به گزارش گروه اقتصادی ایرنا از وبگاه هندو، «دلارزدایی» به معنای جایگزینکردن دلار آمریکا با سایر ارزها به عنوان ارز ذخیره جهانی است.
«ارز ذخیره» به هر ارزی اطلاق میشود که به طور گسترده در معاملات برون مرزی استفاده میشود و معمولاً بانکهای مرکزی از آن بهعنوان ذخیره نگهداری میکنند.
از چند دهه پیش، کشورها به دلایل مختلف تلاش کردهاند از دلار بهعنوان ارز ذخیره جهانی خلع قدرت کنند؛ اما پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در سال گذشته، این تلاشها سرعت گرفته است.
آمریکا تحریمهای متعددی را تحمیل کرد تا استفاده از دلار آمریکا را برای خرید نفت و سایر کالاها از روسیه محدود کند و بسیاری از کشورها این اقدام را تلاشی در جهت استفاده از دلار بهعنوان سلاح تلقی کردند. تراکنشهای بینالمللی انجامشده با دلار آمریکا توسط بانکهای آمریکایی تسویه میشود و این امر به دولت آمریکا قدرتی چشمگیر برای نظارت بر این تراکنشها و کنترل آنها میدهد.
وضعیت ارز ذخیره جهانی به آمریکا امتیازاتی ناعادلانه در مقایسه با سایر کشورها میدهد. زمانی که ارز فیاتِ یک کشور از وضعیت ارز ذخیره برخوردار باشد، این قدرت را به کشور میدهد که کالاها و سایر داراییها را از سایر نقاط جهان، به سادگی با ایجاد ارز خریداری کند.
ارز فیات یا پول بیپشتوانه، پولی است که ارزش ذاتی ندارد و نشأتگرفته از اقدامات دولتی چاپ و تکثیر است.
ایران و به تازگی روسیه (به دلیل جنگ با اوکراین) اختلال شدید اقتصادی را تجربه کردهاند؛ زیرا ارتباط آنها با سامانههای بینالمللی معاملات دلاری مانند سوئیفت، قطع شده است. این تجربهها، کشورهای کوچکتر را بر آن داشته است تا به دنبال جایگزینهایی برای دلار باشند.
در حال حاضر، به دلیل افزایش قدرت اقتصادی چین، یوان چین به عنوان جایگزین اصلی دلار آمریکا در نظر گرفته میشود و بسیاری از کشورها از جمله روسیه، برزیل و آرژانتین در حال بررسی استفاده از یوان هستند.