سوریه و ترکیه، عراق و ترکیه، تحولات لبنان و روابط حزب‌الله با سعودی و همچنین بهبود اوضاع یمن، موضع برتر در مقابل رژیم صهیونیستی خواهد بود.