به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، اصلی ترین معیارهای تشخیص نخبگی در طول دهه های گذشته بیشتر مبتنی بر توانمندی هایی از جمله کسب رتبه در المپیادها و آزمون های مختلف علمی دانشگاهی یا انتشار مقالات در مجلات معتبر خارجی بوده است؛ معیارهایی بیشتر کمّی که مدتی است دست اندرکاران بنیاد ملی نخبگان را برآن داشته است که شاخص های دیگری را به شاخص های فعلی اضافه کنند؛ مثلا اینکه مدارج علمی کسب شده یا مقالات منتشره در مجلات خارجی معتبر چه خروجی ملموسی برای رفع مسائل و چالش های مختلف کشور در بخش های مختلف داشته است.
هدف معاونت علمی در دوره جدید مدیریتی؛ گسترش دامنه حمایت از متخصصان
رییس بنیاد ملی نخبگان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در پاسخ به سوالی در خصوص چگونگی تغییر فرایند شناسایی و ارزیابی نخبگان و همچنین شرکت های دانش بنیان برای استفاده از امتیازات مربوطه اظهار داشت: در حوزه تغییر فرایند شناسایی شرکت های فناور و دانش بنیان به منظور اعطای مجوز دانش بنیانی، مطالعاتی ارزشمند توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شده است که به زودی نتایج آنها اعلام خواهد شد.
ناصر باقری مقدم با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در گسترش کمی و کیفی حوزه دانش بنیان در کشور گفت: اگر کلی بخواهم بگویم در دوره جدید مدیریتی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری سعی بر آن است که هرچه قدر بتوانیم دامنه متخصصان و شرکت های دانش بنیان را در کشور گسترش دهیم و در ادامه نیز پوشش حمایتی مناسب تری از فعالان زیست بوم نوآوری و فناوری کشور داشته باشیم.
وی اضافه کرد: این مطالعات و بررسی ها نهایی شده است و به محض جمع بندی توسط معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری اعلام می شود.
معیارهای نخبگی؛ حرکت از معدل و مقاله محوری به سمت حل مسائل کشور
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در پاسخ به این سوال که هم اکنون مرجعیت اصلی و رسمی شناسایی نخبگان در کشور برعهده چه نهادی است، این بنیاد را تنها مرجع استاندارد شناسایی نخبگان کشور دانست و گفت: به طورحتم افراد مستعد متعلق به این آب و خاک هستند و این بنیاد وظیفه خدمات رسانی، تکریم و الگوسازی آنها را عهده دار است.
باقری مقدم در پاسخ به این سوال که نحوه شناسایی نخبگان در فرآیند جدید تعریف شده توسط بنیاد ملی نخبگان به چه شکلی است با اشاره به اینکه، شناسایی نخبگان و مستعدان کشور دچار چند تغییر اساسی شده است، افزود: نخستین تغییر در این فرآیند شامل شناسایی منفعل به شناسایی فعال است.
وی در توضیح بیشتری گفت: در سال های گذشته سامانه ای برای شناسایی نخبگان وجود داشت که افراد اطلاعات و مشخصات خود را در آن بارگذاری می کردند اما در روش تکمیلی جدید بنیاد خود به صورت فعال و با مراجعه به نهادهای تخصصی اقدام به شناسایی نخبگان می کند و با این روش بانک داده‌های نخبگان به سرعت افزایش خواهد یافت.
باقری مقدم یکی دیگر از تغییرات در فرآیند ارزیابی و شناسایی یک فرد نخبه را مربوط به تغییرات از معیارهای صرفا «علمی» به معیارهای «اثربخشی» عنوان کرد و افزود: پیش از این، معیار احراز نخبگی شامل معدل و تعداد مقاله بود در صورتی که در شرایط جدید به رویکردهای رفع مسائل کشور نیز توجه شده است.
ویاظهار داشت: سال های گذشته تعریف ما از نخبه شامل افرادی بود که در آزمون های مختلف معدل های بالا کسب کرده یا دارای مقالات علمی مناسبی بودند. با توجه به رهنمودهای سال گذشته رهبر معظم انقلاب، بنیاد ملی نخبگان معیارهای دیگری از جمله رفع مسائل داخلی کشور بواسطه پروژه های تحقیقاتی ارزشمند را با امتیازات بالا به معیارهای فعلی اضافه کرد.
باقری مقدم تاکید کرد: هرچه اساتید و دانشجویان از توان علمی و پژوهشی بیشتری برای رفع مسائل کشور برخوردار باشند، در نتیجه از امتیازات و تسهیلات بیشتر نخبگی از سوی بنیاد ملی نخبگان بهره مند خواهند شد. ضمن اینکه ساحت‌های نخبگی نیز از علمی به سایر زمینه‌ها مانند فناوری، صنعتی، مدیریتی، فرهنگی و هنری توسعه خواهد یافت.
روش شناسایی نخبگان به چه شکلی است؟
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در خصوص روش شناسایی نخبگان نیز توضیح داد: تاکنون هر فرد مستعد سرآمد یا نخبه صرفا از سمت بنیاد در قالب طرح‌های بنیاد، پشتیبانی‌ها و جوایزی دریافت می کرد اما در حال حاضر برای تحقق حکمرانی نخبگان، کشور نیاز دارد تا نخبگان واقعی در یک ساز و کار دقیق در حوزه های مختلف شناسایی شوند تا با مرجعیتی که از آن برخوردارند در جامعه پیرامونی خود اثرگذار و در تصمیم گیری‌ها و تصمیم سازی‌ها نقش آفرین باشند.
باقری مقدم در پاسخ به اینکه با چه روش هایی نخبگان شناسایی می شوند نیز اظهار داشت: این به دو روش «کمی» و «کیفی» است به طوری که در روش «کمی» با استفاده از ابزارهایی همچون نرم‌افزارهای جستجو و علم‌سنجی و هوش مصنوعی نخبه شناسایی و در روش «کیفی» نیز از طریق نظرات اساتید و برجستگان علمی کشور و نهادهای تخصصی هر بخش، به صورت شبکه‌ای این شناسایی تکمیل می شود.
وی با بیان اینکه، تغییر سوم در فرآیند شناسایی نخبگان مربوط به رتبه بندی نخبگان است، گفت: برخی از مخاطبان بنیاد ملی نخبگان افرادی هستند که مستعد هستند و به تازگی مسیر نخبگی را آغاز کرده اند و برخی دیگر پله‌های نخبگی را با تلاش بیشتری طی کرده و در جایگاه‌های سرآمدی و نخبگی قرار گرفته‌اند؛ بنابراین هر چه از دامنه مستعدان به سمت قله‌های نخبگی حرکت کنیم، به طور طبیعی تعداد افراد نخبه محدودتر می شوند.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: این بنیاد تلاش دارد مسائل موجود در کشور را با استفاده از توانمندی نخبگان و در قالب تیم‌های نخبگانی، حل و فصل کند. به همین منظور طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، ۵۰۰ تیم نخبگانی و دانشگاهی که هر کدام از آنها توسط یک استاد خبره راهبری می‌شوند، حول ۵۰۰ مساله کشور تشکیل شده‌اند تا این تیم‌ها بتوانند داشته‌ها، اندوخته‌ها و ظرفیت‌های خود را برای حل مسائل مدنظر بکار بندند.
باقری مقدم ادامه داد: این مسائل از همه استان‌های کشور شناسایی و احصا شده است. هر استان حداقل سه مساله مطرح کرده است.