به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، وزارت علوم دولت سیزدهم که بعد از دو سال تعطیلی آموزش حضوری دانشگاه‌ها در فروردین ۱۴۰۱ فعالیت دانشگاه‌ها را حضوری کرد، در اولین گام‌ها تقریبا با این مساله روبرو شد که شیوع کرونا موجب رخوت فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها شده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بر همین اساس بر تخصیص سه درصد از بودجه کل دانشگاه‌ها به فعالیت های فرهنگی با هدف جبران رخوت این فعالیت‌ها اصرار و در ابلاغیه ای تخصیص سه درصد از بودجه و اصلاحیه بودجه تفصیلی دانشگاه‌ها را طی ردیف جداگانه و مشخصی به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مصوب کرد.
محمد سلیمانی قائم مقام وزیر علوم هم که این دستور وزیر علوم را اسفند ۱۴۰۰ به دانشگاه‌ها ابلاغ کرد، از روسای دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی خواست ترتیبی اتخاذ کنند تا این اعتبار با نظارت معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در زمینه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، هزینه شده و عملکرد آن به هیات امنا و این معاونت ارائه شود.
محمدعلی زلفی‌گل اخیرا و بارها از جمله در نشست‌های معاونان فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها در وزارت علوم بر تخصیص این بودجه به فعالیت‌های فرهنگی تاکید کرده است. همچنین معاون اداری، مالی توسعه منابع و معاون فرهنگی اجتماعی وزارت علوم نیز بر این موضوع اشاره و اصرار کرده‌اند.
وزیر علوم در این مورد خاطرنشان کرده بود: همان طور که به روسای دانشگاه ابلاغ شده است، باید سه درصد از بودجه جاری دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص یابد و معاونت های فرهنگی پیگیر تحقق این امر باشند. در صورتی که در دانشگاهی این ابلاغیه اجرا نشود، بودجه تفصیلی این دانشگاه در هیات امنا تصویب نخواهد شد.
۳ درصد محقق نشده به ۵ درصد رسیدیم؟
در حالی که وزارت علوم تخصیص سه درصد از کل بودجه دانشگاه‌ها را به فعالیت‌های فرهنگی در سال ۱۴۰۱ مد نظر قرار داده بود، در سال ۱۴۰۲ این وزارتخانه هدف ۵ درصد از کل بودجه مطرح کرد و در این راستا معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگویی با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا از اختصاص پنج درصد از کل بودجه دانشگاه‌ها به فعالیت های فرهنگی دانشجویی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ خبر داده بود.
عبدالحسین کلانتری در این گفت‌وگو اظهار داشت: وزیر علوم پیش از این در ابلاغیه‌ای از هیات‌های امنای دانشگاه‌ها خواسته بود سه درصد از بودجه کل دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص یابد اما تصمیم‌گیری در مورد آن با هیات امنای دانشگاه‌ها بود. هیات امنا باید این بودجه را تصویب می‌کرد و در مرکز هیات امنای وزارت علوم هم تایید می‌شد و بعد آن دانشگاه مکلف می‌شد این بودجه را تخصیص دهد.
وی ادامه داد: اما مشکلی که وجود داشت، امکان انحراف از این سه درصد بود؛ زیرا هیات امنای هر دانشگاه امکان انحراف از ردیف هزینه‌کرد بودجه را دارد و امکان انحراف به شکل طبیعی وجود داشت، قانون هم این اجازه را به آنها داده است.
کلانتری تاکید کرده بود: در سال جاری مرجع تصمیم‌گیری را تغییر دادیم و اصرار داریم این میزان در لایحه بودجه سال آینده تصویب شود؛ بنابراین وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با رییس جمهور نامه‌نگاری کرد و آیت الله رئیسی نیز این نامه را به رییس سازمان برنامه و بودجه ارجاع داد. همچنین پیش‌نویس نامه‌ای هم تهیه و برای مجلس ارسال شده تا در آنجا هم هماهنگی صورت بگیرد. امیدواریم اختصاص پنج درصد در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی تصویب شود.
وی همچنین هشدار داد: اگر این بودجه محقق نشود، دَر بر همان پاشنه قبلی می‌چرخد و انتظار اتفاق جدی و چشمگیری در حوزه فرهنگ نخواهیم داشت.
معاون وزیر علوم همچنین در مورد وضعیت تخصیص سه درصد از بودجه امسال دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی و گزارش آن نیز گفت: طی هماهنگی با معاون مالی و اداری وزارت علوم با همه دانشگاه‌ها نامه‌نگاری شده و آنها مکلف شده‌اند تا نیمه بهمن در این زمینه گزارشی به این وزارتخانه ارائه دهند.
در شرایطی که هنوز گزارشی در این مورد منتشر نشده و مشخص نیست دانشگاه‌های مختلف تا چه اندازه برای فعالیت‌های فرهنگی هزینه کرده‌اند، رییس دانشگاه تهران معتقد است صرف بیان و تاکید بر تخصیص این بودجه مشکلی را از دانشگاه‌ها حل نمی‌کند و بهتر است یا ردیف بودجه اختصاصی برای این فعالیت‌ها در نظر گرفته یا به شکل غیرنقدی از این فعالیت‌ها در دانشگاه‌ها حمایت شود.
دانشگاه تهران به عنوان یک دانشگاه جامع سطح یک در کشور که به گفته رییس این دانشگاه در حال حاضر بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ عضو هیات علمی و بیش از ۳۳ هزار دانشجو در مقاطع مختلف شامل بیش از ۱۰ هزار دانشجوی دکتری، بیش از ۱۸ هزار دانشجوی کارشناسی ارشد و نزدیک به ۱۵ هزار دانشجوی کارشناسی دارد، در سال ۱۴۰۱ بیش از ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان و در سال جاری سه هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بودجه کل دارد و در فهرست بودجه‌های دانشگاهی رتبه اول را داراست.
۹۳ درصد بودجه صرف حقوق و دستمزد می‌شود
سیدمحمد مقیمی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد اختصاص سه درصد از بودجه کل دانشگاه به فعالیت‌های فرهنگی اظهار داشت: راجع به تخصیص اعتبارات به حوزه فرهنگی همیشه موافق هستم و تا جایی که ممکن باشد اعتبارات به این حوزه تخصیص می یابد. ولی اینکه درصد مشخصی را از بودجه کل دانشگاه به این موضوع تخصیص دهیم، شاید ممکن نباشد.
در بودجه دانشگاه برخی تکالیف قطعی داریم مانند پرداخت حقوق و دستمزد که ۹۳ درصد از بودجه را به خود اختصاص می‌دهند. همچنین برای تامین بودجه تغذیه دانشگاهی هم مشکلاتی داریم که آن را از منابع دیگر تامین می‌کنیم.
رییس دانشگاه تهران در مورد درآمدهای اختصاصی دانشگاه نیز اظهار داشت: درآمدهای اختصاصی هم باید به دانشکده های درآمدزا داده شود تا مشکلات خود این دانشکده‌ها حل شود. به طور کلی وقتی بودجه کافی نیست، صرف تعیین سهمیه و درصد برای هزینه‌های مختلف کار آسانی است ولی بهتر است به جای اینکه درصد مشخصی را از بودجه کل تعیین کنیم، پولی جداگانه و ردیفی مشخص برای این کار در بودجه اختصاص دهیم.
نباید از ردیف‌های دیگر به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص داد
وی با تایید اینکه سازمان برنامه و بودجه معمولا با افزودن ردیف جدید در بودجه موافقت نمی‌کند، گفت: بهتر است درصد مشخصی به این فعالیت ها اختصاص ندهیم. اینکه از جاهای دیگر (بخش‌های هزینه‌ای دیگر) برای فعالیت‌های فرهنگی (بودجه) اختصاص دهیم، این هم از مظلومیت های فرهنگ است.
مقیمی در پایان پیشنهاد تامین بودجه غیرنقدی برای فعالیت‌های فرهنگی را مطرح کرد و افزود: یا باید بودجه خاصی برای فعالیت‌های فرهنگی اختصاص یابد یا امکانات خاصی بدهند؛ مثلا تجهیزات ورزشی، تجهیزات سمعی و بصری، تعمیر و نگهداری سالن همایش‌ها و تالارها باید اختصاص یابد تا این زیرساخت های فرهنگی، اجرای برنامه های فرهنگی را آسان‌تر کند.