به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، تا کنون سی و سه دوره نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شده است. سی و یک دوره این نمایشگاه‌ها در زمان رهبری آیت الله خامنه‌ای و دو دوره آن هم هنگام رهبری امام خمینی(ره) برپا شده است. آیت الله خامنه‌ای در بیش از ۲۰ دوره از این نمایشگاه‌ها حضور داشته‌اند. ایشان در بعضی از این حضورها، با خبرنگاران صداوسیما گفت‌وگو و در برخی دیگر صرفا به صحبت با غرفه‌داران و دست اندرکاران حوزه کتاب پرداخته‌اند.
گزارش زیر بخش نخست گزارش‌های سریالی است که به تدریج منتشر میشود و به بیان دیدگاه‌های مقام معظم رهبری درباره کتاب و صنعت کتاب می‌پردازد.
شوق مطالعه دارم
رهبر معظم انقلاب نوزدهم اردیبهشت ماه ۱۳۶۹ در حضورشان در سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در مصاحبه ای با خبرنگار صدا و سیما بر چند نکته تاکید داشتند. این حضور نخستین حضور معظم‌له پس از انتخابشان به عنوان رهبر انقلاب بود.
ایشان ابتدا از علاقه شخصی خود به کتاب خواندن سخن گفتند و حضورشان در این نمایشگاه را پیامی به مردم دانستند: من علاوه بر این‌که خودم به کتاب و کتابخانه شایق هستم و این یکی از انگیزه‌هایی بود که من را به این‌جا آورد، علت عمده‌ای که به این نمایشگاه آمدم، این بود که از این‌جا به همه مردم پیام بدهم که کتابخوانی را جدی بگیرند و کتاب بخوانند.
گله از رایج نبودن کتابخوانی در جامعه
مقام معظم رهبری سپس به گله از وضعیت کتابخوانی در جامعه پرداختند و رایج نبودن کتابخوانی بین مردم را باعث تاسف دانستند: متأسفانه کتابخوانی، جز در بین یک عده از اهل علم و اهل تحصیل و کسانی که به طور قهری با کتاب سر و کار دارند، یک کار رایج و روزمره به حساب نمی‌آید؛ در حالی که کتابخوانی باید مثل خوردن و خوابیدن و سایر کارهای روزانه، در زندگی مردم وارد بشود.
شمارگان پایین کتاب خیلی تاسف آور است
پایین بودن شمارگان کتاب دغدغه دیگر رهبر انقلاب بود: چرا ما وقتی که یک کتاب خوب را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که مثلاً ده هزار نسخه از آن چاپ شده است؛ بعد اگر خیلی استقبال شده باشد، به چاپ دوم و سوم می‌رسد و مجموعاً چهل، پنجاه هزار نسخه در ظرف چند سال چاپ میشود؟ در حالی که کشور ما با بیش از پنجاه میلیون نفوس - که اگر بچه‌ها و بی‌سوادان را از این‌ها خارج کنیم - شاید بیش از بیست میلیون نفر هستند که می‌توانند از کتاب استفاده کنند. چرا باید پنج‌هزار، ده‌هزار و حداکثر پنجاه‌هزار نسخه کتاب چاپ شود؟ اصلاً یعنی چه؟ معلوم میشود که در بین مردم ما، کتابخوانی رایج نیست. این خیلی تأسف‌آور است.
ضرورت همراه داشتن کتاب
توصیه معظم له به مردم این بود که همیشه یک کتاب همراه خود داشته باشند تا در موقع بیکاری آن را مطالعه کنند: من می‌گویم بایستی جوانان، پیران، مردان، زنان، شهری‌ها، روستایی‌ها و هر کسی که با کتاب می‌تواند ارتباط برقرار کند، باید کتاب را در جیبش داشته باشد و تا یکجا بیکار نشست - مثل اتوبوس، تاکسی، مطب پزشک، اداره، درِ دکان وقتی که مشتری نیست، در خانه به هنگام اوقات فراغت - کتاب را دربیاورد و بخواند.
طرح پرسش از وزارت ارشاد و دستگاه‌های مسوول
رهبر انقلاب با طرح این پرسش که آیا کتاب برای همه قشرهای سنی و تحصیلی و علمی داریم، یا نه؟ فرمودند: من از دستگاه‌های موظف برای این کارها - مثل سازمان تبلیغات، وزارت ارشاد، دانشگاه‌ها - خواهش می‌کنم که گروه‌های متخصص و افراد صاحب‌نظری را بگمارند، تا برای همه قشرهای سنی و درجات تحصیلی و علمی و سوادیِ مختلف، کتاب معین و معرفی کنند و یا تهیه نمایند. این، جزو کارهای ماست.
مقام معظم رهبری در ادامه به حقوق دست اندرکاران صنعت چاپ و نشر کتاب پرداختند: شاید بشود قوانینی هم به وجود بیاید که از حقوق ناشر و مؤلف و مترجم و ویراستار و بقیه‌ی کسانی که دست‌اندرکار کتاب هستند، دفاع کند، تا ان‌شاءاللَّه کتاب و کتابخوانی رونقی بگیرد.
پیشنهادی برای ارزان شدن قیمت کتاب
ایشان در این گفت و گو پیشنهاد موثری را برای گسترش کتابخوانی در جامعه مطرح کردند و آن انتشار کتاب بر روی کاغذ کاهی بود: سفارشی هم به ناشران می‌کنم. اگرچه خوب است که کتاب را در کاغذها و جلدهای اعلا چاپ کنند، اما بعضی از کتاب‌هایی که مشتری زیادی دارد، چاپ عمومی و مردمی هم برایش داشته باشند؛ یعنی با کاغذ کاهی و البته با چاپ خوانا منتشر کنند. چاپ باید خوب باشد؛ اما روی کاغذ کاهی بزنند و به میزان زیادی توزیع کنند، تا ارزانتر تمام شود و افراد متعدد و زیادتری بتوانند از آنها استفاده کنند.
ابراز خرسندی از پیشرفت در زمینه کتاب
رهبر انقلاب هجدهم اردیبهشت ماه ۱۳۷۰ در چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که بیش از شصت هزار عنوان کتاب داخلی و خارجی در آن به نمایش گذاشته شده بود حضور یافتند. در این بازدید که سه ساعت طول کشید رهبری از ۲۵۰ غرفه بازدید و برای یادبود در دو غرفه انتشارات امیرکبیر و نگار، چند کتاب را حاشیه نویسی کردند.
مقام معظم رهبری از پیشرفت‌های به دست آمده در زمینه انتشار کتاب ابراز خردسندی و بر ضرورت تلاش هر چه بیشتر دست‌اندرکاران این حوزه تاکید کردند. ایشان چندین کتاب فارسی و عربی را خریداری کردند و از نزدیک با آخرین کتب منتشره در غرفه‌های مورد بازدید آشنا شدند.
معظم له این نمایشگاه را از نمایشگاه سال گذشته گسترده‌تر و آن را نشانه رواج بازار کتاب در جامعه اسلامی ایران دانستند. تاکید دوباره رهبر انقلاب هم این بود که مردم کتابخوانی را یکی از کارهای اصلی خود قرار دهند.
بخش دوم این گزارش فردا منتشر میشود.