به گزارش ایرنا، مساحت ایران ۱۶۴ میلیون هکتار اعلام شده که ۱۳۴.۴ میلیون هکتار از آن عرصه های منابع طبیعی است که شامل ۱۷ میلیون هکتار سطح جنگلی، ۳۲.۶ میلیون هکتار سطح بیابانی و ۸۴.۴ میلیون هکتار مرتع می شود.
حسن وحید روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اهداف کلی و اثر بخشی این طرح را توانمندسازی و بهبود معیشت بهره برداران مرتع و جوامع بومی، بهبود شاخص ها و کارکردهای مراتع در مدت اجرای طرح شامل افزایش تولید علوفه، استحصال آب حدود یک هزار و ۴۳۷ میلیون مترمکعب، حفظ خاک
و کاهش فرسایش به میزان ۲۶۳ میلیون تن در مدت اجرای طرح و ارتقای بهره وری با استفاده از ظرفیت و پتانسیل های بالقوه اکوسیستم های مرتعی عنوان کرد.
بر اساس ماده سه قانون جنگل ها و مراتع مصوب ۲۵ مردادماه ۱۳۴۶ هرگونه بهره برداری از عرصه های منابع طبیعی باید در قالب طرح باشد.
وی بیان کرد: آبخیزداری، مدیریت منابع زیستی یک آبخیز با تاکید بر آب، خاک و پوشش گیاهی به نحوی که به بهترین وجه اهداف مدیریت را برای بهره برداری مداوم از این منابع برآورده سازد.
معاون امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اضافه کرد: تغییرات اقلیمی و شرایط حاکم بر عرصه های منابع طبیعی کشور ایجاب می کند تا در راستای توسعه پایدار سرزمین به موضوع مهم حفاظت و احیای حوزه های آبخیز بیش از پیش پرداخته شود.
وحید ادامه داد: در دهه های اخیر فعالیت های آبخیزداری و آبخوانداری نقش موثری در بهبود و پایداری منابع آب و خاک، احیای پوشش گیاهی و مدیریت مخاطرات طبیعی در مناطق مختلف کشور داشته و این مهم مورد اقبال عمومی و مسئولان نظام قرار گرفته است.
وی اقدامات آبخیزداری در بخش مکانیکی را شامل ایجاد بندخاکی، پخش سیلاب، احداث بندهای رسوبگیر سنگی ملاتی، گابیونی، خشکه چین، بخش بیومکانیکی را شامل سکو بندی، تراس بندی، بانکت بندی در اراضی شیبدار، عملیات های بیولوژیکی را شامل نهالکاری، بذرکاری، کپه کاری، علوفه کاری و
بخش مدیریتی و حفاظتی را شامل تسهیلگری و ترویج آبخیزداری و منابع طبیعی، حفاظت و قرق، مدیریت چرا و ساماندهی چرای دام، دیدهبانی و اطفاء حریق دانست.
معاون امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: مجموع سطوح مطالعه و اجرای عملیات آبخیزداری در کشور شامل مطالعات تفصیلی – اجرایی ۴۱ میلیون هکتار است.
وحید اضافه کرد: اجرای عملیات آبخیزداری در برنامه ششم توسعه با پیش بینی ۱۰ میلیون هکتار بوده که تا پایان سال جاری۶۳ درصد آن اجرا می شود که سطح مطالعه آماده اجرا حدود ۱۸ میلیون هکتار است.
وی مهمترین اثرات اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری در مدیریت آب و خاک ظرف یک سال گذشته را شامل کنترل فرسایش خاک به میزان ۹ تن در هکتار، کنترل رسوب، استحصال آب به میزان ۷۰۰ متر مکعب در هکتار، افزایش تولید ۱۲۰ کیلوگرم علوفه در سال، ترسیب کربن بیش از ۳۰ تن در
هکتار، افزایش آبدهی قنوات ۱.۵ تا سه برابر و مدیریت سیلاب و کاهش ۷۰ درصدی خسارت سیل است.
ترسیب کربن: به روند ذخیره کربن موجود در هوا ، خاک و گیاهان گفته می‌شود و این روند با ذخیرهٔ کربن از هوا باعث می‌شود که از میزان گازِ گلخانه‌ای کربن دی‌اکسید کاسته شده و به بهبود کیفیت هوا نیز کمک می کند و در حقیقت ترسیبِ کربن به معنای رسوب دادن و تخلیه کربن موجود در جو (آتمسفر) است.
معاون امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اضافه کرد: طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در مدیریت آب و خاک در سطح ۹۰ میلیون هکتار حوزه باقی مانده، با اعتباری معادل ۷۳۹ هزار میلیارد تومان طی ۱۰ سال اجرا می شود که ارزش اقتصادی آن ۳۴۹۳ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
معاون امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اضافه کرد: طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در مدیریت آب و خاک در سطح ۹۰ میلیون هکتار حوزه باقی مانده، با اعتباری معادل ۷۳۹ هزار میلیارد تومان طی ۱۰ سال اجرا می شود که ارزش اقتصادی آن ۳۴۹۳ هزار میلیارد تومان خواهد بود.وحید، اهداف راهبردی و منافع اقتصادی طرح های آبخیزداری و آبخوانداری، مدیریت جامع حوزه آبخیز، استفاده از مشارکت های مردمی، نیروهای جهادی، خیران و بخش های خصوصی فعال در حوز های آبخیز، بهبود شاخص های پایداری آب، خاک، پوشش گیاهی و معیشت ساکنان حوزه های آبخیز به
منظور ارتقای سطح بهره وری و استفاده پایدار از منابع، کنترل عوامل تخریب سرزمین شامل سیل، فرسایش خاک، افت آبخوان ها، مقابله با بیابانزایی به منظور ارتقا امنیت غذایی و اجتماعی برشمرد.
وی اظهار داشت: ارزش اقتصادی بازاری اجرای عملیات آبخیزداری حاصل از پنج شاخص مهم کنترل فرسایش، مدیریت رسوب، استحصال آب، افزایش تولید علوفه و کاهش خسارت سیل رقمی افزون بر سه هزار و ۴۹۳ میلیارد تومان معادل ۷.۴ برابر هزینه مطالعه و
اجرای عملیات های آبخیزداری است.
معاون امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: در حال حاضر مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی بالغ بر ۳۰ میلیون هکتار بوده که از این میزان ۱۴ میلیون هکتار به عنوان کانون بحرانی و خسارت زای فرسایش بادی شناخته شده است.
وحید افزود: خسارت مستقیم وارد بر منابع زیست انسانی از جمله مناطق مسکونی، اراضی کشاورزی، خطوط مواصلاتی، راه آهن ، تأسیسات صنعتی و... سالانه بیش از ۶۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
وی با بیان اینکه اراضی تحت تأثیر فرسایش بادی در سالهای اخیر حدود یک میلیون هکتار در سال افزایش داشته است، گفت: بر اساس برنامه ششم توسعه میانگین انجام فعالیت های مقابله با بیابانزایی به میزان ۳۰۰ هزار هکتار در هر سال پیش بینی شده است.
معاون امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اظهار داشت: برنامه سه میلیون هکتاری کنترل کانون های بحرانی فرسایش بادی با رویکرد جهادی و با هدف عبور از بحران خشکسالی و ایجاد توازن در مهار و کنترل کانون های بحرانی فرسایش بادی با اعتباری افزون بر ۱۶ هزار میلیارد تومان تدوین شده است.
وحید افزود: رویکرد این برنامه مبتنی بر مردمی سازی فعالیت ها، استفاده پایدار و مؤثر از ظرفیت اجرایی سایر دستگاه ها و نهاد های مسئول و بهره برداری اقتصادی از پتانسیل ها و کالاها و خدمات اکوسیستم مناطق بیابانی است.