به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، روح الله دهقانی فیروزآبادی امروز (شنبه) در نخستین نشست خبری خود با خبرنگاران در سال ۱۴۰۲ با تشریح برنامه‌های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری اظهار داشت: در دور جدید مدیریتی در دولت مردمی سیزدهم یک ماموریت جدید تحت عنوان اقتصاد دانش بنیان به این معاونت اضافه شده است. موضوعاقتصاد دانش بنیان از موضوعات جدی است که امروز در این مجموعه دنبال می شود.
وی به شکل گیری بیش از هشت هزار و ۵۰۰ شرکت دانش بنیان در کشور در طول سال های گذشته اشاره کرد و اظهار داشت: در حال حاضر به یک جمعیت بسیار ارزشمند دست پیدا کرده ایم و شمار کافی به منظور تغییرات بزرگ در حوزه های مختلف اقتصاد کشور ایجاد شده است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور تاکید کرد: اقتصاد کشور برای افزایش هرچه بیشتر کیفیت و بهره وری و البته تبدیل شدن به اقتصادی قابل رقابت هیچ راهی جز دانش بنیان شدن ندارد.
دهقانی همچنین از تدوین، پیاده سازی و اجرای سیاست های جدید راهبردی در نسل چهارم معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری خبر داد.
وی ابراز امیدواری کرد که هر سال شاهد رشد سهم سهم دانش بنیان ها در توسعه و پیشرفت کشور باشیم.
فعالیت ۲۰ هزار شرکت دانش بنیان تا افق ۱۴۰۴
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور در پاسخ به سوالی درخصوص عملکرد این معاونت در افزایش شرکت های دانش بنیان گفت: اگر شرکت دانش بنیان را به عنوان یک هویت حقوقی بزرگ وساختارمند حجیم تصور کنیم، افزایش کمی و عددهای بسیار بزرگ خیلی هم معمول نیست و لزومی هم وجود ندارد.
دهقانی فیروزآبادی تاکید کرد: کشور برای اینکه به درصد مهمی از تولید ناخالص ملی برسد و اشتغال در دانش بنیان ها اجرایی شود برنامه ریزی های لازم انجام شده است که تا افق ۱۴۰۴ به ۲۰ هزار شرکت دانش بنیان برسیم.
وی همچنین اظهار داشت: در مدت ۱۰ سال تنها ۶ هزار و ۵۰۰ شرکت دانش بنیان مجوز فعالیت دریافت کردند؛ در سال ۱۴۰۰ تعداد ۵۰۰ شرکت دانش بنیان و در سال ۱۴۰۱ تعداد هزار و ۴۰۰ شرکت تاییدیه فعالیت دریافت کردند، بنابراین در افق ۱۴۰۴، فعالیت ۲۰ هزار شرکت دانش بنیان را ضروری می دانیم.
پیش نویس طرح جدید دانش بنیان ها ارائه می شود
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور ادامه داد: از سال ۱۳۸۹ قانون حمایت از دانش بنیان ها تصویب و طی ۱۲ سال اجرایی شد؛ از سال گذشته طرح جهش تولید دانش بنیان به تصویب رسید تا در نقاطی که نا هماهنگی و نبود تناسب جدی به چشم می‌خورد بر اساس این قانون رفع شود.
دهقانی فیروزآبادی اضافه کرد: قانون جهش تولید دانش بنیان دستمایه تغییر نظام ارزشیابی دانش بنیان ها در کشور است بنابراین در جلسه راهبردی شورای راهبری محصولات دانش بنیان که قرار است دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه برگزار شود، پیش نویس طرح جدید دانش بنیان ها ارائه می شود.
وی با بیان اینکه این پیش‌نویس بر اساس نظرات دانش بنیان ها در راستای ارتقای نقاط قوت و پوشش نقاط ضعف است، گفت: بر اساس این طرح، نظام دانش بنیان ها ارتقا می یابد و بنا است که به صورت آزمایشی از اواخر اجرایی شود. این طرح بر مبنای تأثیرگذاری شرکت ها، کیفیت موضوعی و فرایندی و رشد شرکت‌ها نگاشته شده است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص تعدد نهادهای بازیگر در اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور تصریح کرد: اینکه پراکنده کاری در کشور وجود دارد به دلیل تعدد بازیگران نیست بلکه به دلیل سیاست‌گذاری‌های پراکنده است، اینکه بازیگران مختلف علاقمند به ورود به اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور باشند، بسیار خوشحال‌کننده است. زمانی که سیاست‌های تشویقی و تسهیل گرانه جهت‌دار وجود داشته باشد خودبه‌خود فعالیت بازیگران تسهیل می‌شود.
دهقانی فیروزآبادی افزود: در معاونت علمی ریاست جمهوری یک ابزاری تحت عنوان ستاد داریم که این ستادها، نهادهای حقوقی و ساختاری نیستند در واقع ستادها برنامه‌ها و مأموریت‌هایی هستند که این معاونت توجه ویژه‌ای به آنها دارد.
وی ادامه داد: در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ۲ گروه ستادی تحت عنوان ستادهای توسعه فناوری و ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان تشکیل شده است. ستادهای توسعه فناوری ناظر به نیازهای آینده کشور، روندهای توسعه فناوری و نظرات نخبگان فعالیت می‌کنند. در ستادهای توسعه فناوری، ستاد توسعه ویژه فناوری نانو، ستاد توسعه فناوری رباتیک و ... فعالیت می‌کنند. این دو ستاد در نهایت به یکدیگر متصل می شوند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور با بیان اینکه در ترندهای معروف دنیا به توسعه اقتصاد توجه ویژه‌ای شده است، تصریح کرد: در معاونت علمی ریاست جمهوری نیز برمبنای ظرفیت ها در ایران به ستادهای توسعه فناوری نگاه شده است و برمبنای مزیت‌های اقتصادی کشور ستاد توسعه اقتصادی کشور ایجاد شده است.
دهقانی فیروزآبادی خاطرنشان کرد: در معاونت علمی ریاست جمهوری همچنین ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش محیط زیست در گذشته وجود داشت که امروز به ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان آب، اقلیم و محیط زیست ارتقا پیدا کرده است.
وی به بحران های کشور در حوزه آب اشاره کرد و گفت: آب های ژرف یکی از موضوعات مهم در این حوزه است که معاونت علمی ریاست جمهوری ورود خوبی به آن داشته است و این ستاد نیز مأموریت هایس برای خود تعریف کرده است که نه تنها در حوزه آب های ژرف بلکه در زمینه توسعه فناوری های آب و افزایش بازدهی و بازچرخانی آب و پیدا کردن منابع جدید آبی و توسعه کنتورهای هوشمند است.
ممنوعیت ورود بخش دولتی، درصورت تولید محصولات استاندارد توسط دانش بنیان ها
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور درخصوص منع دخالت دولت در بخش خصوصی هم گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید دارند که جاهایی که شرکت‌های بخش خصوصی می‌توانند فعالیت کنند، ورود دولت حرام شرعی است.
دهقانی فیروزآبادی خاطرنشان کرد: ما در این راستا در سه ماهه آخر سال گذشته بند پ ماده ۱۰ قانون جهش تولید دانش بنیان را ابلاغ کردیم، در آیین اجرایی این بند قانونی ساز و کار ورود بخش خصوصی قاعده‌مند شده است و برای این منظور دبیرخانه‌ای در معاونت علمی ایجاد شد و مصادیق را بررسی کرد تا جاهایی که شرکت‌های دانش‌بنیان محصولات استاندارد با کیفیت درحجم مناسبی از بازار را تولید کنند، ورود بخش دولتی ممنوع است.
به گفته وی اجرای این سازوکار از سال گذشته آغاز شده است و در دو مورد تحت بررسی کارگروه قرار گرفته است و اولین مورد حکم قانونی این کارگروه نیز اجرایی می‌شود.
وی ابراز امیدواری کرد با همکاری نهادهای بالادستی و نظارت و حمایت جدی رسانه‌ها در این زمینه اتفاقات خوبی رقم بخورد.
تأمین مالی دانش‌بنیان‌ها
رییس بنیاد ملی نخبگان همچنین با تأکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان ها تنها از سوی دولت یک اقدام شکست خورده است، ادامه داد: ما معتقدیم که درجاهایی که بخش خصوصی رغبتی به سرمایه‌گذاری ندارد، بخش دولتی لزوماً باید در آن حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کند.
دهقانی فیروزآبادی افزود: در سال‌های گذشته مشاهده کردیم فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان برای بسیاری از مردم شناخته شده است و تمایل به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند و به همین دلیل یکی از ابزارهای قابل توسعه برای سرمایه‌گذاری استفاده از سرمایه‌های مردمی است.
وی توسعه گلخانه‌های هوشمند با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری جمعی را از زمینه های استفاده از سرمایه‌های مردمی عنوان کرد و اظهار داشت: در این زمینه پول دولتی صرفاً برای پوشش ریسک سرمایه‌گذاری مردمی استفاده می‌شود.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور بخش بزرگی از اقتصاد کشور را دولتی توصیف و خاطرنشان کرد: برای آنکه بخش کوچک اقتصاد خصوصی را توسعه دهیم آیین نامه‌های قانون جهش تولید دانش‌بنیان که تصویب شده است، می‌تواند ابزاری برای فعال کردن آن باشد. در این راستا مودیان مالیاتی می‌توانند سرمایه‌ها را در مسیر توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان به کار گیرند.
دهقانی فیروزآبادی نمونه این اقدامات را در حوزه معدن و پتروشیمی عنوان کرد و گفت: در بخش پتروشیمی، صنایع پتروشیمی خلیج فارس با سرمایه اولیه ۲ هزار میلیارد تومان راه‌اندازی شده است و در هفته آینده صندوق بخش معدن هم با حضور چند شرکت راه‌اندازی می‌شود. شرط ما برای راه‌اندازی این صندوق‌ها آن است که موضوعات فعالیت آنها به تایید شورای راهبری محصولات دانش‌بنیان این معاونت برسد.
حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی از دانش‌بنیان‌ها
وی در ادامه این نشست خبری سرمایه‌گذاری خارجی را از دیگر الزامات توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان ذکر کرد و اظهار داشت: حوزه علم و فناوری در بسیاری از بخش ها، سفید و بکر است و از این‌رو برنامه‌های ما در قالب مرکز همکاری های تعاملات بین‌المللی برای جذب سرمایه‌گذاری های خارجی اجرایی می شود.
رییس بنیاد ملی نخبگان با تشریح حمایت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی از فعالیت دانش‌بنیان ها خاطرنشان کرد: این صندوق در طی چهار سال ۲۸ هزار میلیارد تومان به شرکت‌های دانش‌بنیان کمک مالی پرداخت کرده است، ضمن آنکه صدور ۱۵ هزار میلیارد تومان ضمانت نامه با حمایت این صندوق بوده است.
دهقانی فیروزآبادی تأکید کرد: کاهش حجم حمایت‌های صورت گرفته از اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور به دلیل رشد آن بوده است و نیازمند ارایه مدل‌های جدید سرمایه‌گذاری است‌و درهمین راستا نیاز است تا نظام بانکی وارد بشود.
اولویت های معاونت علمی ریاست جمهوری
وی با بیان اینکه هشت حوزه اولویت دار در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان تعریف شده است که این حوزه‌ها از امتیازات ویژه‌ای برخوردار هستند، گفت: این اولویت‌ها براساس مزیت‌های تاریخی و سرزمینی در نظر گرفته شده است اما همه ستادهای این معاونت رشد متوازنی نداشته‌اند. برخی ستادها درحد نام هستند، اما برخی تأثیرگذاری‌های بین‌المللی دارند.
معاون رییس جمهور بخش های نانو و زیست فناوری را از حوزه‌های تأثیرگذار در سطح جهانی نام برد و یادآور شد: برخی ستادها درحد نام با هزینه‌های چند ۱۰ میلیاردی هستند.
دهقانی فیروزآبادی ستادهای توسعه فناوری را جزو ساختارها ندانست و گفت: این ستادها قرار است به شرکت‌های دانش‌بنیان مسیردهی وجهت‌دهی ارائه دهند. از این رو ستادها بین سه تا پنج نیروی انسانی متخصص دارند.
وی اضافه کرد: به منظور توسعه متوازن این ستادها در تلاش هستیم تا سال ۱۴۰۴ دوسوم از ستادها دارای نام ملی درخشان باشند و یک سوم آن تأثیرگذاری بین‌المللی داشته باشند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور خاطرنشان کرد: در همین راستا این معاونت با پنج مأموریت حمایت از توسعه اندیشه و اندیشه‌ورزی در بستر اندیشکده‌ها، حمایت از تولید علم بر بستر دانشگاه‌ها، حمایت و توسعه فناوری در بستر شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت از توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در بستر بنگاه‌های بزرگ و حمایت از توسعه کارآفرینی بر بستر شتاب‌دهنده‌ها بودجه‌ریزی می کند.
زمینه‌های ماندگاری نخبگان را ارتقا دهیم
دهقانی فیروزآبادی با تأکید بر اینکه در حال حاضر نرخ مهاجرت بالایی را تجربه می‌کنیم، اظهار داشت: البته نسبت متوسط جهانی بالاتر از این میزان است اما برای کشور ما که نیازمند حضور نیروهای متخصص است، آمار خوبی به شمار نمی‌رود.
وی با تأکید بر اینکه تأثیر مهاجرت نخبگان در یک سال و ۶ ماه مشخص نمی شود، گفت: اگر بخواهیم برای بازگشت نخبگان کار غیر شعاری انجام دهیم و به بازگشت آنها کمک کنیم نیازمند برنامه‌های بلندمدت هستیم البته در همه دستگاه‌ها این برنامه وجود دارد.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور به برنامه‌های این معاونت در این زمینه اشاره کرد و افزود: ما معتقدیم که برای اینکه میزان مهاجرت نخبگان را کاهش دهیم باید زمینه‌های ماندگاری آنها را ارتقا دهیم. برمبنای مطالعات میدانی انجام شده بیش از ۷۵ درصد نخبگان اذعان داشتند که عامل اصلی برای خدمت به جامعه و ماندگاری، فرصت تأثیرگذاری آنها است و در گام دوم معیشت را مطرح کرده‌اند.
دهقانی فیروزآبادی ایجاد فرصت تأثیرگذاری نخبگان را در توسعه بازار دانست و اظهار داشت: ما به عنوان یک نهاد میانجی که از یکسو با دولت واز سوی دیگر با جامعه نخبگانی ارتباط داریم بنابراین باید فرصت‌های بازار را ایجاد کنیم.
وی با تأکید بر اینکه تمامی توافقاتی که با دستگاه ها انجام شده در راستای ایجاد بازار بوده است، گفت: تاکنون برگزاری هزار و ۲۰۸ دوره پسادکتری و فعالیت ۲۵۷ شرکت دانش‌بنیان با حضور یا نقش موثر نخبگان ایرانی در خارج از کشور بوده است.
توسعه فعالیت‌های کارگروه تولید بار اول
معاون رییس جمهور با تأکید براینکه کارگروه تولید بار اول از برنامه‌های موفق معاونت علمی ریاست جمهوری بوده است، گفت: برای توسعه فعالیت‌های این کارگروه برنامه‌هایی را اجرا کردیم که یکی از آنها ارتقای سطح کارگروه به معاونت های معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری بوده است از این رو در هر جلسه از این کارگروه ۳ نفر از معاونت های معاونت علمی حضور دارند.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: برای توسعه بازار برای شرکت‌های دانش‌بنیان از ابزار این کارگروه بهره‌برداری شده است به گونه‌ای برای انجام مذاکره به منظور کسب بازارها این کارگروه وارد عرصه می شود.